120.000 người Việt tử vong do ung thư mỗi năm: Phát hiện bệnh muộn là nguyên nhân
Một trong những nguyên nhân chính dẫn tới 120.000 ca bệnh ung thư tử vong mỗi năm là do tình trạng không tầm soát dẫn tới phát hiện bệnh muộn.
Bài viết từ VOV mới đưa tin với tiêu đề 120.000 người Việt tử vong do ung thư mỗi năm: Phát hiện bệnh muộn là nguyên nhân.
Theo số liệu Globocan 2022 (Tổ chức Ung thư toàn cầu), toàn thế giới có khoảng 19,9 triệu ca ung thư mới và 9,7 triệu ca tử vong. Riêng tại Việt Nam, mỗi năm có khoảng 180.400 ca mắc mới và hơn 120.000 ca tử vong do ung thư. Tổng số ca ung thư hiện mắc trong vòng 5 năm gần nhất ước tính hơn 409.000 trường hợp.
Ba loại ung thư gây tử vong hàng đầu tại Việt Nam hiện nay là ung thư gan, ung thư phổi và ung thư dạ dày.
GS Mai Trọng Khoa, Phó Chủ tịch Hội Điện quang và Y học hạt nhân Việt Nam cho biết, tỷ lệ mắc ung thư trên thế giới cũng như tại Việt Nam đang có xu hướng gia tăng. Tuy nhiên, điểm khác biệt lớn nằm ở tỷ lệ tử vong.
Ở các quốc gia phát triển, dù tỷ lệ ung thư tăng nhưng tỷ lệ tử vong của nhiều loại ung thư không tăng, thậm chí giảm, nhờ hệ thống y tế phát triển và các chương trình tầm soát hiệu quả. Ngược lại, tại Việt Nam, điều đáng lo ngại là tỷ lệ mắc mới và tỷ lệ tử vong lại tăng song song.
“Ca mắc mới tăng chưa phải nguy cơ lớn nhất, mà đáng buồn là tỷ lệ tử vong tăng mà chưa thấy dấu hiệu chững lại. Đây là cảnh báo đòi hỏi phải có các giải pháp cấp bách”, GS Khoa nói.
Theo đánh giá của các chuyên gia, tỷ lệ mắc mới ung thư tại Việt Nam đang ở mức trung bình của thế giới, song tỷ lệ tử vong lại thuộc nhóm cao trong khu vực Đông Nam Á.
GS Khoa chỉ ra một trong những nguyên nhân then chốt khiến tỷ lệ tử vong do ung thư tại Việt Nam cao là phát hiện bệnh quá muộn. Thống kê cho thấy, 50–80% bệnh nhân ung thư đến khám khi bệnh đã ở giai đoạn 3 hoặc giai đoạn 4, khiến hiệu quả điều trị giảm mạnh, chi phí tăng cao và tiên lượng xấu.
Thói quen tầm soát ung thư của người dân Việt Nam còn rất thấp. Nhiều người chỉ đi khám khi đã có triệu chứng rõ ràng, trong khi ung thư giai đoạn sớm thường diễn tiến âm thầm, khó nhận biết.
Nếu ung thư được phát hiện sớm, chẩn đoán chính xác và điều trị theo phác đồ phù hợp, nhiều bệnh nhân hoàn toàn có thể kéo dài sự sống hoặc trở lại cuộc sống bình thường. Thực tế có những bệnh nhân ung thư được điều trị 20–30 năm và hiện nay vẫn sinh hoạt, lao động như người khỏe mạnh. Điều này cho thấy, phát hiện sớm chính là chìa khóa để giảm tử vong.
So sánh với các quốc gia như Nhật Bản và Hàn Quốc, các chuyên gia cho biết, dù tỷ lệ mắc mới ung thư tại hai nước này cao hơn Việt Nam, nhưng tỷ lệ tử vong lại thấp hơn đáng kể. Nguyên nhân chủ yếu đến từ việc triển khai hiệu quả các chương trình tầm soát ung thư quốc gia, giúp phát hiện bệnh từ giai đoạn sớm.
Theo bác sĩ CKII Võ Đức Hiếu - Phó giám đốc Bệnh viện Ung bướu TP.HCM, để ứng phó với thực trạng này, hệ thống y tế cần chuẩn bị đồng bộ nhanh chóng việc tăng cường khám và tầm soát ung thư, truyền thông lối sống lành mạnh, kiểm soát yếu tố môi trường, tiêm chủng mở rộng (viêm gan B, HPV), triển khai chương trình sàng lọc phổ biến và nâng cao năng lực tuyến y tế cơ sở.
