WHO cảnh báo “đại dịch” gia tăng tại Việt Nam: Tử vong vượt HIV, lao và sốt rét cộng lại
Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), đây là căn bệnh hiện chiếm khoảng 80% tổng số ca tử vong tại Việt Nam, trong đó có nhiều trường hợp tử vong sớm. Thế nhưng, căn bệnh này hoàn toàn có thể phòng ngừa.
Theo Đời sống Pháp luật đưa tin "WHO cảnh báo “đại dịch” gia tăng tại Việt Nam: tu:vong vượt HIV, lao và sốt rét cộng lại", nội dung chính như sau:
Các bệnh không lây nhiễm bao gồm bệnh tim mạch, ung thư, bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính và đái tháo đường đang là nguyên nhân gây tu:vong hàng đầu tại Việt Nam, vượt xa tổng số ca tu:vong do HIV/AIDS, l:ao và sốt rét cộng lại.
Trước thực trạng này, Bộ trưởng Bộ Y tế Đào Hồng Lan nhấn mạnh cam kết chính trị mạnh mẽ của Việt Nam trong việc ưu tiên phòng, chống bệnh không lây nhiễm, coi đây là trọng tâm trong tiến trình đổi mới hệ thống y tế.
Theo Bộ trưởng, Nghị quyết số 72 của Bộ Chính trị, ban hành ngày 9/9/2025 về “Các giải pháp mang tính đột phá nhằm tăng cường công tác bảo vệ, chăm sóc và nâng cao sức khỏe Nhân dân”, đã đặt ra yêu cầu chuyển đổi căn bản tư duy y tế – từ mô hình tập trung vào điều trị sang chủ động phòng bệnh và nâng cao sức khỏe toàn diện, đặc biệt trong phòng, chống bệnh không lây nhiễm. Đây được coi là yếu tố then chốt để xây dựng một xã hội khỏe mạnh, nâng cao tuổi thọ và chất lượng sống của người dân.
Đáng chú ý, ngày 10/12/2025, Quốc hội nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam đã chính thức thông qua Luật Phòng bệnh. Đây là dấu mốc quan trọng, tạo nền tảng pháp lý vững chắc cho việc chuyển mạnh sang y tế dự phòng, củng cố hệ thống phòng bệnh và triển khai đồng bộ các giải pháp phòng, chống bệnh không lây nhiễm trong thời gian tới.
Tiến sĩ Angela Pratt, Trưởng Đại diện WHO tại Việt Nam.
Nhấn mạnh tính cấp bách của hành động, Trưởng Đại diện WHO tại Việt Nam, Tiến sĩ Angela Pratt cảnh báo: “Hãy tưởng tượng một đại dịch mới lan rộng toàn cầu, cướp đi 45 triệu sinh mạng chỉ trong một năm, trong đó có khoảng nửa triệu người tại Việt Nam. Điều đó đang xảy ra ngay lúc này. Và tình hình sẽ còn nghiêm trọng hơn nếu chúng ta không hành động kịp thời”.
Theo Tiến sĩ Pratt, các bệnh không lây nhiễm hiện là nguyên nhân gây tu:vong lớn nhất trên toàn cầu, cướp đi nhiều sinh mạng hơn HIV, lao và sốt rét cộng lại. Đây là một cuộc khủng hoảng y tế đang gia tăng mà thế giới không thể tiếp tục làm ngơ.
Cuộc họp cũng nhấn mạnh tầm quan trọng của phối hợp đa ngành, với sự tham gia của các lĩnh vực y tế, giáo dục, tài chính, môi trường, nông nghiệp và giao thông. “Ngành Y tế không thể một mình giải quyết bài toán bệnh không lây nhiễm. Giải pháp hiệu quả nhất để giảm hút thuốc lá, chẳng hạn, lại nằm ở chính sách thuế. Hay với ô nhiễm không khí, y tế là nơi tiếp nhận hậu quả, nhưng lời giải thuộc về các ngành công nghiệp, nông nghiệp, giao thông và năng lượng”, Tiến sĩ Pratt phân tích.
Các đại biểu đã cùng rà soát những thực hành tốt, thảo luận về tăng cường hợp tác đa ngành, ứng dụng công nghệ mới và thúc đẩy lồng ghép yếu tố sức khỏe trong tất cả các chính sách.
