Thôi xong: chuyên gia cảnh báo hít thở không khí hà nội tầm này tác hại ngang hút 2-8 điếu th:uốc
Hà Nội đang chịu ô nhiễm không khí nặng, PM2.5 lên 174 µg/m³, chuyên gia cảnh báo, hít thở ngoài đường những ngày này tác hại ngang 2-8 điếu th:uốc lá.
Ngày 12 tháng 12 năm 2025, báo VTC News đăng tải bài viết với tiêu đề "Chuyên gia: Hít thở không khí ngoài đường những ngày này tác hại ngang hút 2-8 điếu thuốc lá". Nội dung như sau:
Theo dữ liệu từ ứng dụng đo chất lượng không khí IQAir, tại thời điểm Hà Nội ô nhiễm nặng như hôm nay (12/12), nồng độ PM2.5 được ghi nhận ở mức trung bình 174 µg/m³, cao gấp 33,6 lần khuyến cáo thường niên của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO).
Để hình dung mức độ độc hại của bụi mịn, nghiên cứu của Berkeley Earth (tổ chức nghiên cứu khoa học khí hậu độc lập có trụ sở tại Mỹ) so sánh ô nhiễm không khí tương đương với hút thuốc lá.
Các nhà khoa học lấy mốc tham chiếu là 22 µg/m³ PM2.5, mức trung bình trong 24 giờ mà họ ước tính có tác hại bằng một điếu thuốc lá trên quy mô dân số, sau đó chia nồng độ đo được cho con số này.
Dự báo chất lượng không khí trung bình tại Hà Nội ngày 12/12 là 174 µg/m³, nếu chia cho 22 cho kết quả 7,9 (xấp xỉ 8). Như vậy mỗi người dân ở ngoài đường trong điều kiện đó sẽ “hấp thụ” lượng độc hại tương đương 8 điếu thuốc trong một ngày.
Nếu nhìn ở quy mô trung bình năm năm 2024 Hà Nội có PM2.5 khoảng 45 µg/m³, con số tương đương rơi vào khoảng 2 điếu mỗi ngày.
Chỉ số chất lượng không khí tại Hà Nội ngày 12/12. (Ảnh chụp màn hình)
Đánh giá về tác động của không khí đến sức khoẻ, bác sĩ Đoàn Dư Mạnh, Hội Bệnh Mạch máu Việt Nam cho biết, việc hít thở không khí ngoài đường những ngày này "gây tác hại ngang với hút 2 - 8 điếu thuốc lá".
Bụi mịn PM2.5 kích thước cực nhỏ, chỉ khoảng bằng 1/30 sợi tóc, dễ dàng len sâu vào hệ hô hấp. Khi đi qua khí - phế quản và tới tận các phế nang, chúng gây kích ứng niêm mạc, khởi phát phản ứng viêm và có thể dẫn tới xơ hóa mô phổi, làm suy giảm chức năng hô hấp theo thời gian.
Từ tháng 9 đến tháng 12 hằng năm, khi chất lượng không khí xuống mức xấu trùng với thời tiết lạnh, số ca mắc bệnh hô hấp cấp thường tăng mạnh. Nhóm nguy cơ cao gồm người già, trẻ nhỏ, phụ nữ mang thai và người bệnh nền hô hấp, dễ tái phát viêm xoang, viêm họng hoặc diễn tiến nặng thành viêm phế quản, viêm phổi .
Bác sĩ Mạnh lưu ý phép quy đổi sang thuốc lá của Berkeley Earth mang tính tham khảo. Mức độ ảnh hưởng thực tế còn phụ thuộc vào gene, khí hậu và đặc thù phơi nhiễm của từng người. Ví dụ, nhân viên văn phòng sẽ chịu ít rủi ro hơn người lao động trực tiếp tại công trường.
“Việt Nam cần nghiên cứu cụ thể hơn nữa về tác động của PM2.5 trên thể trạng người Việt và điều kiện khí hậu tại Việt Nam để đưa ra những cảnh báo sát sườn nhất về mức độ nghiêm trọng của ô nhiễm không khí ”, bác sĩ Mạnh nói.
