Ủy ban Cạnh tranh quốc gia yêu cầu VNG giải trình về Zalo
Ủy ban Cạnh tranh quốc gia mời VNG làm việc sau khi ứng dụng Zalo của hãng bất ngờ cập nhật điều khoản sử dụng, yêu cầu đồng ý, nếu không sẽ xóa tài khoản.
Báo VnExpress ngày 30/12/2025 đưa tin: "Ủy ban Cạnh tranh quốc gia yêu cầu VNG giải trình về Zalo", nội dung như sau:
Giấy mời được Ủy ban Cạnh tranh quốc gia (Bộ Công Thương) gửi tới Công ty Cổ phần Tập đoàn VNG, đề nghị tham gia buổi làm việc về thu thập, sử dụng thông tin người dùng và cung cấp các dịch vụ trên nền tảng Zalo. Thời gian làm việc dự kiến vào sáng 31/12.
Yêu cầu của Ủy ban Cạnh tranh quốc gia đưa ra trong bối cảnh cơ quan này ghi nhận nhiều thông tin phản ánh liên quan đến việc thu thập, sử dụng thông tin người dùng và việc cung cấp các dịch vụ trên nền tảng Zalo của VNG.
"Buổi làm việc nhằm làm rõ thông tin phục vụ công tác quản lý nhà nước về bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng", nhà điều hành cho biết.
Cập nhật điều khoản sử dụng của ứng dụng Zalo trên di động, tháng 12/2025. Ảnh: Lưu Quý
Theo yêu cầu, VNG cần cung cấp nhiều nhóm tài liệu liên quan trực tiếp đến người dùng cá nhân gồm: hồ sơ pháp lý và vai trò của doanh nghiệp trong việc sở hữu, quản lý, vận hành nền tảng Zalo; đối tượng người dùng của ứng dụng.
Cơ quan quản lý cũng đề nghị VNG bàn giao toàn bộ điều khoản sử dụng Zalo đang áp dụng tại Việt Nam, cùng các phiên bản được điều chỉnh trong 12 tháng gần đây, kèm thời điểm ban hành, hiệu lực và cách thức thông báo đến người dùng.
Ngoài ra, VNG phải làm rõ quy trình sửa đổi điều khoản về cách thông báo, việc yêu cầu người dùng chấp nhận bản cập nhật và các hệ quả khi người dùng từ chối.
Ủy ban Cạnh tranh quốc gia đồng thời yêu cầu doanh nghiệp cung cấp tất cả văn bản liên quan đến việc thu thập, xử lý, lưu trữ, chia sẻ và bảo vệ dữ liệu cá nhân trên Zalo.
"Trường hợp công ty không ban hành một văn bản riêng về chính sách bảo vệ thông tin người dùng Zalo, đề nghị làm rõ hình thức thể hiện, vị trí công bố và cách thức để người dùng có thể tiếp cận, tìm hiểu đầy đủ các nội dung liên quan đến dữ liệu cá nhân của mình", Ủy ban Cạnh tranh quốc gia nêu rõ.
Bên cạnh đó, cơ quan chức năng cũng đề nghị VNG báo cáo về cách thức tổ chức, vận hành dịch vụ; quy trình cung cấp thông tin trong quá trình sử dụng; cùng các lựa chọn mà người dùng có khi đồng ý hoặc không đồng ý với các điều khoản liên quan tới dữ liệu cá nhân.
Trước đó, Zalo - nền tảng nhắn tin phổ biến nhất tại Việt Nam với hơn 80 triệu người dùng - đưa ra điều khoản dịch vụ trên ứng dụng di động. Điều khoản này gồm Thỏa thuận sử dụng Zalo (16 điều) và Thỏa thuận sử dụng mạng xã hội Zalo (21 điều). Người dùng có thể bấm Đồng ý tất cả, hoặc vào từng dịch vụ để từ chối. Trường hợp người dùng không đồng ý, họ sẽ bị xóa tài khoản.
Động thái của Zalo nhanh chóng trở thành chủ đề thảo luận trên nhiều hội nhóm Facebook, chủ yếu liên quan đến cách cập nhật khiến họ bị động.
Đại diện Zalo hiện chưa đưa ra bình luận. Tuy nhiên, trên website hỗ trợ, nền tảng lý giải việc cập nhật điều khoản "là một hoạt động phổ biến đối với tất cả ứng dụng và nền tảng công nghệ trên thế giới nhằm đảm bảo tuân thủ các quy định pháp luật và cung cấp thông tin rõ ràng cho người dùng về những thay đổi trong quá trình cung cấp dịch vụ".