Đánh giá cao vai trò lãnh đạo của Chính phủ Việt Nam, Trưởng Đại diện WHO cho biết, chính sách tăng thuế thuốc lá có thể giúp giảm 2,1 triệu người hút thuốc trong 5 năm tới và ngăn ngừa khoảng 700.000 ca tu:vong sớm. Việt Nam cũng đạt nhiều tiến bộ đáng kể trong quản lý tăng huyết áp. Những cải cách theo tinh thần Nghị quyết 72 đang mở ra cơ hội lịch sử để ưu tiên phòng bệnh và củng cố hệ thống chăm sóc sức khỏe ban đầu.
“WHO tự hào được đồng hành cùng Việt Nam trong những nỗ lực này. Với sự chung tay của các đối tác trong nước và quốc tế, chúng ta hoàn toàn có thể tăng tốc hành động phòng, chống bệnh không lây nhiễm và xây dựng một Việt Nam khỏe mạnh hơn”, Tiến sĩ Pratt khẳng định.
Ngày 8 tháng 10 năm 2025, báo Đời sống Pháp luật đăng tải bài viết với tiêu đề "Ghi nhận gần 80.000 ca nhiễm dịch bệnh tại TP. Hồ Chí Minh". Nội dung như sau:
Theo thống kê của Trung tâm Kiểm soát Bệnh tật TP.HCM (HCDC) trong tuần 44, tính từ ngày 27/10/2025 đến ngày 02/11/2025, trên địa bàn TP. Hồ Chí Minh ghi nhận 2.091 trường hợp mắc bệnh sốt xuất huyết, giảm 10% so với trung bình 4 tuần trước. Tổng số ca sốt xuất huyết tích lũy từ đầu năm 2025 đến tuần 44 là 50.144 ca. Các phường xã có số ca mắc cao bao gồm Bắc Tân Uyên, Bàu Bàng và Cần Giờ.
Trong tuần 44, TP. Hồ Chí Minh cũng ghi nhận 1.136 trường hợp mắc bệnh tay chân miệng, tăng 17,4% so với trung bình 4 tuần trước. Tổng số ca tay chân miệng tích lũy từ đầu năm 2025 đến tuần 44 là 27.622 ca. Các phường xã có số ca mắc cao bao gồm Côn Đảo, Nhà Bè, Bình Tân.
Trong báo cáo công tác y tế tháng 10, Bộ Y tế nhận định tình hình dịch bệnh trong cả nước đang diễn biến phức tạp. Thời tiết chuyển mùa cùng với tác động của biến đổi khí hậu tạo điều kiện thuận lợi cho các mầm bệnh truyền nhiễm, đặc biệt là các bệnh về đường hô hấp và tiêu hóa, phát triển và lây lan nhanh.
Thời tiết thay đổi thất thường khiến tình hình dịch bệnh vẫn diễn biến phức tạp
Bộ Y tế cảnh báo nếu các địa phương không triển khai sớm và quyết liệt các biện pháp phòng chống, nguy cơ bùng phát dịch vào cuối năm 2025 là rất lớn.
Trước thực tế này, Bộ Y tế yêu cầu các địa phương tăng cường kiểm soát dịch bệnh, giám sát chặt chẽ tại cửa khẩu, cơ sở y tế và trong cộng đồng; đồng thời khoanh vùng, xử lý triệt để ngay khi phát hiện ca bệnh đầu tiên. Bộ cũng khuyến cáo người dân chủ động phòng bệnh, nhất là đưa trẻ đi tiêm chủng đầy đủ và đúng lịch.
Hướng dẫn phòng bệnh sốt xuất huyết
Sốt xuất huyết là bệnh truyền nhiễm xảy ra quanh năm với số ca mắc bệnh cao và mỗi năm đều có trường hợp tu:vong do bệnh sốt xuất huyết.
Sốt xuất huyết Dengue là bệnh truyền nhiễm cấp tính do vi-rút Dengue gây ra. Bệnh lây truyền qua trung gian muỗi vằn. Bệnh có thể gây ra các biến chứng nặng, thậm chí tu:vong. Hiện nay, bệnh chưa có thuốc điều trị đặc hiệu.
Để phòng chống bệnh sốt xuất huyết, người dân cần tuân thủ làm 5 bước theo hướng dẫn của CDC:
Dấu hiệu nhận biết bệnh sốt xuất huyết - Ảnh: CDC
- Loại bỏ nơi sinh sản của muỗi: Nơi sinh sản của muỗi thường là các dụng cụ chứa nước trong và xung quanh nhà. Do đó, cần đổ nước bình hoa, úp các chum lọ không dùng đến, dọn sạch các dụng cụ có khả năng chứa nước đọng trong vườn và quanh nhà.
