Mở cỗ quan tài còn nguyên vẹn sau 1.700 năm, chuyên gia sốc khi nhìn vào bên trong
Các nhà khảo cổ tại Budapest vừa khai quật một quan tài còn nguyên vẹn sau 1.700 năm, chứa bộ hài cốt cùng nhiều hiện vật quý hiếm.
Chuyên trang Đời sống & Pháp luật ngày 24/11/2025 đăng bài: "Mở cỗ quan tài còn nguyên vẹn sau 1.700 năm, chuyên gia sốc khi nhìn vào bên trong", nội dung như sau:
Một quan tài La Mã bằng đá vôi, được bảo tồn gần như nguyên vẹn suốt 1.700 năm, vừa được các nhà khảo cổ học tại Budapest phát hiện. Cuộc khai quật do Bảo tàng Lịch sử Budapest chủ trì diễn ra tại Óbuda, phía bắc thủ đô Hungary. Khu vực này từng có tên gọi là Aquincum, một trung tâm đô thị lớn của La Mã nằm dọc tuyến phòng thủ Danube Limes – giới tuyến biên giới phía bắc của đế chế.
Quan tài nằm giữa các tàn tích của những ngôi nhà La Mã bị bỏ hoang từ thế kỷ III, sau đó khu vực này được tái sử dụng làm nghĩa địa. Đây được xem là một trong những phát hiện hiếm hoi giúp giới nghiên cứu nhìn thấy trực tiếp đời sống và cái chết của một phụ nữ trẻ sống trong thế giới La Mã ở vùng biên viễn Pannonia.
Theo nhóm nghiên cứu, quan tài được tìm thấy với nắp đá còn nguyên và vẫn đang được gắn chặt, được cố định bằng kẹp kim loại và chì nóng đổ kín các khe. Vì vậy, toàn bộ bên trong hoàn toàn không bị những kẻ trộm mộ xâm phạm - điều cực kỳ hiếm với mộ cổ La Mã ở châu Âu.
Khi nắp quan tài được mở, các nhà khảo cổ bắt gặp một bộ xương còn nguyên vẹn, được bao quanh bởi nhiều hiện vật được đặt theo đúng nghi lễ chôn cất cổ. “Điểm đặc biệt của phát hiện này là nó được niêm phong hoàn toàn, chưa từng bị phá hay bị chạm tới,” bà Gabriella Fényes, chủ nhiệm khai quật cho biết.
Gần đó, nhóm khảo cổ cũng phát hiện tám ngôi mộ đơn giản khác, nhưng “không mộ nào có mức độ giàu sang hay được bảo tồn tốt như cỗ quan tài niêm kín.’’
Bên trong quan tài, các nhà khảo cổ phát hiện một bộ sưu tập đồ tùy táng phong phú gồm hai bình thủy tinh La Mã còn nguyên vẹn, những tượng nhỏ bằng đồng, 140 đồng tiền kim loại và một loạt vật dụng cá nhân như ghim cài bằng xương, trang sức hổ phách cùng dấu vết vải có đính sợi vàng.
Tất cả được sắp đặt cẩn thận quanh thi hài người phụ nữ trẻ, phản ánh đầy đủ nghi thức mai táng La Mã khi họ chuẩn bị “hành trang” cho linh hồn người chết. Theo bà Gabriella Fényes, đây là những món đồ mà người thân trao gửi cho cô trong “hành trình vĩnh hằng”, và cách sắp đặt tinh tế ấy cho thấy người được chôn cất đã được yêu thương và trân trọng sâu sắc.
Theo chuyên gia Gergely Kostyál, đồng chỉ đạo dự án và nhà nghiên cứu chuyên về thời La Mã, sự phong phú của hiện vật là dấu hiệu rõ ràng cho thấy người phụ nữ thuộc tầng lớp khá giả: “Số lượng đồ tùy táng, chất liệu và mức độ nguyên vẹn của ngôi mộ chắc chắn cho thấy cô ấy có địa vị cao. Đây là một trường hợp đặc biệt.”
Ông nhấn mạnh sự hiếm hoi của ngôi mộ: “Trong thế kỷ IV, việc tái sử dụng quan tài là rất phổ biến. Vậy mà chiếc quan tài này được chế tác riêng cho người quá cố và chưa từng được dùng trước đó – điều rất hiếm.”
Một điều bất ngờ là dưới đáy quan tài có lớp bùn dày 4 cm. Các nhà khảo cổ đang tiến hành sàng lọc số bùn này, và Fenyes tin rằng nó có thể chứa thêm các hiện vật tinh xảo: “Tôi hy vọng sẽ tìm thấy các món trang sức nhỏ vì đến nay chúng tôi chưa tìm thấy món nào thuộc sở hữu của người phụ nữ. Nhiều khả năng chúng còn ẩn trong lớp bùn.”
