Từ nay đến hết năm 2025: 4 trường hợp được nhận lại tiền đóng BHYT, người dân cần biết rõ để đảm bảo quyền lợi
Có 4 trường hợp người dân được nhận lại tiền từ Bảo Hiểm Y Tế (BHYT). Để đảm bảo quyền lợi tài chính của mình, người dân cần nắm rõ 4 trường hợp được hoàn tiền và quy trình thủ tục thực hiện dưới đây.
Chuyên trang Phụ nữ số ngày 30/11/2025 đưa tin: "Từ nay đến hết năm 2025: 4 trường hợp được nhận lại tiền đóng BHYT, người dân cần biết rõ để đảm bảo quyền lợi", nội dung như sau:
Theo quy định tại Điều 20 Quyết định 595/QĐ-BHXH năm 2017 và Quyết định 896/QĐ-BHXH năm 2021, người tham gia Bảo hiểm y tế (BHYT) theo nhóm được ngân sách nhà nước hỗ trợ mức đóng và nhóm hộ gia đình sẽ được hoàn trả tiền đã đóng trong một số tình huống cụ thể. Để đảm bảo quyền lợi tài chính của mình, người dân cần nắm rõ 4 trường hợp được hoàn tiền và quy trình thủ tục thực hiện dưới đây.
1. Chi tiết 4 trường hợp được hoàn trả tiền đóng BHYT năm 2025
Quy định hiện hành đã nêu rõ các tình huống người tham gia BHYT được cơ quan bảo hiểm hoàn lại số tiền đã đóng nhưng chưa sử dụng hết giá trị thẻ.
Trường hợp thứ nhất là người tham gia được cấp thẻ BHYT theo nhóm đối tượng mới và báo giảm giá trị sử dụng thẻ đã cấp trước đó. Tình huống này thường xảy ra khi người dân chuyển sang nhóm đối tượng có thứ tự đóng xếp trên theo quy định tại Điều 12 Luật Bảo hiểm y tế 2008. Số tiền hoàn trả sẽ được tính dựa trên mức đóng BHYT và khoảng thời gian đã đóng tiền nhưng chưa sử dụng thẻ. Thời gian này được tính bắt đầu từ thời điểm thẻ BHYT cấp theo nhóm mới có giá trị sử dụng.
Trường hợp thứ hai áp dụng khi người tham gia được ngân sách nhà nước điều chỉnh tăng hỗ trợ mức đóng BHYT. Tương tự như trên, số tiền hoàn lại được tính theo mức đóng và thời gian chưa sử dụng thẻ, tính từ thời điểm quyết định điều chỉnh của cơ quan có thẩm quyền bắt đầu có hiệu lực.
Trường hợp thứ ba, một tình huống đáng tiếc nhưng cần thiết phải biết để đảm bảo quyền lợi cho thân nhân, đó là khi người tham gia qua đời trước khi thẻ BHYT có giá trị sử dụng. Khoản tiền hoàn trả sẽ được tính từ thời điểm thẻ bắt đầu có giá trị sử dụng.
Trường hợp thứ tư là các lỗi do đóng trùng BHYT. Theo quy định tại điểm 1.1 khoản 1 và Điểm 2.1 Khoản 2 Điều 20 Quyết định số 595/QĐ-BHXH, nếu người dân đóng trùng tiền bảo hiểm, cơ quan BHXH sẽ hoàn trả số tiền tương ứng với thời gian đóng trùng nhưng chưa sử dụng, tính từ khi thẻ BHYT cấp theo nhóm mới bắt đầu có hiệu lực.
2. Hướng dẫn thủ tục hoàn trả tiền đóng bảo hiểm y tế năm 2025
Quyết định 896/QĐ-BHXH năm 2021 đã quy định chi tiết về trình tự và hồ sơ để người dân nhận lại khoản tiền này. Tùy thuộc vào nguyên nhân hoàn tiền, thủ tục sẽ có những điểm khác biệt.
Đối với thủ tục hoàn tiền do đóng trùng hoặc chuyển sang nhóm đối tượng mới
Quy trình này có thể thực hiện thông qua đại lý thu/nhà trường hoặc do cá nhân tự trực tiếp thực hiện tại cơ quan BHXH cấp tỉnh/huyện.
Nếu thực hiện thông qua Đại lý thu hoặc Nhà trường: Người tham gia cần lập Tờ khai tham gia, điều chỉnh thông tin BHXH, BHYT (Mẫu TK1-TS) và nộp cho đơn vị đại lý. Sau khi tiếp nhận, Đại lý thu hoặc nhà trường sẽ lập danh sách người chỉ tham gia BHYT (Mẫu D03-TS) và gửi hồ sơ cho cơ quan BHXH. Việc nộp hồ sơ có thể thực hiện qua giao dịch điện tử trên Cổng Dịch vụ công, qua bưu chính hoặc nộp trực tiếp. Trong thời hạn không quá 05 ngày kể từ ngày nhận đủ hồ sơ, cơ quan BHXH sẽ ra Quyết định hoàn trả (Mẫu C16-TS) và chuyển tiền cho người dân theo hình thức đã đăng ký (trực tiếp, qua tài khoản ngân hàng hoặc thông qua đại lý).
