600 loại sữa bột giả ra thị trường, nguy hại thế nào, làm sao để nhận biết?
Bộ Công an vừa triệt phá một đường dây sản xuất, buôn bán, tiêu thụ sữa bột giả với số lượng cực lớn tại Hà Nội và các tỉnh lân cận khiến người tiêu dùng hoang mang.
Ngày 12 tháng 4 năm 2025, báo Tuổi trẻ đưa tin "600 loại sữa bột giả ra thị trường, nguy hại thế nào, làm sao để nhận biết?". Nội dung như sau:
Triệt phá đường dây sản xuất gần 600 loại sữa bột giả, thu lợi gần 500 tỉ đồng - Ảnh: TTO
Công bố một đằng, sản phẩm một nẻo
Bước đầu cơ quan công an xác định từ tháng 8-2021 đến nay, Công ty CP dược quốc tế Rance Pharma và Công ty CP dược dinh dưỡng Hacofood Group đã sản xuất 573 nhãn hiệu sữa bột các loại.
Trong đó, doanh nghiệp này sản xuất cả các loại sữa dành cho những người bị tiểu đường, suy thận, trẻ sinh non, thiếu tháng và phụ nữ có thai.
Cơ quan công an xác định sữa bột có chỉ tiêu chất lượng một số chất đạt dưới 70% so với mức công bố, đủ điều kiện để xác định là hàng giả.
Các thành phần công bố như chiết xuất tổ yến, đông trùng hạ thảo, bột mắc ca, bột óc chó... Song thực tế hoàn toàn không có những chất này.
Các nghi phạm đã bỏ một số nguyên liệu đầu vào và thay thế, bổ sung một số chất phụ gia. Trong khoảng 4 năm, các nghi phạm đã tiêu thụ sữa các loại ra thị trường, mang lại doanh thu gần 500 tỉ đồng.
Thông tin này khiến người tiêu dùng hoang mang, đặc biệt các loại sữa dành cho cả phụ nữ có thai, trẻ sinh non…
Theo TS.BS Trương Hồng Sơn, viện trưởng Viện Dinh dưỡng ứng dụng Việt Nam, về mặt hàm lượng dinh dưỡng thì những loại sữa kém chất lượng, sữa giả có thể không đảm bảo cung cấp đủ năng lượng hoặc các vitamin và khoáng chất như bảng thành phần trên vỏ hộp.
Cũng theo cơ quan chức năng, những loại sữa mà hai công ty này sản xuất dù công bố chiết xuất từ tổ yến, đông trùng hạ thảo… nhưng thực tế không có trong sản phẩm.
Điều này khiến người tiêu dùng lầm tưởng về hàm lượng dinh dưỡng có trong sữa, bỏ qua việc bổ sung từ các nguồn thực phẩm khác. Do đó, khi sử dụng loại sữa này, người già, trẻ nhỏ có nguy cơ cao bị thiếu hụt dinh dưỡng hoặc suy dinh dưỡng.
"Đồng thời nếu quy trình sản xuất, đóng gói không khép kín và đảm bảo các tiêu chuẩn về an toàn vệ sinh thực phẩm, sữa rất dễ bị nhiễm các vi khuẩn và nấm mốc khiến người sử dụng gặp các vấn đề như rối loạn tiêu hóa, nôn, buồn nôn, tiêu chảy, dị ứng, thậm chí ngộ độc", bác sĩ Sơn cho hay.
Làm sao để nhận biết sữa kém chất lượng?
Hiện nay, sữa là nguồn dinh dưỡng thiết yếu trong chế độ ăn hằng ngày, nhất là đối với trẻ nhỏ và người già.
Để phân biệt sữa đảm bảo chất lượng và sữa kém chất lượng, sữa giả, người tiêu dùng nên lưu ý, thường những loại sữa giả chỉ quảng cáo và bán trên mạng xã hội, hầu như không quảng cáo trên các phương tiện truyền thông chính thống và các nền tảng đáng tin cậy.
"Khi mua sữa, nên đọc kỹ các thông tin trên bao bì, vỏ hộp như: tên sản phẩm, tên và địa chỉ, các số điện thoại liên hệ của nhà sản xuất, đơn vị nhập khẩu và phân phối, hạn sử dụng, bảng thành phần dinh dưỡng. Nếu là sữa nhập khẩu phải có nhãn phụ bằng tiếng Việt.
Nếu thấy bao bì sản phẩm in lem nhem, không sắc nét hoặc có dấu hiệu bị tẩy xóa hoặc hộp bị móp méo… thì tuyệt đối không nên mua loại sữa này", bác sĩ Sơn khuyến cáo.
Bên cạnh đó, khi mở hộp sữa hoặc pha sữa, người tiêu dùng có thể quan sát và phân biệt sữa đảm bảo chất lượng và sữa kém chất lượng thông qua các dấu hiệu sau:
- Sữa thật thường có màu vàng nhạt, mùi thơm nhẹ, độ mịn cao, không bị vón cục. Khi pha, sữa thường tan chậm và các hạt sữa thường lơ lửng trong cốc, không bị lắng cặn.
- Sữa chất lượng kém thường có màu vàng đậm hơn hoặc màu trắng, vị thơm gắt. Khi pha, loại sữa này thường tan nhanh, lắng xuống đáy cốc.