Thời điểm Hà Nội bị bao phủ bởi bụi mịn. (Ảnh: Viên Minh)
Các chuyên gia đánh giá, nguyên nhân gây ô nhiễm không còn là ẩn số. Hơn 7 triệu xe máy chạy xăng cùng 1,2 triệu lượt phương tiện ngoại tỉnh đổ vào thành phố mỗi ngày tạo ra 58-74% tổng phát thải bụi mịn.
Hàng nghìn công trình xây dựng phủ kín nội đô, từ cao ốc, đường hầm metro đến những dự án chỉnh trang vỉa hè, liên tục khuấy bụi. Các làng nghề, khu công nghiệp ở ngoại ô, những điểm đốt rơm rạ và rác thải tại vùng ven càng làm không khí thêm đặc quánh.
Để bảo vệ sức khỏe trong những ngày ô nhiễm tăng cao, chuyên gia khuyến cáo người dân hạn chế tối đa ra ngoài. Trường hợp buộc phải di chuyển, cần đeo khẩu trang chuyên dụng có khả năng lọc bụi mịn, kết hợp kính bảo vệ mắt.
Khi trở về nhà, bạn nên rửa mặt và vệ sinh mũi họng bằng nước muối sinh lý để loại bỏ bụi bám. Các hoạt động như chạy bộ, đạp xe ngoài trời nên tạm dừng, thay bằng tập luyện trong nhà nhằm tránh hít lượng lớn khí độc khi vận động mạnh.
Báo Sức khỏe & Đời sống có bài đăng "Ho nhiều do chất lượng không khí kém, cách nào để bảo vệ sức khỏe trước ô nhiễm không khí", nội dung như sau:
Không ít người đổ lỗi cho thời tiết thay đổi hay mùa lạnh khi ho nhiều, đau rát họng hoặc khàn tiếng. Nhưng thực tế, thủ phạm phổ biến hơn lại chính là chất lượng không khí kém do ô nhiễm gia tăng. Tại các thành phố lớn chỉ số chất lượng không khí (AQI) gần đây liên tục chạm ngưỡng rất kém, thậm chí nghiêm trọng. Nồng độ bụi mịn PM2.5 tăng vọt khiến nguy cơ tổn thương phổi, tim và sức khỏe tổng thể trở nên đáng lo ngại.
1. Vì sao ô nhiễm không khí gây ho và nhiều vấn đề hô hấp?
Thông tin đăng trên trang Toi cho biết, ô nhiễm không khí chứa vô số hạt bụi siêu nhỏ như PM2.5, PM10 cùng các khí độc như oxit nitơ phát sinh từ xe cộ, công nghiệp, xây dựng hoặc đốt rơm rạ. Các hạt bụi này có kích thước cực nhỏ, dễ xâm nhập sâu vào phổi, thậm chí vào máu, gây kích ứng và viêm đường thở, gây ho.
Những nhóm dễ bị tổn thương như trẻ em, người lớn tuổi hay người mắc bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính (COPD) càng dễ bị ảnh hưởng. Tuy nhiên, khi chỉ số chất lượng không khí ở mức rất kém hoặc nghiêm trọng, ngay cả người khỏe mạnh cũng có thể ho nhiều, kéo dài, đau họng, khó thở, cay mắt.
Tại những khu vực ô nhiễm theo mùa, yếu tố thời tiết, nghịch nhiệt và khí thải tăng cao tạo nên "đỉnh điểm" ô nhiễm, khiến việc tiếp xúc ngoài trời thậm chí trong thời gian ngắn, cũng dẫn đến tức ngực, ho khò khè.
