Phản ứng bất ngờ của thị trường vàng sau thông tin xóa độc quyền, cho nhập vàng nguyên liệu
Sau thông điệp sẽ xóa độc quyền sản xuất, nhập khẩu vàng miếng từ Ngân hàng Nhà nước, thị trường vàng ở Hà Nội dường như khá vắng vẻ, tĩnh lặng.
Ngày 13/6/2025, báo Pháp luật TP.HCM đã đăng tải bài viết với tiêu đề: "Phản ứng bất ngờ của thị trường vàng sau thông tin xóa độc quyền, cho nhập vàng nguyên liệu". Nội dung như sau:
Ngân hàng Nhà nước (NHNN) đã có những động thái rất kịp thời để giải quyết vấn đề trên thị trường vàng. Theo đó, NHNN đã sớm xây dựng và hoàn thiện dự thảo Nghị định sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định 24/2012/NĐ-CP quy định về hoạt động kinh doanh vàng, theo hướng thị trường hóa có lộ trình, kiểm soát chặt chẽ.
Một trong những nội dung quan trọng nhất của dự thảo là xóa bỏ cơ chế độc quyền Nhà nước trong sản xuất vàng miếng vốn được duy trì suốt hơn một thập kỷ qua.
Cần có những tiêu chí chặt chẽ với doanh nghiệp tham gia nhập khẩu vàng
Mới đây, trả lời phỏng vấn báo chí, ông Đào Xuân Tuấn, Cục trưởng Cục Quản lý Ngoại hối, NHNN cho biết: “Hiện có khoảng 6.000 doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực vàng trang sức mỹ nghệ, nhưng phần lớn quy mô nhỏ và phụ thuộc vào nguồn vàng nguyên liệu trong nước.
Để tháo gỡ khó khăn, cơ quan soạn thảo xây dựng Nghị định (sửa đổi) theo cơ chế NHNN cấp phép cho một số doanh nghiệp, ngân hàng đủ điều kiện được sản xuất vàng miếng, nhập khẩu vàng nguyên liệu để sản xuất vàng miếng và phục vụ nhu cầu sản xuất vàng trang sức mỹ nghệ. Quy định này cho phép tăng cung vàng nguyên liệu nhưng vẫn đảm bảo có sự kiểm soát của Nhà nước đối với thị trường vàng trang sức mỹ nghệ.”
Theo ông Đào Xuân Tuấn, dự thảo Nghị định cũng quy định rõ các doanh nghiệp, tổ chức tín dụng được cấp phép nhập khẩu vàng phải xây dựng quy định nội bộ về việc nhập khẩu, bán vàng nguyên liệu đảm bảo công khai, minh bạch; xây dựng hệ thống thông tin lưu trữ đầy đủ, chính xác dữ liệu giao dịch mua bán vàng nguyên liệu, kết nối cung cấp thông tin cho cơ quan có thẩm quyền theo quy định của pháp luật.
Theo quan điểm của các chuyên gia, động thái mới của phía cơ quan quản lý sẽ giúp gia tăng sự cạnh tranh, giảm tình trạng chênh lệch giá giữa các thương hiệu, đồng thời mang lại nhiều lựa chọn hơn cho người tiêu dùng. Dù vậy, việc mở cửa thị trường vàng miếng cũng đặt ra thách thức.
Trả lời PLO, Luật sư Nguyễn Thanh Hà, Chủ tịch Công ty Luật SBLAW cho rằng vàng không chỉ là một loại hàng hóa đơn thuần mà còn có tác động lớn đến tỉ giá và an toàn tài chính quốc gia. Việc mở rộng quyền sản xuất vàng miếng cần có hành lang pháp lý chặt chẽ để kiểm soát rủi ro mà vẫn đảm bảo cạnh tranh lành mạnh.
Trên cơ sở đó, ông Hà đề xuất cần có tiêu chí phân loại chặt chẽ đối với doanh nghiệp muốn tham gia hoạt động này. Cụ thể, đối với các doanh nghiệp muốn tham gia kinh doanh vàng miếng như yêu cầu vốn điều lệ cao, có thể từ 500-1.000 tỉ đồng, hệ thống kiểm soát nội bộ đạt chuẩn, có thể kiểm toán độc lập và kinh nghiệm hoạt động trong lĩnh vực vàng.
Những phản ứng đầu tiên của thị trường vàng trong nước
Khảo sát của phóng viên PLO ngay trong ngày đầu tiên tại phố Trần Nhân Tông và Cầu Giấy, những con phố tập trung nhiều doanh nghiệp kinh doanh vàng bạc lớn ở Hà Nội cho thấy thị trường vàng Hà Nội dường như khá vắng vẻ, tĩnh lặng.