Đối với các loại sản phẩm sữa kém chất lượng, không đúng thành phần như công bố, theo các chuyên gia, người tiêu dùng rất khó nhận biết, chỉ khi cơ quan chức năng kiểm nghiệm cụ thể từng thành phần sữa mới có thể phát hiện.
Vì vậy, cơ quan chức năng cần tăng cường thanh tra, kiểm tra để đảm bảo quyền lợi cho người tiêu dùng.
Ngày 27 tháng 5 năm 2025, báo Người Lao động đưa tin "Đề xuất hình phạt tử hình với hành vi sản xuất sữa giả, thực phẩm chức năng giả". Nội dung như sau:
Tại dự luật, Chính phủ đề xuất bỏ hình phạt tử hình và thay thế bằng hình phạt tù chung thân không xét giảm án (vẫn bảo đảm cách ly người phạm tội ra khỏi đời sống xã hội), tại 8/18 (44,4%) tội danh có khung hình phạt tử hình ở bộ luật hiện hành.
Đại biểu Phạm Khánh Phong Lan phát biểu sáng 27-5. Ảnh: Phạm Thắng
Cụ thể, các tội hoạt động nhằm lật đổ chính quyền nhân dân; tội gián điệp; tội phá hoại cơ sở vật chất - kỹ thuật của Việt Nam; tội sản xuất, buôn bán hàng giả là thuốc chữa bệnh, thuốc phòng bệnh; tội vận chuyển trái phép chất ma túy; tội tham ô tài sản; tội nhận hối lộ; tội phá hoại hòa bình, gây chiến tranh xâm lược.
Tham gia thảo luận, đại biểu Phạm Khánh Phong Lan (đoàn TP HCM) băn khoăn khi bỏ hình phạt tử hình với tội tham ô, tội nhận hối lộ, tội vận chuyển trái phép chất ma túy và tội sản xuất, buôn bán hàng giả là thuốc chữa bệnh, thuốc phòng bệnh.
Nữ đại biểu cho rằng không cần phải phân tích nhiều về hậu quả của các loại tội phạm nêu trên gây ra vì thực tế đã quá rõ ràng. "Hiện nay khi tình hình tội phạm ngày càng phức tạp, gây hậu quả nghiêm trọng. Các lực lượng chức năng gặp nhiều khó khăn, thách thức hơn trong công tác đấu tranh, phát hiện, xử lý các loại tội phạm. Như vậy tại sao chúng ta lại giảm án, điều đó không hợp logic"- đại biểu Phạm Khánh Phong Lan nói.
Theo đại biểu, một số lý giải về việc bỏ hình phạt tử hình được đưa ra là thể hiện tính nhân văn, phù hợp với xu hướng của quốc tế. Tuy nhiên, bà Lan nhìn nhận, khi chúng ta nhân văn với tội phạm, thì thân nhân của những nạn nhân, hay những người đã chết do hành vi phạm tội gây ra sẽ suy nghĩ như thế nào?
Nhấn mạnh các loại tội phạm như tham ô, nhận hối lộ, vận chuyển ma túy đều biết trước được kết cục nếu sa lưới, đều biết rõ hình phạt như thế nào, nhưng theo bà Lan, vì lợi ích, họ bất chấp tất cả.
Do đó, đại biểu Phạm Khánh Phong Lan đề nghị giữ hình phạt tử hình đối với các tội: tội tham ô, tội nhận hối lộ, tội vận chuyển trái phép chất ma túy và tội sản xuất, buôn bán hàng giả là thuốc chữa bệnh, thuốc phòng bệnh.
Lý giải về việc này, bà Lan nhấn mạnh cần có hình phạt đủ sức răn đe và để nhân dân thấy được, Quốc hội làm luật là vì nhân dân, vì một xã hội, vì một môi trường sống an toàn cho mọi người.
Đồng thời, đại biểu Phạm Khánh Phong Lan đề xuất tăng mức hình phạt cao nhất là tử hình đối với hành vi sản xuất, kinh doanh thực phẩm giả như sữa giả, thực phẩm chức năng để thể hiện "không khoan nhượng với những tội ác này". Đề xuất này được bà đưa ra sau hàng loạt vụ việc về hàng giả, sữa giả được phát hiện thời gian qua. Theo đại biểu Lan, đây là những hành vi gây ảnh hưởng đến sức khỏe của người dân.
Đồng quan điểm, đại biểu Phạm Văn Hòa cũng đề nghị không bỏ án tử hình với tội tham ô tài sản, nhận hối lộ, tội vận chuyển trái phép chất ma tuý. Theo ông Hoà, Đảng và Nhà nước rất quyết liệt trong việc phòng, chống tham nhũng, tiêu cực, do đó cần trừng trị thích đáng đối với các hành vi phạm tội.
Đại biểu Nguyễn Thị Thu Nguyệt, Phó Trưởng Đoàn đại biểu Quốc hội chuyên trách tỉnh Đắk Lắk, cũng không đồng tình bỏ hình phạt tử hình đối với tội vận chuyển trái phép chất ma túy.
Theo bà Nguyệt, hành vi vận chuyển là một mắt xích quan trọng trong đường dây vận chuyển, buôn bán trái phép chất ma tuý. Trong khi đó, thời gian qua, các loại tội phạm liên quan đến ma túy gia tăng, đại biểu Nguyệt đặt vấn đề nếu bỏ hình phạt tử hình thì có đủ sức răn đe? Đại biểu đề nghị ban soạn thảo cần cân nhắc toàn diện cả lý luận và thực tiễn.