2. Cách nào để bảo vệ sức khỏe trước ô nhiễm không khí, bụi min?
Mỗi người cần theo dõi chỉ số chất lượng không khí qua các ứng dụng thời tiết hoặc bản tin từ cơ quan chức năng…
2.1. Theo dõi chỉ số AQI hằng ngày để chủ động bảo vệ sức khỏe
Bước đầu tiên là nhận biết mức độ rủi ro, mỗi người cần theo dõi chỉ số chất lượng không khí qua các ứng dụng thời tiết hoặc bản tin từ cơ quan chức năng.
Khi chỉ số chất lượng không khí ở mức kém hoặc nghiêm trọng: Hạn chế tối đa hoạt động ngoài trời. Tránh vận động mạnh, nâng vật nặng hoặc tập thể dục ngoài trời vì nhịp thở tăng sẽ khiến cơ thể hít nhiều chất ô nhiễm hơn. Nếu cần ra ngoài, hãy di chuyển vào thời điểm mức ô nhiễm thấp hơn trong ngày, thường là giữa trưa.
2.2. Đeo đúng loại khẩu trang để bảo vệ đường thở
Không phải khẩu trang nào cũng đủ khả năng lọc bụi mịn.
- Khẩu trang vải mỏng gần như không thể ngăn PM2.5, PM10.
- Khẩu trang N95 hoặc N99 mới có hiệu quả lọc các hạt bụi siêu nhỏ, giảm lượng chất ô nhiễm xâm nhập đường thở.
- Khẩu trang cần ôm khít mặt, tránh hở hai bên để đạt hiệu quả tối ưu.
Việc trang bị đúng loại khẩu trang phù hợp đặc biệt quan trọng trong bối cảnh bạn không thể tránh ra đường.
2.3. Giữ cho không khí trong nhà sạch hơn để tránh bị ho nhiều
- Đóng kín cửa để hạn chế bụi mịn xâm nhập.
- Sử dụng máy lọc không khí có bộ lọc HEPA nếu sinh sống tại khu vực ô nhiễm kéo dài; điều này giúp giảm nồng độ bụi mịn trong phòng.
- Tránh các nguồn ô nhiễm trong nhà như: Khói thuốc lá, khói từ hương trầm, nhang muỗi…
Những yếu tố này đều làm tăng kích ứng đường hô hấp và khiến tình trạng ho nặng hơn.
2.4. Cung cấp đủ nước và tăng cường dinh dưỡng cho cơ thể
Duy trì đủ nước là biện pháp tự nhiên nhưng rất quan trọng. Nước giúp làm loãng chất nhầy trong đường thở, giảm cảm giác khó chịu khi ho. Song song đó, nên duy trì chế độ dinh dưỡng giàu thực phẩm có tính chống viêm và chống oxy hóa như: Trái cây họ cam quýt, nghệ, gừng, tỏi, rau xanh…
Các biện pháp đơn giản khác như uống nước ấm, trà thảo dược hay hít hơi nước giúp dịu cổ họng bị kích ứng. Súc miệng bằng nước muối ấm có thể giảm viêm và giảm đau rát hầu họng do ho nhiều.
2.5. Tập thói quen tốt cho phổi trong mùa ô nhiễm
Một vài thói quen dễ thực hiện sẽ giúp cải thiện chức năng hô hấp và giảm viêm phổi:
- Thực hành các bài tập thở như thở cơ hoành để tăng dung tích phổi.
- Tránh hút thuốc và tránh tiếp xúc với khói thuốc thụ động.
- Giữ cân nặng hợp lý.
- Tập thể dục trong nhà, trong môi trường có không khí sạch thay vì ngoài trời.
Những thói quen này tạo nền tảng giúp phổi khỏe mạnh hơn để thích ứng với giai đoạn ô nhiễm kéo dài.
3. Khi nào ho nhiều cần đi khám?
Nếu ho nhiều, dai dẳng, khó thở, đau ngực hoặc thở khò khè kéo dài, bạn nên đi khám. Những người mắc bệnh nền như: Hen suyễn, COPD, bệnh tim, tiểu đường… cần đặc biệt thận trọng. Những người bệnh này nên luôn mang theo thuốc bên mình, nhất là trong những thời điểm chất lượng không khí xấu.