Thực tế, việc cập nhật điều khoản không mới với Zalo. Trong các phiên bản trước đây, nền tảng cũng nêu rõ "quyền được sửa đổi, bổ sung bất kỳ hoặc toàn bộ nội dung của thỏa thuận tại bất kỳ thời điểm nào mà không cần báo trước hay cần có sự đồng ý trước của người dùng".
Trong nhiều năm, Zalo vẫn thực hiện các điều chỉnh một cách âm thầm. Chẳng hạn năm 2024, họ bổ sung nội dung liên quan đến dữ liệu cá nhân cơ bản, dữ liệu cá nhân nhạy cảm, sau khi Nghị định 13 về Bảo vệ dữ liệu cá nhân có hiệu lực.
Điểm khác biệt lần này nằm ở một số khái niệm, điều khoản mới và nhất là cách thức triển khai. Thay vì chỉ âm thầm cập nhật như trước, nền tảng chủ động hiển thị thông báo trực tiếp trong ứng dụng, yêu cầu người dùng chấp nhận để tiếp tục sử dụng.
Báo Lao động trước đó đưa tin: "Dấu hiệu bất thường việc Zalo cập nhật điều khoản, thu thập dữ liệu cá nhân người dùng", cho biết việc cập nhật điều khoản, thu thập dữ liệu người dùng của Zalo có nhiều điểm bất thường, đặc biệt trong bối cảnh Luật Bảo vệ Dữ liệu cá nhân sắp có hiệu lực.
Không có điều khoản đồng ý một phần, chỉ có "Đồng ý tất cả"
Những ngày gần đây, khi truy cập ứng dụng Zalo, nhiều người dùng bất ngờ nhận được thông báo Cập nhật Điều khoản Dịch vụ. Đáng chú ý, nội dung trong các thỏa thuận này ngay lập tức dấy lên làn sóng tranh cãi.
Tại Điều 5 của Thỏa thuận sử dụng Zalo quy định: Người dùng đồng ý và chấp thuận rằng VNG (đơn vị phát hành ứng dụng) có quyền áp dụng những biện pháp kỹ thuật cho mục đích thu thập và xử lý các dữ liệu liên quan đến tài khoản của người dùng.
Thông tin dữ liệu cá nhân (DLCN) bao gồm: Số điện thoại, Họ và tên, tuổi, giới tính, mối quan hệ gia đình, thông tin CMND/CCCD/Hộ chiếu, hình ảnh cá nhân, thư điện tử.
Cũng trong Điều 5, VNG cho biết: "Tiếp nhận và chia sẻ, chuyển giao thông tin Tài khoản với các Công ty thuộc VNG bao gồm công ty con, công ty thành viên, công ty liên kết".
Tại Điều 8 "Quyền của Chủ thể dữ liệu" quy định về việc người dùng có quyền rút lại sự đồng ý, hạn chế và phản đối xử lý DLCN (đã đồng ý trước đó) nhưng kèm thêm nội dung "Công ty cổ phần Tập đoàn VNG có quyền từ chối thực hiện toàn bộ yêu cầu của người dùng nếu yêu cầu không đáp ứng điều kiện hợp lệ" mà đơn vị này đưa ra.
Thỏa thuận còn có Điều 14 về "Từ chối trách nhiệm Đảm bảo" nêu rằng :"VNG không đưa ra bất cứ đảm bảo nào bao gồm nhưng không giới hạn những bảo đảm về tính ổn định của Dịch Vụ, bảo mật an toàn thông tin, tính xác thực của thông tin mà Người dùng tiếp nhận trong quá trình sử dụng Dịch Vụ".
Ngay bên dưới là nội dung: "Trong mọi trường hợp, Người dùng đảm bảo rằng Người dùng sẽ miễn trừ VNG khỏi mọi trách nhiệm liên quan đến bất kỳ tổn thất, thiệt hại, chi phí nào theo bất kỳ nguyên nhân hành động nào gây ra bởi việc Người dùng sử dụng, hoặc không có khả năng sử dụng Dịch Vụ".
Không những vậy, điều gây ra bức xúc lớn đó là nếu như không đồng ý với các điều khoản trong thỏa thuận do Zalo đưa ra, người dùng sẽ không thể tiếp tục sử dụng dịch vụ.