Nguồn gốc mộ La Mã niêm kín hứa hẹn mang lại những thông tin mới về đời sống phụ nữ La Mã tại Pannonia: tuổi tác, sức khỏe, nguồn gốc, chế độ ăn và vị trí xã hội. Kết hợp với bối cảnh đô thị La Mã, các công trình dân dụng lân cận và các mộ khác trong khu vực, cỗ quan tài nguyên vẹn này có lẽ sẽ trở thành một trong những tư liệu quan trọng nhất về giai đoạn cuối thời La Mã ở Trung Âu.
Báo Dân Việt cũng đưa tin: "Mở nắp quan tài đá La Mã 1.700 năm tuổi, phát hiện bí mật rợn người về cô gái trẻ bên trong", cho biết một cỗ quan tài đá La Mã được bảo tồn gần như nguyên vẹn vừa được phát hiện tại thủ đô Budapest, mở ra cánh cửa hiếm hoi để tìm hiểu cuộc sống của cô gái trẻ bên trong và thế giới mà cô từng sống cách đây khoảng 1.700 năm.
Các nhà khảo cổ thuộc Bảo tàng Lịch sử Budapest đã phát hiện quan tài bằng đá vôi trong một cuộc khai quật quy mô lớn tại Óbuda, quận phía bắc thành phố - nơi từng là một phần của Aquincum, khu dân cư La Mã sầm uất nằm ở tiền tuyến sông Danube.
Quan tài chưa từng bị đào trộm và được niêm phong suốt hàng thế kỷ, được tìm thấy với nắp đá vẫn gắn chặt, cố định bằng kẹp kim loại và chì nóng chảy. Khi các nhà nghiên cứu cẩn thận nhấc nắp lên, họ phát hiện bộ xương hoàn chỉnh, bao quanh là hàng chục hiện vật.
“Điều đặc biệt của phát hiện này là quan tài được niêm phong kín hoàn toàn. Chưa từng bị xáo trộn trước đó, hoàn toàn nguyên vẹn", Gabriella Fényes, trưởng nhóm khảo cổ, cho biết.
Quan tài nằm giữa tàn tích các ngôi nhà bỏ hoang trong khu vực của Aquincum bị bỏ trống vào thế kỷ thứ 3 và sau đó được dùng làm nghĩa địa. Gần đó, các nhà nghiên cứu còn phát hiện một đường dẫn nước của La Mã và 8 ngôi mộ đơn giản hơn - nhưng không có ngôi nào sánh được về sự giàu có lẫn tình trạng nguyên vẹn như mộ đá này.
Theo phong tục tang lễ La Mã, trong quan tài có nhiều đồ tùy táng: hai bình thủy tinh còn nguyên vẹn, tượng đồng và 140 đồng xu. Một cây trâm cài tóc bằng xương, đồ trang sức bằng hổ phách và dấu vết của vải dệt bằng chỉ vàng, cùng kích thước bộ xương, cho thấy đây là mộ của một phụ nữ trẻ.
Những món đồ này, theo Fényes, là “vật mà người thân tặng để theo cô trên hành trình vĩnh cửu”.
“Cô ấy được chôn cất rất cẩn thận. Gia đình phải rất thương yêu người được an táng ở đây”, bà nói.
Trong thời La Mã, phần lớn lãnh thổ Hungary ngày nay thuộc tỉnh Pannonia, với biên giới nằm ở bờ phải sông Danube, chỉ cách vị trí khai quật chưa đầy 1,6 km. Không xa đó là doanh trại của quân đoàn La Mã trấn giữ biên giới đế chế, và các cấu trúc mới phát hiện được cho là thuộc khu dân cư hình thành xung quanh doanh trại.
Các nhà nhân chủng học sẽ phân tích bộ hài cốt để xác định tuổi, tình trạng sức khỏe và nguồn gốc của cô gái. Nhưng ngay lúc này, vị trí mộ và nhiều hiện vật đã cho thấy nhiều điều.
“Quan tài và những gì bên trong khiến nó trở nên nổi bật. Nhiều khả năng người quá cố thuộc tầng lớp giàu có hoặc địa vị cao", Gergely Kostyál, chuyên gia về thời La Mã và đồng trưởng dự án, nhận định.
“Rất hiếm khi tìm được một quan tài như thế này - nguyên vẹn và chưa từng bị xáo trộn - bởi vào thế kỷ thứ 4, quan tài thường được tái sử dụng. Rõ ràng quan tài này được làm riêng cho cô ấy", ông nói thêm.
Các nhà khai quật cũng lấy ra lớp bùn dày khoảng 4 cm trong quan tài mà Fényes hy vọng sẽ chứa thêm đồ tùy táng.
“Tôi nghi có thể có trang sức. Chúng tôi chưa thấy hoa tai hay các món trang sức khác của cô gái, nên hy vọng sẽ tìm ra khi đã sàng hết lớp bùn”, bà nói.
Đối với Fényes, phát hiện này không chỉ có giá trị khoa học mà còn mang đến một cảm xúc đặc biệt: cái nhìn chạm vào sự tận tâm của những con người sống cách đây hàng thiên niên kỷ.