Nếu cá nhân tự trực tiếp thực hiện: Người dân cũng chuẩn bị Tờ khai Mẫu TK1-TS và nộp trực tiếp cho cơ quan BHXH nơi quản lý hoặc nơi cư trú. Hồ sơ có thể gửi qua Cổng Dịch vụ công (nếu có mã xác thực và chữ ký số), qua bưu điện hoặc đến trực tiếp Bộ phận tiếp nhận hồ sơ. Tương tự, sau không quá 05 ngày làm việc, người tham gia sẽ nhận được kết quả và số tiền hoàn trả theo phương thức mong muốn.
Đối với thủ tục hoàn tiền trong trường hợp người tham gia đã mất
Thủ tục này áp dụng cho người tham gia BHYT hộ gia đình (bao gồm cả các hộ làm nông, lâm, ngư, diêm nghiệp có mức sống trung bình) không may qua đời trước khi thẻ có giá trị sử dụng. Thân nhân của người mất có thể chọn làm thủ tục qua đại lý thu hoặc trực tiếp tại cơ quan BHXH.
Thực hiện qua Đại lý thu: Thân nhân cần lập Tờ khai Mẫu TK1-TS, kèm theo văn bản chứng thực hoặc bản chụp Giấy chứng tử để đối chiếu. Sau khi nhận hồ sơ từ thân nhân, Đại lý thu sẽ hoàn thiện danh sách Mẫu D03-TS và gửi lên cơ quan BHXH qua các kênh điện tử, bưu chính hoặc trực tiếp.
Thân nhân trực tiếp nộp hồ sơ: nhà chỉ cần chuẩn bị Tờ khai Mẫu TK1-TS và các giấy tờ chứng tử liên quan, sau đó nộp cho cơ quan BHXH thông qua giao dịch điện tử, bưu chính hoặc tại bộ phận một cửa. Thời hạn giải quyết cho cả hai hình thức này đều là không quá 05 ngày kể từ ngày cơ quan BHXH nhận đủ hồ sơ hợp lệ. Kết quả trả về sẽ bao gồm Quyết định hoàn trả (Mẫu C16-TS) và khoản tiền tương ứng.
Trước đó, báo Gia đình & Xã hội đăng tải bài viết: "4 trường hợp này được hoàn trả tiền đóng BHYT năm 2025, người dân cần biết để đảm bảo quyền lợi", nội dung như sau:
Những trường hợp nào được hoàn trả tiền đóng BHYT năm 2025?
Theo Điều 20 Quyết định 595/QĐ-BHXH năm 2017 và Quyết định 896/QĐ-BHXH 2012 quy định, người đang tham gia BHYT theo nhóm đối tượng được ngân sách nhà nước hỗ trợ mức đóng và nhóm tham gia BHYT theo hộ gia đình được hoàn trả tiền đóng BHYT trong 04 trường hợp sau:
Trường hợp 1: Người tham gia được cấp thẻ BHYT theo nhóm đối tượng mới, nay báo giảm giá trị sử dụng thẻ đã cấp trước đó (có thứ tự đóng xếp sau đối tượng mới theo quy định tại Điều 12 Luật Bảo hiểm y tế 2008)
- Số tiền hoàn trả: Tính theo mức đóng BHYT và thời gian đã đóng tiền nhưng chưa sử dụng thẻ.
- Thời gian đã đóng tiền nhưng chưa sử dụng thẻ: Tính từ thời điểm thẻ BHYT được cấp theo nhóm mới bắt đầu có giá trị sử dụng.
Trường hợp 2: Được ngân sách nhà nước điều chỉnh tăng hỗ trợ mức đóng BHYT
- Số tiền hoàn trả: Tính theo mức đóng BHYT và thời gian đã đóng tiền nhưng chưa sử dụng thẻ.
- Thời gian đã đóng tiền nhưng chưa sử dụng thẻ: Tính từ thời điểm quyết định của cơ quan có thẩm quyền có hiệu lực.
Trường hợp 3: Bị chết trước khi thẻ BHYT có giá trị sử dụng
- Số tiền hoàn trả: Tính theo mức đóng BHYT và thời gian đã đóng tiền nhưng chưa sử dụng thẻ.
- Thời gian đã đóng tiền nhưng chưa sử dụng thẻ: Tính từ thời điểm thẻ có giá trị sử dụng.
