Điều tuyệt đối phải làm trước ngày Rằm tháng 10 âm lịch năm nay
Để được bình an!
Ngày 27 tháng 11 năm 2025, chuyên trang Phụ Nữ Số đăng tải bài viết với tiêu đề 'Điều tuyệt đối phải làm trước ngày Rằm tháng 10 âm lịch năm nay'. Nội dung như sau:
Rằm tháng 10 âm lịch – với nhiều người chỉ là một mốc thời gian trên lịch – nhưng trong văn hóa truyền thống, đây là thời khắc đặc biệt: kết thúc một chu kỳ, tạ ơn mùa màng và cũng là lúc con người "thu liễm khí" - khép lại những bộn bề để chuẩn bị bước vào mùa lạnh. Giữa vô số nghi thức, chỉ có một việc được xem là tuyệt đối không thể bỏ qua trước ngày Rằm tháng 10 hằng năm: dọn dẹp, lau sửa bàn thờ.
Ảnh minh họa.
Đây được xem là việc không thể bỏ qua trước khi đến ngày Rằm tháng 10 âm lịch hằng năm. Tại sao vậy?
Việc lau sửa bàn thờ không chỉ là thói quen mà còn mang nhiều tầng ý nghĩa. Trong dân gian, Rằm tháng 10 còn được gọi là "Tết lúa mới" - thời điểm con cháu dâng mùa mới, tạ ơn trời đất và tổ tiên sau một năm làm ăn.
Một bàn thờ sạch, ngay ngắn không chỉ là nghi lễ, mà còn là cách báo cáo thành quả, bày tỏ lòng biết ơn với nguồn cội, đồng thời tạo cảm giác ấm áp, vững chãi cho các thành viên trong gia đình.
Trong khái niệm "thu liễm khí", con người được khuyên bớt phô trương, bớt tiêu hao cảm xúc, thay vào đó là chắt chiu, giữ lại năng lượng tích cực. Không có hành động nào thể hiện điều này rõ ràng hơn việc tự tay lau từng bát hương, thay chén nước, sắp lại di ảnh và chỉnh lại nếp nhang. Khi không gian này sạch sẽ, con người cũng dễ tĩnh tâm hơn, cảm giác gia đình êm ấm và bớt mâu thuẫn vặt, đặc biệt khi khí trời chuyển lạnh.
Quá trình lau dọn cũng là dịp để mỗi người nhìn lại một năm đã qua.
Ảnh minh họa.
Vậy bắt đầu từ đâu và làm thế nào cho đúng?
Không cần nghi thức rườm rà hay sắm sửa hoành tráng. Chỉ cần dùng khăn sạch lau từng bát hương, chân nến, lư hương, thay nước mới, lau sạch khay nước, sắp lại ảnh thờ cho ngay ngắn và tránh đặt đồ trang trí bừa bộn. Nếu có hoa tươi thì thay hoa; nếu không có cũng không sao.
Lời khấn, nếu không thuộc nghi thức dài, có thể là lời nói giản dị từ tấm lòng: cảm ơn tổ tiên, xin gia đình mạnh khỏe, công việc thuận lợi. Nhiều gia đình hiện đại cho rằng lời nói chân thành còn giá trị hơn việc đọc vanh vách văn khấn mà lòng không tập trung.
Ngoài hành động vật lý, điều quan trọng không kém là khoảnh khắc tĩnh tâm sau khi dọn xong: tắt bớt điện thoại, ngồi vài phút bên bàn thờ, nghĩ về năm đã qua, điều cần buông bỏ, điều cần giữ lại; viết vài dòng mục tiêu nhỏ cho tháng cuối năm. Đó là phần tinh thần của "thu liễm khí": một phép thử nội tâm giúp mỗi người sắp xếp lại ưu tiên, xoa dịu âu lo và tiếp tục bước đi với tâm nhẹ nhàng hơn.
Cuối cùng, cần nhắc rằng không phải ai cũng giữ cùng một tín ngưỡng; không có áp đặt nào ở đây. Nếu gia đình bạn không có bàn thờ hoặc không theo nghi lễ, vẫn có thể biến mốc Rằm tháng 10 thành một ngày dọn nhà, dọn lòng: trả hết các khoản nhỏ, viết lại to-do list, gọi hỏi thăm người thân, hoặc cùng ăn bữa cơm đơn giản. Tinh thần chính là biết dừng, biết tạ ơn, biết sắp xếp những điều ấy hợp với mọi ngôi nhà.
Trước đó, tạp chí Thanh Niên Việt cũng đăng tải bài viết với tiêu đề "3 điều kiêng kỵ trước ngày Rằm tháng 10 Âm lịch năm nay". Nội dung như sau:
Trong văn hóa Việt Nam, Rằm tháng 10 âm lịch - còn gọi là Tết Hạ Nguyên hoặc Tết Cơm Mới được xem là dấu mốc quan trọng sau khi vụ mùa kết thúc. Đây là dịp người dân tạ ơn tổ tiên, cảm tạ đất trời cho một năm mưa thuận gió hòa và cầu bình an trước khi bước vào mùa đông. Bởi vậy, Tết Hạ Nguyên vẫn giữ vai trò nhất định trong đời sống tinh thần của cộng đồng, đặc biệt ở những vùng còn duy trì nông nghiệp truyền thống.
