Vì sao nam giới hai con không vợ được ưu tiên mua nhà xã hội?
Phụ nữ sinh đủ hai con hoặc nam giới có hai con mà không có vợ hoặc vợ đã chết, được ưu tiên hưởng chính sách nhà ở xã hội nhằm giảm gánh nặng về nhà ở để tập trung chăm sóc, nuôi dạy con cái.
Báo VnExpress ngày 25/10/2025 đăng bài: "Vì sao nam giới hai con không vợ được ưu tiên mua nhà xã hội?", với nội dung cụ thể như sau:
Ngày 24/10, ông Lê Thanh Dũng, Cục trưởng Dân số, Bộ Y tế, cho hay chính sách duy trì mức sinh thay thế là một trong 4 nhóm chính sách lớn được quy định dự thảo Luật Dân số. Trong đó Luật tiếp tục kế thừa quy định quyền và nghĩa vụ của mỗi cặp vợ chồng, cá nhân trong việc sinh con tại Pháp lệnh Dân số, đồng thời quy định các biện pháp, chính sách nhằm khuyến khích, hỗ trợ cặp vợ chồng, cá nhân sinh con, nuôi con.
Đối với chính sách ưu tiên mua hoặc thuê nhà ở xã hội, Luật Nhà ở xã hội năm 2023 quy định các đối tượng và điều kiện được hưởng. Trong đó hướng đến người nghèo, cận nghèo, thu nhập thấp hoặc công chức, viên chức, công nhân, lao động khu công nghiệp... mà không phân biệt có con hay chưa có con. Do vậy, dự thảo Luật Dân số đề xuất đưa tiêu chí "phụ nữ sinh đủ hai con hoặc nam giới có hai con đẻ mà không có vợ hoặc vợ đã chết" được ưu tiên xét hưởng chính sách nhà ở xã hội.
"Chính sách này nhằm giúp gia đình, vợ chồng, cá nhân có hai con sớm an cư, giảm bớt gánh nặng về nhà ở, tập trung cho việc chăm sóc, nuôi dạy con cái", ông Dũng giải thích.
Tuy nhiên, dự thảo không đưa ra các tiêu chí xét "nam giới có con không vợ" cụ thể như thế nào, độ tuổi, điều kiện kèm hỗ trợ nhà ở xã hội ra sao...
Ngoài các chính sách về ưu tiên mua nhà xã hội, dự luật Dân số xác định quyết định thời điểm, số con và khoảng cách sinh là quyền của mỗi cặp vợ chồng, cá nhân, song Nhà nước khuyến khích duy trì mức sinh thay thế. Theo đó, phụ nữ sinh con thứ hai được nghỉ thêm một tháng thai sản; nam giới được nghỉ thêm 5 ngày làm việc khi vợ sinh con. Phụ nữ sinh đủ hai con trước 35 tuổi, phụ nữ dân tộc thiểu số và ở địa phương có mức sinh thấp được hỗ trợ tài chính theo chính sách của Nhà nước.
Các địa phương được giao căn cứ điều kiện kinh tế - xã hội từng thời kỳ để quy định cụ thể, bảo đảm tính linh hoạt và phù hợp ngân sách. Ngoài ra, chính quyền có thể mở rộng các phúc lợi xã hội cho gia đình sinh đủ hai con như giảm học phí, ưu tiên dịch vụ giữ trẻ, hỗ trợ giáo dục mầm non.
"Tăng thời gian nghỉ thai sản khi sinh con thứ hai và ưu tiên xét mua hoặc thuê nhà ở xã hội đối với cá nhân, vợ chồng sinh đủ hai con là hai chính sách lớn sát sườn đối với người dân", ông Dũng đánh giá.
Chính sách về duy trì mức sinh thay thế có thể coi là giải pháp trước mắt nhằm ngăn chặn xu hướng giảm sinh đang lan rộng trên phạm vi toàn quốc; khắc phục tình trạng sinh con muộn, sinh ít hoặc không sinh con. Tuy nhiên, sức ép về kinh tế trong việc sinh, nuôi dạy con cùng với biện pháp hỗ trợ gia đình có con nhỏ, đặc biệt tại các khu vực kinh tế, khu công nghiệp còn hạn chế. Nhu cầu phát triển sự nghiệp, tìm kiếm thu nhập cao hơn, trải nghiệm bản thân... là những yếu tố tác động đến xu hướng kết hôn, sinh con muộn, sinh ít hoặc không sinh con.
Vì vậy, các chính sách nêu trên được đề xuất xuất phát từ thực tiễn mức sinh đang giảm thấp dưới mức sinh thay thế tại Việt Nam, đồng thời tham khảo có chọn lọc kinh nghiệm quốc tế phù hợp với các giá trị văn hóa dân tộc và con người Việt Nam, theo ông Dũng.
Bác sĩ Mai Xuân Phương, nguyên Phó Vụ trưởng Vụ Truyền thông - Giáo dục (Tổng cục Dân số), nhìn nhận nhiều địa phương, đặc biệt tỉnh, thành phố lớn như TP HCM, Đà Nẵng, Thừa Thiên - Huế, Đồng Tháp... mức sinh thấp dưới 1,5 con/phụ nữ, thấp hơn nhiều so với mức sinh thay thế (2,1 con/phụ nữ).
"Mức sinh thấp kéo dài không chỉ là câu chuyện dân số mà còn là thách thức phát triển quốc gia", ông Phương nói. Nếu không có những chính sách khuyến sinh kịp thời, đồng bộ và đủ mạnh, Việt Nam có thể đối mặt với nguy cơ già hóa trước khi giàu, và đánh mất cơ hội tận dụng giai đoạn dân số vàng hiện nay.
