Mỡ lợn để lâu có độc không? Sự thật nhiều gia đình vẫn sử dụng hàng ngày không biết
Mỡ lợn từ lâu được xem là thực phẩm giàu dinh dưỡng, cung cấp năng lượng dồi dào cho cơ thể và mang nhiều lợi ích mà dầu ăn khó thay thế.
Theo thời báo VHNT đưa tin "Mỡ lợn để lâu có đ:ộc không? Sự thật nhiều gia đình vẫn sử dụng hàng ngày không biết", nội dung chính như sau:
Mỡ lợn không chỉ là chất béo để nấu nướng mà còn tạo nên hương vị đặc trưng cho ẩm thực Việt. Trước khi dầu thực vật trở nên phổ biến, hầu hết các món xào, rán đều sử dụng mỡ lợn.
Theo kinh nghiệm, sau khi thắng mỡ, nên gạn sạch cặn, để nguội rồi cho vào liễn sứ, đặt ở nơi khô ráo, tránh ánh nắng và ẩm ướt. Nhiều gia đình vẫn duy trì thói quen thắng mỡ và cất sẵn để dùng dần. Tuy nhiên, mỡ để lâu có thể sinh mùi nặng, khiến nhiều người e ngại.
Chất béo, bao gồm cả dầu thực vật, đều có giới hạn an toàn khi bảo quản. Nếu để lâu, mỡ lợn sẽ xảy ra quá trình oxy hóa lipid, khi các phân tử chất béo phản ứng với oxy trong không khí, tạo ra peroxit, aldehyde và ketone – nguyên nhân khiến mỡ nặng mùi và mất đi vị thơm béo. Nghiên cứu trên tạp chí Food Chemistry (Anh) chỉ ra rằng mỡ động vật để ở nhiệt độ phòng vài tuần đã có chỉ số peroxide tăng nhanh, dấu hiệu chất béo xuống cấp.
Chất béo, bao gồm cả dầu thực vật, đều có giới hạn an toàn khi bảo quản.
Tốc độ biến chất phụ thuộc nhiều vào cách bảo quản. Nếu mỡ tiếp xúc với ánh sáng, nhiệt độ cao và không khí, thời gian sử dụng sẽ giảm. Ngược lại, khi đựng trong môi trường kín, thoáng mát và tránh ánh sáng, mỡ có thể để lâu hơn. WHO và FDA cảnh báo chất béo oxy hóa không chỉ làm giảm hương vị mà còn sinh ra các gốc tự do, có thể gây hại cho gan và tim mạch nếu tiêu thụ thường xuyên.
Tủ lạnh là lựa chọn an toàn và tiện lợi để bảo quản mỡ lợn. Chuyên gia dinh dưỡng khuyên nên đựng mỡ trong liễn sứ hoặc lọ thủy tinh đậy kín, đặt trong ngăn mát hoặc ngăn đông. Ở ngăn mát, mỡ có thể dùng an toàn trong 1–2 tháng.
Nhiều nền ẩm thực vẫn duy trì thói quen bảo quản mỡ động vật. Người Pháp, Đức sử dụng mỡ ngỗng, mỡ vịt; người Trung Quốc ở một số vùng nông thôn cũng cất mỡ lợn để dùng trong mùa đông.
Nhiều nền ẩm thực vẫn duy trì thói quen bảo quản mỡ động vật.
Một yếu tố quan trọng để mỡ lợn giữ hương vị thơm ngon là cách thắng mỡ. Nếu rán non, mỡ để ngoài nhanh hỏng; nếu rán già, tóp cháy khét, mỡ dễ lẫn tạp chất, ảnh hưởng mùi vị. Tốt nhất nên chần sơ, rửa sạch, thắng mỡ với chút nước ở lửa vừa, thỉnh thoảng đảo đều. Khi mỡ bắt đầu chảy ra và tóp se vàng, thêm chút rượu trắng, mở nắp để mùi hôi bay đi. Cách này giúp mỡ chảy ra nhanh và giữ được hương vị.
