Cảnh báo: Loại cá chứa chất k:ịch đ:ộc được bán đầy chợ, nhiều người rơi vào ng:uy k:ịch sau khi ăn
Tại nhiều chợ đầu mối và chợ dân sinh, loại cá này vẫn được bán một cách công khai. Không ít người dân còn vô tư mua về chế biến mà không lường hết mức độ nguy hiểm.
Báo Đời sống & Pháp luật đưa tin "Loại cá chứa chất kịch độc khiến nhiều người rơi vào nguy kịch sau khi ăn: Cách nhận biết" với nội dung:
Cá nóc từ lâu được xem là một trong những loài cá nguy hiểm nhất ở vùng biển nước ta bởi chứa chất độc thần kinh cực mạnh. Dù cơ quan chức năng nhiều lần cảnh báo, tình trạng người dân tự đánh bắt hoặc sử dụng cá nóc làm thực phẩm vẫn tiếp diễn, dẫn đến nhiều ca ngộ độc nặng và tử vong.
Cá nóc (Ảnh minh họa).
Ngày 19/11 vừa qua, Thời báo VTV đưa tin về một bệnh nhân nguy kịch chỉ vì ăn cá nóc. Bệnh nhân nhập viện trong tình trạng hôn mê sâu, đồng tử giãn 5mm, liệt mềm tứ chi, cơ lực 0/5, phản xạ gân xương giảm. Được biết trước 1 giờ nhập viện, bệnh nhân có ăn cá nóc.
Trước đó, báo Tuổi Trẻ đưa tin về một gia đình gồm 9 người tại Lâm Đồng bị ngộ độc sau khi ăn cá nóc. Trong đó, có 4 người ngộ độc với biến chứng suy hô hấp mức độ nặng phải nhập viện cấp cứu. 5 người còn lại có triệu chứng ngộ độc nhẹ hơn nên không nhập viện điều trị.
Những bệnh nhân kể trên chỉ là một số ít trong hàng loạt các vụ ngộ độc cá nóc xảy ra mỗi năm. Thế nhưng, tại nhiều chợ đầu mối và chợ dân sinh, cá nóc vẫn được bán một cách công khai. Không ít người dân còn vô tư mua về chế biến mà không lường hết mức độ nguy hiểm.
Loại “cá tử thần”
Cá nóc (Ảnh minh họa).
Cá nóc thường được gọi là “cá tử thần”, báo Sức khỏe và Đời sống thông tin. Theo Cục An toàn thực phẩm (Bộ Y tế), độc tố chính trong cá nóc là tetrodotoxin. Loại chất này tập trung nhiều nhất ở gan, buồng trứng, da, mang và một phần ở cơ thịt. Điều đáng lo ngại là độc tính của tetrodotoxin tăng mạnh vào mùa sinh sản của cá, từ tháng 2 đến tháng 7 hằng năm. Các chuyên gia cho biết độc tố này mạnh gấp 275 lần xyanua, một hóa chất vốn đã được xếp vào nhóm cực độc. Chỉ một lượng cực nhỏ cũng có thể khiến người trưởng thành tử vong.
Đáng sợ hơn, tetrodotoxin không bị phá hủy ở nhiệt độ nấu ăn thông thường. Luộc, hấp, nấu chín hay chiên cũng không làm mất độc. Vì vậy, chỉ cần cá bị dập nát khiến độc tố lan vào thịt, hoặc sơ chế không đúng cách, người ăn vẫn có thể bị ngộ độc.
Tại nhiều ca bệnh, triệu chứng ngộ độc cá nóc xuất hiện chỉ sau vài phút đến vài giờ, bao gồm: tê môi lưỡi, chóng mặt, nôn ói, yếu cơ, khó thở. Nếu không được cấp cứu kịp thời, nạn nhân có thể tử vong do liệt cơ hô hấp, tụt huyết áp và ngừng tim.
Cách nhận biết cá nóc
Một số loài cá nóc (Ảnh minh họa).
Theo báo Sức khỏe và Đời sống, có gần 70 loài cá nóc tại Việt Nam, thuộc 12 giống và 4 họ, tập trung nhiều ở ven biển miền Trung. Cá nóc sống ở tầng đáy hoặc sát đáy, nơi có cát, bùn cát, vụn san hô; đôi khi xuất hiện ở cửa sông, nước lợ. Cá nóc xuất hiện quanh năm, nhưng nhiều nhất vào tháng 5 - 6 và tháng 9 - 10.
Cá nóc còn có các tên gọi khác như cá cóc, cá bống biển,...
5 loài cá nóc cực độc tại Việt Nam (Ảnh: AI khởi tạo, nội dung: Cục An toàn thực phẩm - Bộ Y tế).