Một bộ phận người dùng cho biết họ không chấp nhận các điều khoản sử dụng mới nên đã chọn từ chối. Tuy nhiên, ngay sau đó, hệ thống lập tức thông báo họ không thể tiếp tục sử dụng dịch vụ và tài khoản sẽ bị khóa vĩnh viễn sau 45 ngày. Động thái khiến nhiều người cảm thấy bị đặt vào thế “chấp nhận hoặc rời bỏ”.
Thỏa thuận của Zalo cũng bị cho mang tính áp đặt khi chỉ cho phép "Đồng ý tất cả" chứ không cho đồng ý một phần nội dung.
Điều này được cho không phù hợp với quy định của Nghị định 13/2023/NĐ-CP về Bảo vệ DLCN Tại Khoản 7, Điều 11 "Sự đồng ý của chủ thể dữ liệu", Nghị định này quy định "Chủ thể dữ liệu có thể đồng ý một phần hoặc với điều kiện kèm theo".
Liên tục trong những ngày gần đây, nhiều người dùng bày tỏ thái độ bức xúc với cập nhật điều khoản mới của Zalo. "Phản đối kiểu ép người quá đáng của Zalo nên mình sẽ sớm xóa app và bắt đầu chuyển chuyển sang dùng mạng khác" - tài khoản T.T.L viết trên trang cá nhân tối 27.12.
Dấu hỏi về yêu cầu định danh bằng Căn cước công dân
Ngoài các yêu cầu trên, để định danh tài khoản, Zalo yêu cầu người dùng Chụp ảnh giấy tờ tùy thân. Các loại giấy tờ hợp lệ gồm: Căn cước công dân, Chứng minh nhân dân, hộ chiếu. Zalo cho biết việc định danh để được ưu tiên hỗ trợ khi người dùng gặp các vấn đề liên quan đến tài khoản.
Hoạt động yêu cầu cung cấp giấy tờ tùy thân để định danh của Zalo đặt ra nhiều dấu hỏi. Bởi với tính chất nền tảng mạng xã hội, quy định hiện hành chỉ yêu cầu người dùng xác thực bằng số điện thoại di động chính chủ.
Theo Nghị định số 147/2024/NĐ-CP về quản lý, cung cấp, sử dụng dịch vụ Internet và thông tin trên mạng, người dân chỉ phải bắt buộc xác thực tài khoản mạng xã hội bằng số điện thoại di động chính chủ tại Việt Nam.
Nếu thuộc một trong 2 trường hợp sau đây mới bắt buộc xác thực tài khoản mạng xã hội bằng Căn cước công dân (tức số định danh cá nhân): 1. Người dùng mạng xã hội không có số điện thoại tại Việt Nam. 2. Người dùng mạng xã hội sử dụng tính năng livestream với mục đích thương mại.
Trao đổi với PV Báo Lao Động, luật sư Nguyễn Thị Hồng - Công ty Luật Hoàng Thành nêu quan điểm, Zalo cần làm rõ thêm việc áp dụng các thỏa thuận về thu thập DLCN, đặc biệt trong bối cảnh Luật Bảo vệ DLCN sắp sửa có hiệu lực từ ngày 1.1.2026.
Trong đó, tại Điều 9 của Luật quy định: Sự đồng ý của chủ thể DLCN phải bảo đảm nguyên tắc thể hiện sự đồng ý đối với từng mục đích; Không được kèm theo điều kiện bắt buộc phải đồng ý với các mục đích khác với nội dung thỏa thuận;...
Bên cạnh đó, tại Điều 29 về Bảo vệ DLCN đối với các nền tảng mạng xã hội, dịch vụ truyền thông trực tuyến, Luật quy định "Không được yêu cầu cung cấp hình ảnh, video chứa nội dung đầy đủ hoặc một phần giấy tờ tùy thân làm yếu tố xác thực tài khoản".
Việc cập nhật điều khoản nhận được sự quan tâm lớn, gây nhiều luồng tranh cãi bởi Zalo có lượng người dùng đông đảo trên thị trường, đồng nghĩa với lượng dữ liệu lưu trữ và xử lý rất lớn. Nền tảng được Công ty cổ phần Tập đoàn VNG ra mắt năm 2012. Theo thống kê tự công bố, tới tháng 9.2025, Zalo có 79 triệu người dùng thường xuyên mỗi tháng và khoảng 2 tỉ tin nhắn được gửi đi mỗi ngày.