Nên chắt mỡ ra nhiều lần thay vì chờ hết cả mẻ mới chắt. Mỡ thắng ban đầu thường có màu trắng, thích hợp để làm bánh bao, há cảo; mỡ thắng già hơn có màu vàng, có thể để ngoài lâu hơn. Khi sử dụng, nếu thấy mỡ đổi màu, có mùi chua hoặc khét bất thường, nên bỏ ngay để đảm bảo an toàn.
Theo khuyến nghị của Viện Dinh dưỡng Quốc gia, nên sử dụng xen kẽ, cân bằng giữa mỡ lợn và dầu thực vật với tỷ lệ phù hợp để tốt cho sức khỏe. Mỡ lợn giàu khoáng chất và vitamin D, giúp cơ thể hấp thụ canxi, đồng thời tham gia vào cấu tạo màng tế bào thần kinh và hỗ trợ hấp thụ các vitamin tan trong chất béo như vitamin A – điều mà dầu thực vật không thể thay thế.
Tỷ lệ sử dụng hợp lý giữa dầu thực vật và mỡ động vật trong bữa ăn là 50:50. Với trẻ nhỏ dưới 1 tuổi, tỷ lệ nên là 70% mỡ và 30% dầu. Từ trên 1 tuổi trở đi, tỷ lệ cân bằng 50:50 là hợp lý.
Theo báo Tri thức cuộc sống có bài "12 món ăn người Việt thích mê nhưng chứa cả ổ k:ý si:nh trù:ng, nhiều bà nội trợ biết hại vẫn mua về cho cả nhà dùng". Nội dung chính như sau:
Tiết canh là món ăn khoái khẩu của nhiều người, đặc biệt là tiết canh lợn, vịt, dê. Món này được chế biến từ máu tươi của động vật, pha thêm chút sụn, thịt băm và các loại gia vị mà không qua bất kỳ khâu xử lý nhiệt nào.
Chính vì vậy, tiết canh trở thành "cầu nối" cho các loại k:ý si:nh trù:ng như sán lá gan, sán dây, thậm chí là liên cầu khuẩn lợn xâm nhập vào cơ thể người. Dù động vật được nuôi sạch, nguy cơ vẫn luôn hiện hữu, gây ra các bệnh lý nghiêm trọng, thậm chí đe dọa tính mạng.
Ốc là món ăn vặt được yêu thích, nhưng lại là một trong những món tiềm ẩn nhiều nguy cơ nhiễm giun sán nhất. Ốc sống ở môi trường bùn đất dưới đáy sông, ao, hồ, nơi tập trung nhiều mầm bệnh và k:ý si:nh trù:ng.
Nếu ốc không được ngâm rửa kỹ lưỡng và nấu chín hoàn toàn, các ấu trùng sán lá có thể tồn tại và gây nhiễm cho người ăn. Khi vào cơ thể, chúng có thể di chuyển đến các cơ quan như não, phổi, gây ra những biến chứng nguy hiểm và khó điều trị.
Lòng lợn (ruột non, ruột già) là bộ phận chứa nhiều k:ý si:nh trù:ng nhất trong cơ thể lợn, đặc biệt là sán dây lợn. Mặc dù được làm sạch bề ngoài, nhưng nếu không được nấu chín kỹ, các nang sán hoặc ấu trùng vẫn có thể tồn tại.
Nhiều người ưa chuộng món lòng luộc tái hoặc lòng nướng chưa chín tới để giữ độ giòn, dai, vô tình tạo điều kiện cho sán xâm nhập, phát triển trong cơ thể, gây ra các bệnh lý về đường tiêu hóa, thiếu máu, suy nhược và các biến chứng thần kinh nếu sán di chuyển lên não.
Rau sống là món ăn kèm không thể thiếu trong nhiều bữa ăn của người Việt. Tuy nhiên, các loại rau này thường được trồng trong môi trường có thể tiếp xúc với phân bón tươi, nước tưới bẩn, hoặc đất có chứa trứng giun sán.
Mặc dù đã được rửa sạch bằng nước, việc loại bỏ hoàn toàn trứng và ấu trùng giun sán là rất khó. Các loại giun đũa, giun móc, giun tóc, hoặc sán lá gan nhỏ là những k:ý si:nh trù:ng phổ biến có thể lây nhiễm qua rau sống, gây ra các vấn đề về tiêu hóa, suy dinh dưỡng.