Đặc điểm hình thái chung:
Thân ngắn, dài khoảng 4 - 20 cm (một số loài có thể tới 40 cm). Thân chắc, da cứng, vảy rất ngắn hoặc gần như không có. Đầu to, mắt lồi, vây ngắn. Không có vảy ở lưng và bụng, bề mặt da thường lởm chởm gai. Bụng to, có thể tự phình lên như quả bóng; khi gặp nguy hiểm thường căng bụng và nổi theo dòng nước. Thịt màu trắng.
Một loài cá nóc (Ảnh minh họa).
Cá nóc còn sống có hình dạng phồng bụng, mắt lồi và da có gai là đặc trưng dễ thấy nhất. Cá cái thường độc hơn cá đực do độc tố tập trung nhiều ở trứng. Tuy nhiên, cá nóc rất khó nhận biết khi đã khô vì kích thước và hình dạng dễ lẫn với các loài cá khác.
Để phòng tránh ngộ độc cá nóc, người dân tuyệt đối không sử dụng cá nóc dưới bất kỳ hình thức nào, kể cả cá tươi, cá khô hay sản phẩm chế biến không rõ nguồn gốc.
Khi nghi ngờ ngộ độc cá nóc, cần đưa nạn nhân đến cơ sở y tế gần nhất càng sớm càng tốt, đồng thời giữ đường thở thông thoáng và theo dõi nhịp thở - mạch trong khi chờ cấp cứu.
Tạp chí tri thức có bài đăng "Sau bữa cơm, người đàn ông nhập viện vì chất kịch độc trong cá", cụ thể như sau:
Các bác sĩ Bệnh viện Đa khoa khu vực Cẩm Phả tiếp nhận ông B.V.Đ. (53 tuổi, trú tại phường Cửa Ông, Quảng Ninh) trong tình trạng nguy kịch. Bệnh nhân hôn mê sâu, không đáp ứng lời gọi, đồng tử giãn 5 mm, liệt mềm tứ chi, cơ lực 0/5, phản xạ gân xương giảm. Mạch và huyết áp ghi nhận lần lượt 93 lần/phút và 115/80 mmHg.
Theo gia đình, khoảng một giờ trước khi nhập viện, ông Đ. có ăn cá nóc. Sau bữa ăn, ông đột nhiên nôn ói, co giật rồi nhanh chóng rơi vào hôn mê. Nhận định đây là trường hợp ngộ độc nặng, ê-kíp đã kích hoạt quy trình cấp cứu tối khẩn bao gồm đặt nội khí quản, hỗ trợ hô hấp, hồi sức tích cực và chuyển ngay bệnh nhân đến khoa Hồi sức tích cực - Chống độc - Thận nhân tạo.
Tại khoa, bệnh nhân được chẩn đoán ngộ độc tetrodotoxin do ăn cá nóc và được điều trị bằng các biện pháp hồi sức chuyên sâu gồm thở máy, rửa dạ dày, sử dụng than hoạt và sorbitol, duy trì cân bằng nước - điện giải, nuôi dưỡng tĩnh mạch, dự phòng huyết khối và nhiễm trùng. Nhờ được can thiệp kịp thời, sau ba ngày điều trị tích cực, ông Đ. tỉnh táo hoàn toàn, ngừng thở máy, cơ lực cải thiện 5/5 và vận động bình thường.
TS.BS Nguyễn Trung Nguyên, Giám đốc Trung tâm Chống độc, Bệnh viện Bạch Mai, cho biết độc tố chính của cá nóc là tetrodotoxin, chất do vi khuẩn cộng sinh trong cơ thể cá sinh ra.
Đây là loại độc tố thần kinh có sức mạnh khủng khiếp, mạnh gấp 275 lần xyanua. Chỉ cần nửa mg đã đủ gây nguy kịch cho người trưởng thành. Điều đáng lo ngại, tetrodotoxin không bị phá hủy bởi nhiệt độ cao. Nghĩa là dù cá được luộc, hấp, nướng hay chiên, nguy cơ ngộ độc vẫn nguyên vẹn.
Triệu chứng ngộ độc ban đầu là hoa mắt, chóng mặt, tê bì vùng mặt, tay chân, sau đó bệnh nhân nhanh chóng bị liệt cơ, suy hô hấp, không qua khỏi.
Để phòng tránh, người dân không nên ăn cá nóc tươi và các sản phẩm từ cá nóc không chắc chắn được chế biến đúng cách. Sau khi ăn cá nóc, nếu có triệu chứng hoa mắt, chóng mặt, tê bì thì nên đến cơ sở y tế gần nhất nhanh nhất có thể để được cấp cứu kịp thời.
