Loại virus khiến Trung Quốc phải kích hoạt kiểm soát dịch như thời Covid-19 đã xuất hiện ở quốc gia khác
Hiện vẫn chưa rõ chính xác người bệnh đã nhiễm virus Chikungunya như thế nào.
Ngày 20 tháng 10 năm 2025, báo Đời sống Pháp luật đăng tải bài viết với tiêu đề "Loại virus khiến Trung Quốc phải kích hoạt kiểm soát dịch như thời Covid-19 đã xuất hiện ở quốc gia khác". Nội dung như sau:
Mới đây, Sở Y tế bang New York (Mỹ) xác nhận, virus Chikungunya vốn đang lây lan ở Trung Quốc và các nơi khác đã được phát hiện ở một người sống tại quận Nassau trên đảo Long Island. Đây là trường hợp nhiễm virus Chikungunya đầu tiên được báo cáo tại Mỹ trong 6 năm qua.
"Trung tâm Wadsworth đã xác nhận kết quả xét nghiệm này, đây là trường hợp đầu tiên được biết đến mắc bệnh chikungunya lây nhiễm tại địa phương ở bang New York. Với nhiệt độ ban đêm lạnh hơn nhiều, nguy cơ hiện tại ở New York là rất thấp", tiến sĩ James McDonald, Ủy viên y tế bang, thông tin. "Chúng tôi kêu gọi mọi người thực hiện các biện pháp phòng ngừa đơn giản để bảo vệ bản thân và gia đình khỏi bị muỗi đốt".
Bang New York vừa ghi nhận ca chikungunya lây nhiễm tại chỗ đầu tiên trên đảo Long Island – cũng là ca đầu tiên tại Mỹ kể từ năm 2019 - Ảnh: Forbes
Trong một tuyên bố riêng, Sở Y tế quận Nassau cho biết người này bắt đầu xuất hiện các triệu chứng nhiễm virus Chikungunya vào tháng 8 sau khi đi du lịch ra khỏi khu vực sinh sống, nhưng không phải ra khỏi nước Mỹ.
Hiện vẫn chưa rõ chính xác người này đã nhiễm virus Chikungunya như thế nào.
Theo giới chức y tế địa phương, người này có khả năng bị muỗi nhiễm bệnh đốt. Tuy nhiên, họ cũng cho biết virus Chikungunya chưa được phát hiện trong các ổ muỗi tại đây và không có bằng chứng nào cho thấy sự lây truyền đang diễn ra.
Loài muỗi mang virus Chikungunya hiện diện ở một số khu vực thuộc vùng đô thị của thành phố New York - bao gồm cả vùng ngoại ô Long Island. Bệnh không thể lây trực tiếp từ người sang người. Do muỗi ít hoạt động hơn trong thời tiết mát mẻ của mùa thu nên nguy cơ lây truyền hiện tại là rất thấp - Ủy viên Y tế bang New York, James McDonald, thông tin.
Virus Chikungunya từng càn quét tại Trung Quốc khiến 7.000 người nhiễm bệnh
Theo Sở Y tế bang, bệnh sốt xuất huyết Chikungunya chủ yếu được báo cáo ở những vùng nhiệt đới và cận nhiệt đới. Các triệu chứng bao gồm sốt và đau khớp, đau đầu, đau cơ, sưng khớp và phát ban.
Căn bệnh này hiếm khi gây tử vong và hầu hết bệnh nhân đều hồi phục trong vòng 1 tuần. Trẻ sơ sinh, người lớn tuổi và những người mắc các bệnh mãn tính như huyết áp cao và tiểu đường có nguy cơ cao hơn.
Mỹ và các vùng thuộc bang New York chưa ghi nhận trường hợp nhiễm virus Chikungunya nào trong nước kể từ năm 2019.
Các quan chức y tế bang New York cho biết bang này đã ghi nhận 3 trường hợp nhiễm virus bệnh do muỗi truyền khác trong năm nay, mặc dù tất cả đều liên quan đến việc đi lại quốc tế đến các khu vực mà virus lưu hành.
