12 loại rau quả ngậm nhiều độc tố nhất năm 2025 được công bố, 2 cái tên quen thuộc lần đầu xuất hiện gây lo ngại
Tổ chức Environmental Working Group (EWG - Hoa Kỳ) vừa công bố danh sách 15 loại rau quả an toàn nhất và 12 loại cần đặc biệt thận trọng vì ngậm nhiều độc tố.
Theo báo Thanh niên Việt 12 loại rau quả ngậm nhiều độc tố nhất năm 2025 được công bố, 2 cái tên quen thuộc lần đầu xuất hiện gây lo ngại. Nội dung như sau:
Theo đó, EWG dựa trên phân tích 53.692 mẫu từ Bộ Nông nghiệp Mỹ, công bố Hướng dẫn lựa chọn rau củ quả theo mức độ tồn dư thuốc bảo vệ thực vật 2025. Điểm mới của báo cáo năm nay là lần đầu tiên yếu tố độc tính của hoạt chất được đưa vào hệ thống đánh giá, thay vì chỉ đo lường lượng tồn dư. Điều này giúp người tiêu dùng có căn cứ khoa học hơn khi lựa chọn thực phẩm hằng ngày.
Kết quả cho thấy 75,3% rau quả không hữu cơ vẫn còn tồn dư thuốc bảo vệ thực vật. Đáng chú ý, khoai tây và mâm xôi đen, hai cái tên lần đầu xuất hiện, đã lọt thẳng vào danh sách “12 loại rau quả nhiều độc tố nhất”. Mâm xôi đen trung bình phát hiện bốn hoạt chất trong mỗi mẫu, gồm cả thuốc trừ sâu và thuốc diệt nấm. Khoai tây ghi nhận tồn dư chlorpropham, hoạt chất từng bị Liên minh châu Âu cấm từ năm 2019 vì nguy cơ gây rối loạn nội tiết và 90% mẫu thử vượt mức tiêu chuẩn an toàn của Cơ quan Bảo vệ Môi trường Mỹ (EPA).
Phương pháp đánh giá mới được giới khoa học xem là bước tiến quan trọng. Công bố trên Journal of International Health & Environmental Safety tháng 9/2025 cho thấy người có chế độ ăn từ nhóm thực phẩm dư lượng cao có nồng độ chất chuyển hóa thuốc trừ sâu trong nước tiểu cao gấp 2,8 lần người ưu tiên nhóm thực phẩm dư lượng thấp.
Ở chiều ngược lại, bảng “15 loại sạch nhất” mang đến tin vui khi bơ, đu đủ, dứa có đến 60% mẫu không phát hiện bất kỳ dư lượng nào. Chuối và súp lơ được đánh giá an toàn nhờ lớp vỏ dày và chu kỳ sinh trưởng ngắn. Đáng chú ý, ngô ngọt đông lạnh có mức độ an toàn tương đương ngô tươi, điều này mở rộng lựa chọn cho người tiêu dùng có ngân sách hạn chế.
Tuy vậy, nhóm “rau quả nhiều độc tố” vẫn gióng lên hồi chuông cảnh báo khi 96% mẫu thuộc nhóm này ghi nhận tồn dư, đặc biệt rau lá xanh như cải bó xôi, cải xoăn có trung bình 4,7 hoạt chất trên một mẫu. EWG nhấn mạnh hiện tượng “hiệu ứng cocktail” (hiện tượng não bộ tập trung sự chú ý của một người vào một kích thích cụ thể, thường là thính giác) khi nhiều hóa chất cùng tồn tại khiến độc tính thần kinh tăng đến 300%, điển hình như ớt chuông, nơi thuốc diệt nấm và thuốc trừ sâu tổng hợp phối hợp tác động.
Nhiều nghiên cứu quốc tế đã củng cố lo ngại về rủi ro sức khỏe. Phân tích theo dõi dài hạn tại Pháp (2014-2020) cho thấy chế độ ăn dư lượng cao có liên quan đến tăng 22% nguy cơ ung thư vú, tăng 17% nguy cơ mắc đái tháo đường type 2. Ở nhóm sinh sản, nam giới sử dụng thực phẩm dư lượng thấp có chất lượng tinh trùng cao hơn 14%, trong khi phụ nữ ăn nhóm dư lượng cao bị giảm 19% chức năng dự trữ buồng trứng. Trẻ em tiếp xúc trước sinh với thuốc bảo vệ thực vật có điểm đánh giá nhận thức ở tuổi 7 thấp hơn trung bình 8,3 điểm.