Ở thời điểm cuối giờ sáng và khoảng 15 giờ 30 ngày 12-6, các cửa hàng vàng tại các con phố này đều trong tình trạng vắng vẻ, thưa thớt người mua và rất ít người bán ra. Nếu như trong thời gian trước, thị trường thường xuyên trong tình trạng sôi động người mua, người bán, lượng mua mỗi người có lúc giới hạn chỉ còn 1 chỉ vàng/căn cước công dân/ngày thì giờ đây người mua có thể mua tối đa đến 2 cây vàng. Tuy nhiên, thị trường vẫn trong tình trạng vắng lặng.
Cuối giờ chiều ngày 12-6, giá vàng miếng SJC tại Hà Nội giao dịch ở mức 117,00 – 119,00 triệu đồng/lượng, tăng nhẹ 200 nghìn đồng/lượng so với đầu giờ sáng ngày 12-6.
Nếu tính theo mức giá đóng cửa gần nhất của giá vàng thế giới, quy đổi ra giá vàng trong nước theo tỉ giá bán USD của ngân hàng Vietcombank, giá vàng thế giới tương đương 108,03 triệu đồng/lượng.
Giá vàng nhẫn SJC giao dịch ở mức 112,50 – 115,00 triệu đồng/lượng, tăng 500 nghìn đồng/lượng ở chiều bán ra.
Các ngân hàng cảnh báo thủ đoạn lừa đảo mua bán vàng
Nhiều ngân hàng như BIDV, MB, SHB ... cảnh báo về thủ đoạn giả mạo trang web, fanpage, tài khoản mạng xã hội với tên miền, giao diện và logo giống hệt các thương hiệu kinh doanh vàng uy tín, khiến người dùng dễ nhầm lẫn với trang chính thức. Các đối tượng còn mạo danh ngân hàng để lừa đảo, thay vì chỉ doanh nghiệp kinh doanh vàng như trước đây.
Ngân hàng SHB khuyến nghị người dân chỉ nên giao dịch tại các điểm được cấp phép chính thức. BIDV đề nghị khách hàng tuyệt đối không cung cấp thông tin cá nhân, tài khoản, mã OTP cho bất kỳ ai, kể cả người tự xưng là nhân viên doanh nghiệp hay ngân hàng.
MB lưu ý khách hàng cần kiểm tra kỹ fanpage, trang web, đường dẫn rõ ràng, thông tin các địa điểm giao dịch được phép mua, bán vàng miếng của tổ chức tín dụng trên địa bàn và toàn quốc. Nhà băng này cho rằng nên thực hiện mua bán trực tiếp tại các cơ sở kinh doanh được cấp giấy phép.
Cùng ngày, báo Vietnamnet đã đăng tải bài viết với tiêu đề: "Bỏ thế độc quyền vàng miếng SJC, kịch bản nào cho thị trường vàng?". Cụ thể như sau:
Dự thảo Nghị định 24 sửa đổi đang được Ngân hàng Nhà nước (NHNN) hoàn thiện, theo hướng xóa bỏ độc quyền Nhà nước trong sản xuất vàng miếng, xuất khẩu vàng nguyên liệu và nhập khẩu vàng nguyên liệu để sản xuất vàng miếng.
Dự thảo quy định NHNN sẽ cấp phép cho một số doanh nghiệp, ngân hàng đủ điều kiện sản xuất vàng miếng (thay vì SJC độc quyền như hiện nay), được nhập khẩu vàng nguyên liệu để sản xuất vàng miếng và phục vụ nhu cầu sản xuất vàng trang sức mỹ nghệ.
Tạo cạnh tranh cho thị trường
Chia sẻ với PV VietNamNet, chuyên gia kinh tế Nguyễn Quang Huy, CEO Khoa Tài chính - Ngân hàng (Trường Đại học Nguyễn Trãi), đánh giá, việc NHNN hoàn thiện dự thảo sửa đổi Nghị định 24 theo hướng xóa bỏ cơ chế độc quyền trong sản xuất vàng miếng, xuất - nhập khẩu vàng nguyên liệu để sản xuất vàng miếng có thể coi là một cột mốc mang tính lịch sử, mở ra một giai đoạn phát triển mới cho thị trường vàng Việt Nam.
Theo đó, thị trường vàng sẽ cởi mở, cạnh tranh và hội nhập hơn, nhưng đồng thời cũng đặt ra nhiều đòi hỏi mới về quản trị rủi ro, chất lượng và tâm lý thị trường.
Ông Huy cho rằng, thị trường vàng miếng Việt Nam sẽ dần xuất hiện các thương hiệu mới, do các ngân hàng thương mại hoặc doanh nghiệp lớn sản xuất theo tiêu chuẩn của NHNN, khi đó, không còn là “sân chơi riêng” của SJC.
Theo ông Huy, trong ngắn hạn, vàng miếng SJC vẫn chiếm ưu thế nhờ yếu tố tâm lý và hệ thống phân phối rộng khắp, khiến niềm tin thị trường khó chuyển dịch ngay lập tức.