Muỗi Aedes albopictus là vật truyền bệnh chikungunya - Ảnh: Freepik
Muỗi địa phương có thể truyền các loại virus nguy hiểm khác - chẳng hạn như virus Tây sông Nile, virus viêm não ngựa miền Đông và virus Jamestown Canyon.
Các viên chức y tế khuyến cáo tất cả người dân New York nên thực hiện biện pháp phòng ngừa để giảm nguy cơ bị muỗi đốt bằng cách sử dụng thuốc chống côn trùng đã đăng ký với EPA, mặc áo dài tay, quần dài và đi tất khi ra ngoài trời khi có thể.
Đầu tháng 8, bệnh chikungunya lan rộng tại Trung Quốc đến mức quốc gia này phải kích hoạt loạt biện pháp kiểm soát dịch mạnh tay từng được sử dụng trong giai đoạn Covid-19. Theo đó, người dân phải báo cáo lý do mua thuốc sốt, phát ban cho nhà thuốc, xét nghiệm diện rộng, khai báo lịch sử di chuyển, khử khuẩn cộng đồng và phát động chiến dịch diệt muỗi kéo dài 7 ngày.
Tâm điểm của đợt dịch tại Trung Quốc là thành phố Phật Sơn, nơi ghi nhận số ca bệnh tăng cao bất thường trong mùa hè, lên đến hơn 7.000 ca bệnh.
Chuyên trang Phụ Nữ Số cũng đăng tải bài viết với tiêu đề "Virus Chikungunya "phá hủy nội tạng" bùng phát khiến WHO phát đi kêu gọi hành động khẩn cấp nguy hiểm thế nào?". Nội dung như sau:
Trong bối cảnh thế giới vẫn đang quay cuồng với những thách thức từ các dịch bệnh truyền nhiễm, một mối đe dọa mới đang nổi lên, buộc Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) phải phát đi cảnh báo khẩn cấp: Sự lây lan nhanh chóng của virus chikungunya. Mặc dù không xa lạ, nhưng chủng virus này đang cho thấy những biến thể và khả năng lây lan đáng lo ngại, đặc biệt là tiềm năng gây ra những tổn thương nghiêm trọng, thậm chí "phá hủy nội tạng" ở một số trường hợp.
| Chikungunya là một bệnh do muỗi truyền gây ra bởi virus Chikungunya (CHIKV), một loại virus RNA thuộc chi alphavirus thuộc họ Togaviridae. Cái tên Chikungunya bắt nguồn từ một từ trong ngôn ngữ Kimakonde ở miền nam Tanzania, có nghĩa là "thứ uốn cong" và mô tả tư thế méo mó của những người bị nhiễm bệnh bị đau khớp dữ dội. |
Mối đe dọa toàn cầu từ sự bùng phát của virus Chikungunya, các quốc gia triển khai nhiều biện pháp khẩn cấp đối phó
Trong những năm gần đây, virus Chikungunya, từng được coi là mối lo ngại chủ yếu ở khu vực nhiệt đới và cận nhiệt đới, đã bắt đầu lan rộng ra nhiều khu vực mới trên thế giới. Châu Âu, châu Mỹ và một số khu vực châu Á vốn ít bị ảnh hưởng nay đã ghi nhận các ca bệnh và ổ dịch cục bộ. Sự di chuyển của con người, biến đổi khí hậu tạo điều kiện cho muỗi Aedes (loài muỗi truyền bệnh) sinh sôi, và quá trình đô thị hóa đã góp phần tạo nên một "cơn bão" Chikungunya toàn cầu.
Các quốc gia bị ảnh hưởng đã và đang triển khai nhiều biện pháp khẩn cấp để đối phó.
Tại châu Mỹ, nơi ghi nhận sự gia tăng đột biến các ca bệnh, các chiến dịch diệt muỗi quy mô lớn, giám sát dịch tễ chặt chẽ và nâng cao nhận thức cộng đồng đã được đẩy mạnh. Chính phủ các nước đã huy động lực lượng y tế và quân đội để phun thuốc diệt muỗi, dọn dẹp các khu vực đọng nước và phát miễn phí thuốc chống muỗi.