Đồng thời năng lực chẩn đoán và điều trị tại các cơ sở y tế cần được tăng cường thông qua đào tạo nhân lực, mô hình điều trị đa mô thức, hội chẩn liên chuyên khoa, khám chữa bệnh từ xa và đầu tư cơ sở vật chất tại bệnh viện tuyến tỉnh cũng như tuyến cuối.
Báo Bắc Ninh cũng đưa tin với tiêu đề Mỗi năm cả nước có hơn 120.000 người chết do ung thư.
Thông tin được các chuyên gia nêu tại lễ ký kết hợp tác hướng tới mục tiêu chăm sóc sức khỏe toàn diện cho người mắc bệnh ung thư và y tế công bằng tại Việt Nam giữa Quỹ Hỗ trợ bệnh nhân ung thư - Ngày Mai Tươi sáng (Bộ Y tế) và AstraZeneca Việt Nam, ngày 2/8 tại Hà Nội.
|
|
|
Hút thuốc lá tiềm ẩn nguy cơ gây ung thư. |
Theo thống kê mới nhất của Globocan, mỗi năm Việt Nam ước tính có 180.480 ca mắc mới và 120.184 ca tử vong do ung thư. Trong đó, dẫn đầu là ung thư vú, ung thư gan, ung thư phổi, với tỷ lệ mắc mới và tử vong tăng theo từng năm.
PGS.TS Nguyễn Thị Xuyên, Chủ tịch Tổng hội Y học Việt Nam, Chủ tịch Quỹ Hỗ trợ bệnh nhân ung thư - Ngày mai tươi sáng cho biết các bệnh viện Việt Nam hiện trang bị hầu hết phương tiện chẩn đoán và điều trị hiện đại, tiệm cận với thế giới, trong đó có điều trị đích, điều trị miễn dịch. Nhiều thuốc điều trị ung thư đã được đưa vào Danh mục thuốc được chi trả của bảo hiểm y tế, giúp bệnh nhân tiếp cận tốt hơn với phác đồ điều trị hiệu quả cũng như phương thuốc tiên tiến.
Song, yếu tố chính tác động đến tỷ lệ chữa khỏi ung thư là việc phát hiện sớm hay muộn. Khả năng sống thêm cũng phụ thuộc vào nhiều yếu tố khác như giai đoạn bệnh, sự đáp ứng điều trị, phối hợp các phương pháp. "Hiện hơn 70% bệnh nhân ung thư phát hiện bệnh ở giai đoạn muộn, khiến tỷ lệ chữa khỏi ung thư của Việt Nam thấp hơn các nước phát triển", bà Xuyên nói.
Các chuyên gia cho rằng mô hình bệnh tật của mỗi nước khác nhau dẫn đến tỷ lệ tử vong do ung thư cũng khác nhau. Như tại Australia tỷ lệ ung thư vú, tiền liệt tuyến cao nhất, còn Hàn Quốc thì tỷ lệ ung thư dạ dày, giáp trạng, đại tràng cao hơn. Những loại ung thư này có tiên lượng tốt, tỷ lệ sống cao, đặc biệt ung thư giáp trạng gần như được chữa khỏi hoàn toàn.
Còn ở Việt Nam, ba loại ung thư thường gặp là phổi, gan, dạ dày, đều là bệnh lý thường tiên lượng rất xấu, tỷ lệ tử vong cao. Người bệnh đến khám ở giai đoạn muộn, các bác sĩ không thể can thiệp, chỉ có thể điều trị giảm nhẹ.
Ông Atul Tandon, Tổng Giám đốc AstraZeneca Việt Nam chia sẻ "tham vọng xóa bỏ ung thư như một nguyên nhân gây tử vong". Vì vậy, việc hợp tác nhằm tăng nhận thức về sàng lọc phát hiện sớm, nâng cao hiệu quả điều trị và cải thiện chất lượng cuộc sống cho bệnh nhân ung thư. Từ đó, thúc đẩy công bằng trong y tế, biến ung thư không còn là một trong những nguyên nhân gây tử vong hàng đầu tại Việt Nam.
Nhiều hoạt động sẽ được triển khai hỗ trợ bệnh nhân ung thư như tổ chức câu lạc bộ bệnh nhân ung thư tại khoa hay trung tâm ung bướu của các bệnh viện. Cung cấp cho bệnh nhân chương trình chăm sóc sức khỏe toàn diện, từ dinh dưỡng, tâm lý đến quản lý tác dụng phụ. Hỗ trợ tài chính phù hợp giúp bệnh nhân nhằm giảm gánh nặng tài chính, tiếp cận và duy trì điều trị.