Trường hợp 4: Do đóng trùng
- Số tiền hoàn trả: Tính theo mức đóng BHYT và thời gian đã đóng tiền nhưng chưa sử dụng thẻ.
- Thời gian đã đóng tiền nhưng chưa sử dụng thẻ: Tính từ thời điểm thẻ BHYT được cấp theo nhóm mới bắt đầu có giá trị sử dụng.
(Trường hợp đóng trùng được hoàn trả tiền đóng BHYT theo quy định tại điểm 1.1 khoản 1 Điều 20 và Điểm 2.1 Khoản 2 Điều 20 Quyết định số 595/QĐ-BHXH năm 2017).
Nhiều trường hợp được hoàn trả tiền đóng BHYT năm 2025. Ảnh minh họa: TL
Thủ tục hoàn trả tiền đóng bảo hiểm y tế
- Thủ tục hoàn trả tiền đóng bảo hiểm y tế được thực hiện theo các bước sau:
Bước 1. Lập, nộp hồ sơ gửi Cơ quan BHXH Người tham gia: lập Tờ khai TK1-TS.
(Trường hợp người tham gia chết thì thân nhân người tham gia: lập Tờ khai TK1-TS)
Bước 2. Cơ quan BHXH tiếp nhận hồ sơ.
Bước 3. Người tham gia nhận kết quả đã giải quyết.
Người tham gia hoặc thân nhân người tham gia có thể nộp hồ sơ cho cơ quan BHXH theo một trong các hình thức sau:
- Qua giao dịch điện tử: Người tham gia đăng ký nhận mã xác thực và gửi hồ sơ điện tử đến Cổng Dịch vụ công của BHXH Việt Nam hoặc qua Tổ chức I-VAN (nếu đã đăng ký sử dụng dịch vụ I-VAN); trường hợp không chuyển hồ sơ giấy sang định dạng điện tử thì gửi hồ sơ giấy cho cơ quan BHXH qua bưu chính;
- Qua bưu chính;
- Trực tiếp tại Bộ phận tiếp nhận hồ sơ của cơ quan BHXH nơi quản lý (hoặc nơi cư trú) hoặc tại Trung tâm Phục vụ HCC các cấp.
Bảo hiểm y tế là gì?
Bảo hiểm y tế là hình thức bảo hiểm bắt buộc được áp dụng đối với các đối tượng theo quy định của Luật bảo hiểm y tế để chăm sóc sức khỏe, không vì mục đích lợi nhuận do Nhà nước tổ chức thực hiện.
Mục tiêu của bảo hiểm y tế (BHYT) là giúp làm giảm gánh nặng tài chính cho người tham gia BHYT khi thăm khám chữa bệnh và tạo điều kiện thuận lợi để họ có thể tiếp cận với các dịch vụ y tế chất lượng hơn dựa trên nguyên tắc bảo đảm chia sẻ rủi ro giữa những người cùng tham gia BHYT.
Chi phí khám chữa bệnh BHYT sẽ do Quỹ bảo hiểm y tế và người bệnh cùng chi trả.
Trong đó, căn cứ theo quy định tại Khoản 3 Điều 2 Luật BHYT 2008 sửa đổi, bổ sung bởi Khoản 35 Điều 1 Luật BHYT 2024:
Quỹ bảo hiểm y tế là quỹ tài chính được hình thành từ nguồn đóng BHYT và các nguồn thu hợp pháp khác, được sử dụng để chi trả chi phí KCB cho người tham gia BHYT, chi phí quản lý bộ máy của cơ quan bảo hiểm xã hội và những khoản chi phí hợp pháp khác liên quan đến BHYT.
Quỹ BHYT được quản lý tập trung, thống nhất, công khai, minh bạch, bảo đảm cân đối thu, chi và được Nhà nước bảo hộ.
Năm 2025, các quy định về bảo hiểm y tế vẫn sẽ được áp dụng theo Luật BHYT sửa đổi, bổ sung năm 2014 cho đến hết ngày 30/6/2025. Từ ngày 01/7/2025 nhiều quy định mới trong lĩnh vực BHYT sẽ chính thức áp dụng theo Luật sửa đổi, bổ sung Luật Bảo hiểm y tế 2024 có hiệu lực thi hành từ ngày 1/7/2025.
Bảo hiểm y tế có bắt buộc phải tham gia hay không?
Theo khoản 1 Điều 2 Luật Bảo hiểm xã hội 2008 được sửa đổi bởi khoản 1 Điều 1 Luật Bảo hiểm y tế 2014: Bảo hiểm y tế là hình thức bảo hiểm bắt buộc được áp dụng đối với các đối tượng theo quy định của luật này để chăm sóc sức khỏe, không vì mục đích lợi nhuận do Nhà nước tổ chức thực hiện.