Tương tự, tại một số quốc gia châu Âu, nơi đã ghi nhận các ca chikungunya "tự phát", các cơ quan y tế đã tăng cường giám sát các du khách trở về từ vùng dịch và chuẩn bị sẵn sàng các phương án ứng phó nếu dịch bùng phát.
Gần đây, theo CNN, chính quyền Trung Quốc đang sử dụng màn, phun thuốc diệt côn trùng và thậm chí triển khai máy bay không người lái để chống lại virus Chikungunya lây truyền qua muỗi, loại virus đã lây nhiễm cho hàng ngàn người. Điều đáng chú ý là dịch sốt Chikungunya chưa từng xuất hiện ở Trung Quốc đại lục trước đây. Điều này cho thấy phần lớn dân số không có miễn dịch từ trước, khiến virus dễ dàng lây lan nhanh chóng.
Tuy nhiên, thách thức lớn nhất nằm ở khả năng lây lan nhanh chóng và khó kiểm soát của virus. Muỗi Aedes, loài vật truyền bệnh chính, rất phổ biến ở các khu vực đô thị và sinh sản mạnh mẽ trong môi trường nước đọng. Điều này khiến việc ngăn chặn sự lây lan trở nên vô cùng khó khăn, đòi hỏi sự phối hợp đồng bộ từ cấp chính phủ đến từng cá nhân.
"Kẻ hủy diệt nội tạng": VirusChikungunya nguy niểm thế nào?
Giáo sư Will Irving, chuyên gia virus học Đại học Nottingham (Anh) cho biết dịch lần này tuy đáng lo ngại nhưng chưa đủ điều kiện để trở thành đại dịch toàn cầu. Tuy nhiên, ông cảnh báo rằng biến đổi khí hậu đang khiến muỗi truyền bệnh lan rộng tới Nam Âu - những nơi từng không có loài côn trùng này.
Khi nhắc đến Chikungunya, nhiều người thường nghĩ đến những triệu chứng quen thuộc như sốt cao và đau khớp dữ dội. Tuy nhiên, đằng sau những triệu chứng ban đầu đó là một mối nguy hiểm tiềm ẩn, ít được biết đến nhưng vô cùng đáng sợ. Đó là khả năng virus tấn công và gây tổn thương nghiêm trọng đến các cơ quan nội tạng.
1. Biến chứng thần kinh
Một trong những biến chứng nguy hiểm nhất của chikungunya là các tổn thương thần kinh. Virus có thể vượt qua hàng rào máu não, gây ra các bệnh lý như viêm não và viêm màng não. Các triệu chứng bao gồm co giật, lú lẫn, hôn mê, và trong những trường hợp nghiêm trọng, có thể dẫn đến tử vong hoặc để lại di chứng thần kinh vĩnh viễn. Những biến chứng này đặc biệt nguy hiểm ở trẻ sơ sinh và người cao tuổi, những đối tượng có hệ miễn dịch yếu.
2. Suy thận cấp
Các nghiên cứu gần đây cho thấy virus chikungunya có thể gây tổn thương trực tiếp đến thận, dẫn đến tình trạng suy thận cấp. Virus tấn công các tế bào thận, gây ra tình trạng viêm nhiễm và hoại tử. Bệnh nhân có thể phải đối mặt với việc lọc máu khẩn cấp và nguy cơ tử vong cao nếu không được điều trị kịp thời. Dù không phải là biến chứng phổ biến, nhưng khi xảy ra, suy thận cấp do Chikungunya luôn là một thách thức lớn đối với y học.
3. Tác động lên gan và tim
Virus có thể gây ra viêm gan cấp tính, làm suy giảm chức năng gan nghiêm trọng. Tương tự, một số nghiên cứu đã chỉ ra mối liên hệ giữa chikungunya và các biến chứng tim mạch, bao gồm viêm cơ tim và suy tim. Các biến chứng này thường xuất hiện ở những bệnh nhân có tiền sử bệnh tim mạch hoặc ở những người bị nhiễm virus nặng.