Nem chua được chế biến từ thịt lợn sống, bì lợn, sau đó ủ lên men tự nhiên mà không qua xử lý nhiệt. Quá trình lên men này không đủ để tiêu diệt hoàn toàn các loại vi khuẩn hay k:ý si:nh trù:ng có trong thịt lợn, đặc biệt là nếu thịt lợn nhiễm sán lợn gạo.
Khi ăn nem chua chưa chín kỹ hoặc được làm từ nguồn nguyên liệu không đảm bảo, nguy cơ nhiễm sán dây lợn là rất cao, gây ra các triệu chứng như đau bụng, rối loạn tiêu hóa, và thậm chí là sán não.
Thịt bò tái (như: phở tái, bò nhúng giấm, bò bít tết tái) là món ăn được nhiều người ưa chuộng vì giữ được độ mềm, ngọt tự nhiên của thịt. Tuy nhiên, thịt bò chưa chín kỹ là môi trường lý tưởng cho ấu trùng sán dải bò (sán xơ mít) tồn tại.
Khi ăn phải thịt bò có chứa nang ấu trùng, chúng sẽ phát triển thành sán trưởng thành trong ruột người, gây đau bụng, buồn nôn, sụt cân và có thể gây biến chứng tắc ruột. Để đảm bảo an toàn, cần nấu chín thịt bò hoàn toàn.
Gỏi cá là món ăn sống phổ biến ở nhiều vùng miền, được chế biến từ cá tươi thái lát trộn với gia vị. Mặc dù hương vị hấp dẫn, gỏi cá tiềm ẩn nguy cơ nhiễm sán lá gan nhỏ, sán lá phổi và nhiều loại k:ý si:nh trù:ng khác.
Các loại cá nước ngọt hoặc cá nuôi ở vùng nước lợ có thể chứa ấu trùng sán. Khi ăn gỏi cá sống, ấu trùng sẽ xâm nhập vào cơ thể, di chuyển đến gan, phổi hoặc các cơ quan khác, gây ra các bệnh lý nghiêm trọng, ảnh hưởng chức năng gan, phổi.
Tương tự như thịt bò tái, thịt lợn tái trong các món như nem chạo, gỏi lợn, thịt hun khói oặc thịt lợn luộc chưa chín tới cũng là nguồn lây nhiễm giun sán nguy hiểm, đặc biệt là sán dây lợn và giun xoắn.
Giun xoắn có thể gây ra bệnh giun xoắn với các triệu chứng như sốt, đau cơ, phù mặt, và trong trường hợp nặng có thể ảnh hưởng đến tim, phổi, não, đe dọa tính mạng. Vì vậy, luôn đảm bảo thịt lợn được nấu chín kỹ trước khi ăn.
Tôm sống trong các món gỏi tôm, tôm nhúng lẩu tái là món ăn được nhiều người yêu thích bởi vị ngọt và độ tươi. Tuy nhiên, tôm, đặc biệt là tôm nuôi ở vùng nước lợ hoặc khu vực cửa sông, có thể chứa các loại k:ý si:nh trù:ng như sán lá gan, sán lá phổi.
Mắm tôm và mắm cá là những gia vị đặc trưng trong ẩm thực Việt Nam. Tuy nhiên, nếu quy trình sản xuất không đảm bảo vệ sinh hoặc nguyên liệu không tươi sống, các sản phẩm này có thể chứa trứng giun sán hoặc vi khuẩn gây bệnh.
Hàu sống tái chanh là món hải sản được ưa chuộng vì hương vị tươi ngon và giá trị dinh dưỡng cao. Tuy nhiên, hàu sống tự nhiên hoặc nuôi ở những vùng nước ô nhiễm có thể chứa các loại vi khuẩn như Vibrio (gây tiêu chảy, ngộ đ:ộc) và các loại ấu trùng sán.
Mặc dù chanh hoặc mù tạt có tính sát khuẩn, chúng không đủ khả năng tiêu diệt hoàn toàn các mầm bệnh. Việc ăn hàu sống tiềm ẩn nguy cơ cao nhiễm trùng đường tiêu hóa và các bệnh do k:ý si:nh trù:ng.