Tuy nhiên, về trung và dài hạn, nếu các thương hiệu mới đáp ứng được các tiêu chí về chất lượng tuyệt đối, quy trình kiểm định minh bạch, tính thanh khoản cao và độ phủ thị trường rộng, thì thị trường vàng Việt Nam sẽ từng bước hình thành một hệ sinh thái đa thương hiệu, cạnh tranh lành mạnh tương tự như ở các quốc gia phát triển.
"Điều quan trọng không phải ai sản xuất, mà sản phẩm có đáng tin và minh bạch không. Đó mới là chuẩn mực cạnh tranh mới của thời đại”, ông Huy nhấn mạnh.
Cũng theo ông Huy, hơn 10 năm qua, SJC không chỉ là thương hiệu, mà là “niềm tin định danh”. Xã hội đã quen xem vàng SJC như phương tiện tích trữ và tiêu chuẩn duy nhất về chất lượng. Do đó, sẽ không có một cú chuyển đột ngột.
Nhưng nếu một thương hiệu mới có chất lượng được NHNN kiểm định, giá bán sát giá quốc tế hơn, dễ giao dịch thì niềm tin xã hội sẽ dần dịch chuyển.
Khi nguồn cung vàng tăng sẽ thu hẹp dần chênh lệch giá giữa vàng trong nước và vàng quốc tế và giảm đầu cơ, giảm thổi giá do nguồn cung bị kiểm soát.
Trong khi đó, PGS.TS Nguyễn Hữu Huân (Đại học Kinh tế TP.HCM), nhận định, khi bỏ thế độc quyền của vàng miếng SJC sẽ không tạo ra tác động lớn về mặt thương hiệu, bởi SJC vốn không phải là sản phẩm có sự khác biệt rõ rệt. Khi hàm lượng vàng như nhau thì giá phải tương đương nhau.
Ông phân tích, các doanh nghiệp và ngân hàng được cấp phép sản xuất vàng miếng đều là những đơn vị uy tín. Khi mức độ uy tín như nhau, chênh lệch giá giữa các thương hiệu sẽ không quá lớn.
Vấn đề quan trọng là sau khi bán ra, các đơn vị này có cam kết mua lại không, sản phẩm có dễ giao dịch hay không. Thương hiệu nào có chính sách giá, hậu mãi và thanh khoản tốt sẽ chiếm được lòng tin và thu hút người mua.
Tuy nhiên, ông Huân cho rằng, dù thị trường được mở cửa, giá vàng trong nước vẫn khó giảm dưới 100 triệu đồng/lượng nếu giá thế giới duy trì quanh mức 105 triệu đồng/lượng (quy đổi), trừ khi giá vàng thế giới giảm mạnh.
"Song, khi nguồn cung trong nước tăng sẽ kéo hẹp chênh lệch giá vàng trong nước và thế giới”, ông Huân nói.
Cũng theo vị chuyên gia, có thể NHNN sẽ cấp hạn ngạch cho các đơn vị, tùy từng thời điểm, dựa trên thặng dư cán cân thương mại và cán cân thanh toán của Việt Nam. Cơ chế này giúp đảm bảo nhập khẩu vàng không gây áp lực lên dự trữ ngoại hối quốc gia.
Cần giám sát chất lượng
Theo ông Nguyễn Quang Huy, để đảm bảo thị trường vận hành an toàn, hiệu quả và bền vững, NHNN cần thực hiện đồng thời việc chuẩn hóa sản phẩm vàng miếng toàn hệ thống. Trong đó, quy định rõ về trọng lượng, hàm lượng, mẫu mã, tem chống giả, mã hiệu.
Đồng thời, cần xây dựng cơ chế kiểm định độc lập. Các trung tâm kiểm định vàng cần hoạt động độc lập, công khai, chuẩn quốc tế. Giám sát quy trình từ nguyên liệu đến lưu thông, áp dụng công nghệ số để truy xuất nguồn gốc, quản lý vòng đời sản phẩm vàng miếng.
Đối với các tổ chức được cấp phép sản xuất vàng miếng, cần chú ý đến kỹ thuật và công nghệ. Sản phẩm vàng miếng cần đạt tiêu chuẩn không chỉ về hàm lượng, mà cả về dấu hiệu nhận diện, tính chống làm giả và độ phủ thanh khoản.
Ngoài ra, cần tuân thủ kiểm định chặt chẽ từ NHNN. Vàng miếng mới cần có mã số riêng, chuẩn đóng gói riêng, truy xuất nguồn gốc và chịu kiểm tra thường xuyên để đảm bảo chất lượng thống nhất.
PGS.TS Nguyễn Hữu Huân cũng quan tâm đến vấn đề giám sát chất lượng khi nhiều đơn vị được sản xuất vàng. Theo ông, NHNN, cơ quan quản lý thị trường cần đảm bảo giám sát hoạt động kinh doanh vàng miếng để bảo vệ quyền lợi cho người tiêu dùng.
Vị chuyên gia vẫn giữ quan điểm, cần xây dựng sàn giao dịch vàng quốc gia sẽ thu hút nhiều nguồn vàng đạt tiêu chuẩn, chất lượng tham gia giao dịch.