Áp lực này khiến cơ quan quản lý buộc phải thay đổi. Năm 2024, EPA tuyên bố cấm hoàn toàn DCPA, hoạt chất ảnh hưởng hormone tuyến giáp thai nhi. Trước đó, tiêu chuẩn an toàn thuốc trừ sâu chlorpyrifos đã bị siết lại, đặc biệt với trẻ em. Tuy nhiên, báo cáo chỉ ra 89% hoạt chất hiện hành chưa tính đến độ nhạy cảm đặc thù của trẻ, tạo ra khe hở đáng kể trong khung an toàn.
Về tiêu dùng, EWG khuyến nghị ưu tiên chọn sản phẩm hữu cơ đối với nhóm "rau quả nhiều độc tố". Với người có hạn chế ngân sách, lựa chọn quả mọng đông lạnh hữu cơ như việt quất, dâu tây có thể giúp giảm 76% nguy cơ tồn dư mà vẫn giữ giá trị dinh dưỡng.
Các biện pháp xử lý tại nhà góp phần giảm rủi ro bao gồm rửa dưới vòi nước chảy giúp giảm 45-65% tồn dư bề mặt; ngâm với nước bicarbonate (0,5%) trong 15 phút loại bỏ đến 82% thuốc trừ sâu nhóm pyrethroid. Tuy nhiên, phương pháp siêu âm chỉ tác dụng với tồn dư ngoài vỏ, không xử lý được phần đã thấm vào mô quả. Nhiệt độ cao làm phân hủy khoảng 70% thuốc nhóm hữu cơ phosphor, nhưng hầu như không ảnh hưởng đến hoạt chất bền nhiệt như neonicotinoid.
Dù những con số khiến công chúng lo lắng, chuyên gia vẫn khẳng định lợi ích của việc ăn rau quả vượt xa rủi ro từ dư lượng, trong khi chế độ ăn đa dạng, ưu tiên rửa sạch, gọt vỏ phù hợp, lưu trữ lạnh rau lá có thể giảm đáng kể vấn đề tồn dư.
Thương hiệu & Pháp luật đưa tin "Chất gây UT cấp độ 1 này được 'giấu' trong phòng ngủ của trẻ em! Thời gian tiếp xúc càng lâu thì nguy cơ càng lớn, nhiều gia đình mắc phải". Nội dung chính như sau:
Chất gây UT cấp độ 1 từ các sản phẩm dệt may giá rẻ
Một trong những chất gây nguy hiểm đến sức khỏe được phát hiện trong các sản phẩm dệt may giá rẻ là chất nhuộm azo chứa amin thơm có khả năng gây UT. Loại hóa chất này thường được sử dụng trong các loại vải rẻ tiền để tạo màu sắc rực rỡ và bắt mắt. Dù đã bị cấm sử dụng trong ngành dệt may ở nhiều quốc gia, nhưng do giá thành thấp và dễ sản xuất, một số nhà sản xuất kém uy tín vẫn sử dụng để tiết kiệm chi phí.
Các sản phẩm như ga giường giá rẻ, không rõ nguồn gốc đang được cảnh báo chứa các chất gây UT nghiêm trọng (Ảnh minh họa)
Khi trẻ nhỏ tiếp xúc trực tiếp với ga giường, chăn gối chứa loại hóa chất này, qua đường da, các hợp chất hóa học có thể xâm nhập vào cơ thể. Theo nghiên cứu, việc tiếp xúc lâu dài với các amin thơm trong chất nhuộm azo có thể làm thay đổi cấu trúc DNA, dẫn đến nguy cơ mắc các loại UT như UT bàng quang, UT niệu quản, và UT thận.
Điều đáng lo ngại là những chất độc hại này không thể được loại bỏ bằng cách giặt hoặc phơi dưới ánh nắng mặt trời. Vì vậy, các bậc phụ huynh cần hết sức cẩn thận khi chọn mua ga giường hoặc vải vóc cho trẻ em.