Ngoài ra, người dân còn có thể thả cá vào bình chứa nước, bể cảnh. Thường xuyên vệ sinh và đậy kín khay nước thải điều hòa, chum, vại, giếng, bể nước nhà vệ sinh, xô, chậu, dọn hũ chai, lọ phế thải... dọn sạch sân thượng, khu vực lan can và quanh nhà.
- Phòng chống muỗi đốt: Sau khi loại bỏ nơi sinh sản của muỗi, người dân cần áp dụng thêm các phương pháp phòng muỗi đốt như mặc quần áo dài tay, ngủ màn/ mùng kể cả ban ngày, dùng thuốc xịt muỗi, đốt nhang muỗi, thoa kem xua muỗi, vợt điện diệt muỗi. Các cửa sổ cần dùng rèm che. Cho người bệnh sốt xuất huyết nằm trong màn, tránh muỗi đốt để hạn chế nguy cơ lây truyền bệnh cho người khác.
- Phun hóa chất, vệ sinh môi trường: Phun thuốc diệt muỗi là phun một lượng hóa chất hợp lý theo hướng dẫn của cơ quan y tế và nhà sản xuất, nên thường người dân không lo ngại về việc thuốc ảnh hưởng nhiều đến sức khỏe con người. Tuy nhiên, trong quá trình phun thuốc nếu không chú ý đến liều lượng hoặc phun không đúng quy trình có thể không diệt được muỗi hay thậm chí gây dị ứng cho người tiếp xúc.
- Tăng cường đề kháng: Hệ miễn dịch và sức đề kháng có vai trò quan trọng trong việc bảo vệ cơ thể trước sự tấn công của các tác nhân gây bệnh. Một khi hệ miễn dịch suy giảm, cơ thể dễ mắc bệnh khiến người dân có nguy cơ mắc bệnh nặng hơn và khó phục hồi. Để tăng cường đề kháng cho cơ thể, người dân có thể tập thể dục; ăn uống đầy đủ chất dinh dưỡng; nghỉ ngơi hợp lý,...
- Tiêm phòng vắc xin: Tiêm phòng vắc xin là phương pháp phòng bệnh chủ động, hiệu quả cho cả trẻ em và người lớn bên cạnh những phương pháp tiêu diệt vector truyền bệnh là muỗi vằn kể trên.
Hướng dẫn phòng bệnh chân tay miệng
Bệnh tay chân miệng là một bệnh thường gặp ở trẻ dưới 5 tuổi. Bệnh xảy ra quanh năm, và thường gia tăng trong giai đoạn từ tháng 3-5 và từ tháng 9-12.
Bệnh tay chân miệng lây qua đường tiêu hóa, qua tiếp xúc trực tiếp với người bệnh (bắt tay, ôm, hôn), tiếp xúc với đồ chơi, quần áo, đồ dùng sinh hoạt, bề mặt có chứa virus. Bệnh có khả năng lây lan nhanh, đặc biệt ở môi trường tập thể như mẫu giáo, trường học.
Hiện chưa có vắc xin phòng ngừa bệnh tay chân miệng ở trẻ em
Hiện nay bệnh tay chân miệng chưa có vắc xin phòng ngừa. Theo các chuyên gia, thực hiện biện pháp 3 sạch chính là biện pháp hữu hiệu để phòng bệnh:
- Ăn uống sạch: Thực hiện ăn chín, uống chín, sử dụng nước sạch trong sinh hoạt hàng ngày, đảm bảo vật dụng ăn uống sạch sẽ và không cho trẻ dùng chung khăn ăn, khăn tay, vật dụng ăn uống như cốc, bát, đĩa, thìa.
- Ở sạch: Vi rút có thể tồn tại ở bề mặt đồ vật trong không gian sống. Vì vậy, cần thường xuyên lau sạch các bề mặt, dụng cụ tiếp xúc hàng ngày như đồ chơi, dụng cụ học tập, tay nắm cửa, tay vịn cầu thang, mặt bàn/ghế, sàn nhà bằng xà phòng hoặc các chất tẩy rửa thông thường.
- Bàn tay sạch: Trẻ và người chăm sóc trẻ cần thường xuyên rửa tay bằng xà phòng và nước sạch, đặc biệt trước khi chế biến thức ăn, trước khi ăn/cho trẻ ăn, trước khi bế ẵm trẻ, sau khi đi vệ sinh, sau khi thay tã và làm vệ sinh cho trẻ.