Theo tư liệu dân gian, giai đoạn từ đầu tháng 10 đến trước Rằm được xem là thời điểm giao mùa mạnh, thời tiết và nhịp sống có nhiều biến đổi. Từ đó hình thành những quy ước ứng xử giúp gia đình giữ hòa khí, bảo đảm an toàn và ổn định sinh hoạt. Dưới đây là ba điều được người Việt xưa khuyên nên tránh trước Rằm tháng 10 - những kinh nghiệm nhằm giữ nếp nhà trong thời điểm cuối năm bận rộn.
Ảnh minh họa.
1/ Tránh cãi vã và hạn chế lời nói tiêu cực trong gia đình
Trong quan niệm truyền thống, tháng 10 âm lịch là giai đoạn kết sổ mùa màng, vì vậy không khí gia đình cần sự ấm áp, yên ổn để chuẩn bị cúng Tết Hạ Nguyên. Nhiều vùng miền kiêng cãi vã, to tiếng từ mùng 1 đến 14/10 âm, cho rằng lời nói nặng nề dễ tạo không khí nặng nề trong nhà, khiến lễ cúng thiếu trang nghiêm.
Ở góc độ thực tế, điều này có cơ sở rõ ràng: cuối năm luôn là thời điểm nhạy cảm khi nhiều gia đình đối mặt áp lực kinh tế, chi tiêu, công việc. Các báo cáo tâm lý học trong nước cũng ghi nhận tần suất xung đột gia đình tăng vào dịp này. Vì vậy, việc giữ hòa khí trước Rằm tháng 10 là cách giúp mọi người bình tĩnh hơn, giảm căng thẳng và tạo sự kết nối trong gia đình, yếu tố quan trọng đối với một dịp lễ mang tính tri ân và đoàn tụ.
Ảnh minh họa.
2/ Hạn chế vay mượn, ký kết hợp đồng lớn hoặc quyết định tài chính nóng vội
Tục lệ nhiều địa phương cho rằng trước Rằm tháng 10 không phải thời điểm thích hợp cho các giao dịch tài chính lớn. Tư duy này xuất phát từ lối sống nông nghiệp, sau khi thu hoạch, người dân thường ưu tiên ổn định tài sản, chốt sổ, trả nợ cũ và hạn chế phát sinh khoản mới.
Tâm lý “giữ vốn” trước mùa đông khắc nghiệt cũng tạo nên thói quen tránh vay mượn, tránh cho nợ hoặc đầu tư gấp gáp trong giai đoạn này.
Khi đặt trong đời sống hiện đại, lời khuyên này vẫn đáng lưu ý. Cuối năm là thời điểm ngân sách gia đình dễ biến động, chi tiêu nhiều, công việc nhiều thay đổi. Các quyết định tài chính vội vàng có thể tạo áp lực kéo dài sang năm sau. Vì vậy, việc cân nhắc thận trọng, đặc biệt với hợp đồng lớn, khoản vay mới hoặc đầu tư rủi ro là bước cần thiết để bảo đảm sự ổn định khi chuẩn bị bước vào mùa lễ Tết.
3/ Không đốt vàng mã tùy tiện, nhất là ngoài trời hoặc vào buổi tối
Phong tục cúng Rằm tháng 10 nhấn mạnh sự giản dị và lòng thành, không đặt nặng hình thức. Tuy nhiên, ở nhiều nơi vẫn tồn tại thói quen đốt vàng mã trước ngày rằm hoặc đốt bừa bãi trong sân, ngoài đường, ven sông suối. Điều này dễ gây mất an toàn cháy nổ, nhất là trong thời điểm hanh khô cuối năm, và ảnh hưởng trực tiếp đến môi trường lẫn sức khỏe người dân.
Từ góc nhìn văn hoá, các nhà nghiên cứu cũng khẳng định Tết Hạ Nguyên vốn không phải lễ đốt vàng mã trọng điểm. Việc cúng gọn gàng, sạch sẽ với hoa trái, mâm cơm mới và nén hương là đủ để thể hiện lòng biết ơn tổ tiên.
Ảnh minh họa.
Chính vì thế, nhiều chuyên gia khuyến nghị hạn chế vàng mã, đặc biệt trước Rằm tháng 10, để giữ không gian sống an toàn, bớt khói bụi và tránh nguy cơ cháy nổ đáng tiếc.
Ngoài ba điều trên, một số lưu ý khác như tránh đi đêm ở nơi vắng, tránh mặc đồ quá u ám hay hạn chế cắt tóc trước lễ… đều mang tính văn hoá - sinh hoạt nhiều hơn là tín ngưỡng. Dù không còn phổ biến ở tất cả khu vực, nhưng các khuyến cáo này phần nào phản ánh mong muốn của người xưa trong việc tạo ra sự hài hòa, sạch sẽ, tươm tất để chuẩn bị đón Tết Hạ Nguyên.
Trong bối cảnh hiện đại, Tết Hạ Nguyên là dịp để mỗi gia đình nhìn lại một năm lao động, bày tỏ biết ơn với thiên nhiên, tổ tiên và giữ nếp nhà bình an. Những điều kiêng kỵ truyền thống, nếu được hiểu theo hướng văn hóa và ứng xử, vẫn góp phần giúp đời sống thêm trật tự, ấm cúng và gắn kết hơn.
*Thông tin chỉ mang tính chất tham khảo, chiêm nghiệm.