Đồ chơi nhồi bông: Nguy cơ tiềm ẩn từ vật liệu rẻ tiền
Không chỉ các sản phẩm dệt may, đồ chơi nhồi bông, đặc biệt là những sản phẩm từ máy gắp thú cũng là một nguồn nguy cơ lớn. Các cuộc kiểm tra gần đây cho thấy nhiều sản phẩm đồ chơi không đạt chuẩn, không có thông tin về nơi sản xuất hay thành phần vật liệu.
Hai nguy cơ chính từ những món đồ chơi này bao gồm:
- Chứa formaldehyde vượt mức cho phép: Formaldehyde là chất hóa học được Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) xếp vào nhóm chất gây UT cấp độ 1. Chất này thường được thêm vào để tăng độ bền màu và cải thiện chất lượng vật liệu. Tuy nhiên, khi trẻ nhỏ tiếp xúc gần gũi, hít phải hoặc thậm chí ngậm đồ chơi vào miệng, formaldehyde có thể gây kích ứng đường hô hấp, dị ứng da, và tăng nguy cơ UT.
- Sử dụng bông tái chế kém chất lượng: Một số nhà sản xuất không uy tín sử dụng "bông đen" - một loại vật liệu tái chế từ vải vụn, quần áo cũ hoặc các vật liệu đã qua sử dụng. Bông này không được xử lý tiệt trùng, có thể chứa nhiều vi khuẩn, hóa chất độc hại và chất gây dị ứng. Đặt đồ chơi như vậy gần trẻ nhỏ không chỉ gây nguy cơ UT mà còn làm tăng nguy cơ mắc các bệnh nhiễm trùng và dị ứng.
Làm thế nào để bảo vệ con trẻ khỏi những nguy cơ này?
Trước những nguy cơ tiềm ẩn, các bậc phụ huynh cần nắm rõ những nguyên tắc sau:
- Kiểm tra kỹ nguồn gốc sản phẩm: Khi mua các sản phẩm liên quan đến trẻ nhỏ như ga giường, gối hoặc đồ chơi, cần chọn sản phẩm từ các thương hiệu uy tín, có thông tin đầy đủ về nguồn gốc, nhà sản xuất và chất liệu. Đặc biệt, đồ chơi cần có dấu chứng nhận “3C” (China Compulsory Certification) hoặc các chứng nhận tương tự về an toàn sản phẩm.
- Tránh mua đồ giá rẻ, màu sắc quá rực rỡ: Những sản phẩm có giá thành rẻ một cách bất thường, màu sắc sặc sỡ thường có nguy cơ cao chứa chất nhuộm azo hoặc formaldehyde vượt mức.
- Hạn chế đặt đồ chơi không rõ nguồn gốc trên giường: Nếu trẻ gắp được thú bông từ các máy gắp đồ chơi, nên giặt sạch và phơi dưới ánh nắng để loại bỏ phần nào vi khuẩn và hóa chất. Tuy nhiên, không nên cho trẻ ngủ chung với những món đồ chơi này.
- Đọc kỹ nhãn mác và cảnh báo: Đảm bảo rằng mọi sản phẩm mua cho trẻ đều có thông tin đầy đủ về chất liệu, tiêu chuẩn an toàn và hướng dẫn sử dụng.
- Làm gương trong tiêu dùng: Cha mẹ nên ưu tiên mua những sản phẩm có nguồn gốc rõ ràng, tránh các mặt hàng trôi nổi, không rõ xuất xứ để bảo vệ sức khỏe của cả gia đình.
Sự an toàn của trẻ em không chỉ phụ thuộc vào việc bảo vệ chúng khỏi những mối nguy hiểm rõ ràng mà còn từ những chi tiết nhỏ trong đời sống hàng ngày. Đừng để những món đồ giá rẻ nhưng tiềm ẩn nguy cơ trở thành mối đe dọa âm thầm trong tổ ấm của bạn. Một lựa chọn thông minh hôm nay có thể là nền tảng cho sức khỏe và tương lai của con bạn sau này.