4. Đau khớp mạn tính
Mặc dù không phải là biến chứng "phá hủy nội tạng" theo đúng nghĩa đen, đau khớp mạn tính là một di chứng phổ biến và gây ra gánh nặng lớn cho người bệnh. Hàng triệu người đã khỏi bệnh Chikungunya nhưng vẫn phải sống chung với những cơn đau khớp kéo dài hàng tháng, thậm chí hàng năm. Cơn đau dữ dội, dai dẳng có thể làm suy giảm nghiêm trọng chất lượng cuộc sống, hạn chế khả năng lao động và sinh hoạt hàng ngày.
Đối phó với virus Chikungunya: Cần Làm Gì?
Với những mối nguy hiểm trên, việc phòng chống Chikungunya trở nên cấp thiết hơn bao giờ hết.
Phòng chống muỗi: Đây là biện pháp quan trọng nhất. Cần dọn dẹp các vật dụng chứa nước đọng quanh nhà, ngủ màn, sử dụng kem chống muỗi, và lắp lưới chống muỗi trên cửa sổ.
Nâng cao nhận thức: Cần phổ biến rộng rãi thông tin về triệu chứng của chikungunya để người dân có thể nhận biết và đi khám kịp thời.
Hệ thống y tế sẵn sàng: Các cơ sở y tế cần chuẩn bị sẵn sàng phác đồ điều trị, trang thiết bị và thuốc men để đối phó với sự bùng phát của dịch bệnh.
Nghiên cứu và phát triển vaccine: Hiện nay, một số loại vaccine chikungunya đang trong quá trình thử nghiệm. Tuy nhiên, để có được một loại vaccine hiệu quả và an toàn cho toàn cầu vẫn là một chặng đường dài.
Sự bùng phát của virus chikungunya là lời nhắc nhở rằng chúng ta không thể chủ quan trước các mối đe dọa từ dịch bệnh. Sự phối hợp giữa các chính phủ, các tổ chức y tế và mỗi cá nhân là chìa khóa để ngăn chặn "kẻ hủy diệt nội tạng" này và bảo vệ sức khỏe cộng đồng.
|
Virus Chikungunya lây qua vết đốt của muỗi nhiễm bệnh, không lây trực tiếp giữa người với người , song rất dễ bùng phát khi gặp điều kiện thời tiết nóng ẩm. Triệu chứng nhiễm virus Chikungunya Ở những bệnh nhân có triệu chứng, khởi phát bệnh CHIKV thường là 4–8 ngày (khoảng 2–12 ngày) sau khi muỗi bị nhiễm bệnh cắn. Nó được đặc trưng bởi một cơn sốt đột ngột, thường kèm theo đau khớp dữ dội. Đau khớp thường gây suy nhược và thường kéo dài trong vài ngày nhưng có thể kéo dài trong nhiều tuần, vài tháng hoặc thậm chí nhiều năm. Các dấu hiệu và triệu chứng phổ biến khác bao gồm: Sưng khớp, đau cơ, nhức đầu, buồn nôn, mệt mỏi và phát ban. Vì các triệu chứng này trùng lặp với các bệnh nhiễm trùng khác, bao gồm cả những bệnh nhiễm sốt xuất huyết và virus Zika, các trường hợp có thể bị chẩn đoán sai. Trong trường hợp không có đau khớp đáng kể, các triệu chứng ở những người bị nhiễm bệnh thường nhẹ và nhiễm trùng có thể không được nhận ra. Hầu hết bệnh nhân hồi phục hoàn toàn sau nhiễm trùng, tuy nhiên, thỉnh thoảng các trường hợp biến chứng mắt, tim và thần kinh đã được báo cáo khi nhiễm CHIKV. Bệnh nhân mắc bệnh nặng cần nhập viện vì nguy cơ tổn thương nội tạng và tử vong. |