Ông Phương đánh giá Dự thảo Luật dân số đưa ra một số chính sách cụ thể, như ưu tiên tiếp cận nhà ở xã hội cho gia đình sinh đủ hai con, tăng quyền lợi nghỉ thai sản cho con thứ hai, hỗ trợ tài chính cho các nhóm mục tiêu. Những quy định này có thể tạo động lực thực tế cho một bộ phận gia đình. Tuy nhiên, hiệu quả lâu dài phụ thuộc nhiều vào nguồn lực thực thi, cơ chế hỗ trợ doanh nghiệp để tránh phân biệt lao động nữ. Quan trọng nhất là phải có gói chính sách toàn diện như nhà ở, chăm sóc trẻ, việc làm ổn định, giáo dục.
Trước đó, báo Thanh niên đăng bài: "'Nam giới có hai con mà không còn vợ' được ưu tiên mua nhà ở xã hội:, cho biết Dự luật Dân số (sửa đổi) sẽ bổ sung thêm đối tượng ưu tiên mua nhà ở xã hội với phụ nữ sinh đủ hai con, hoặc nam giới có hai con mà không còn vợ.
Như Thanh Niên đã đưa tin, sáng 23.10, thảo luận tổ về luật Dân số (sửa đổi) và luật Phòng bệnh, tại kỳ họp thứ 10 Quốc hội khóa XV, Bộ trưởng Bộ Y tế Đào Hồng Lan cho biết, Việt Nam đang đối mặt với tình trạng già hóa dân số và tỷ lệ mức sinh thay thế ngày càng giảm, đòi hỏi phải có những giải pháp căn cơ, cấp bách. Thông tin dự thảo luật đề xuất bổ sung thêm đối tượng ưu tiên mua nhà ở xã hội là nam giới có hai con mà không còn vợ đã được chia sẻ rầm rộ trên mạng xã hội, thu hút nhiều sự quan tâm của người trẻ.
Nam giới có hai con mà không còn vợ được mua nhà ở xã hội là đề xuất nhân văn
Theo anh Nguyễn Văn Trọng (34 tuổi, ngụ ở đường số 10, P.Linh Xuân, TP.HCM; trước đây là P.Linh Trung, TP.Thủ Đức, TP.HCM), việc bổ sung thêm đối tượng ưu tiên mua nhà ở xã hội với nam giới có hai con mà không còn vợ là đề xuất nhân văn, thể hiện sự quan tâm đến nhóm yếu thế ít được nhắc đến.
"Nếu vì lý do chẳng may mắn mà nam giới không còn vợ, như ly hôn, vợ qua đời… thì người đàn ông phải cùng lúc gánh cả hai vai, là trụ cột gia đình lẫn chăm sóc con cái. Tại các đô thị lớn như TP.HCM, Hà Nội… với mức sống khá cao, nếu một người đàn ông làm công việc phổ thông, vừa lo chi tiêu, học phí, vừa gánh tiền nhà… sẽ rất khó tạo dựng được mái ấm ổn định cho con cái. Việc đưa nhóm đối tượng này vào diện ưu tiên nhà ở xã hội là hợp lý, giúp họ an cư để lập nghiệp và nuôi con tốt hơn", anh Trọng nói.
Cùng quan điểm, chị Đỗ Thị Hoàng Sương (35 tuổi, ngụ ở chung cư Ehome 3, P.An Lạc, TP.HCM; trước đây là P.An Lạc, Q.Bình Tân, TP.HCM), nói: "Chúng ta thường nói nhiều đến mẹ đơn thân, nhưng quên rằng cũng có rất nhiều người cha đang một mình gồng gánh nuôi con. Vậy nên thiết nghĩ dự luật Dân số (sửa đổi) bổ sung thêm đối tượng ưu tiên mua nhà ở xã hội với nam giới có hai con mà không còn vợ là đề xuất hợp lý".
Cũng có tiếng nói từ người trong cuộc, nghĩa là nam giới đang một mình nuôi hai con khi không còn vợ. Anh Huỳnh Hữu Hiệp (31 tuổi, làm việc tại Công ty TNHH kỹ thuật Tiêu Điểm, P.Tây Thạnh; trước đây là P.Tây Thạnh, Q.Tân Phú, TP.HCM) kể vợ anh mất vì bạo bệnh khi hai đứa con mới 3 và 7 tuổi. Từ đó đến nay, ba cha con sống trong căn phòng trọ 15 m², vừa làm nơi ngủ, nơi học và nơi nấu ăn.
"Tiền nhà 3 triệu đồng/tháng, điện nước 800.000 đồng, coi như nửa tháng lương tôi đã đi hết. Nếu thật sự có chính sách ưu tiên mua nhà xã hội, tôi mừng lắm, tôi cần có nơi ở ổn định", anh nói.
Câu chuyện của anh Hiệp không hiếm. Tại nhiều khu công nghiệp, khu lao động ở TP.HCM, có không ít người cha đơn thân nuôi con. Họ ít khi than vãn, nhưng cũng chẳng mấy khi được nhắc tên trong các chính sách hỗ trợ.
Anh Trần Văn Nhân (32 tuổi, ngụ ở đường Tân Chánh Hiệp 34, P.Trung Mỹ Tây, TP.HCM; trước đây là P.Tân Chánh Hiệp, Q.12, TP.HCM), cho biết: "Tôi nuôi hai con sau ly hôn, ở trọ 6 năm nay. Nếu nói được ưu tiên mà thủ tục dễ, tôi sẵn sàng vay thêm để mua nhà xã hội. Nhưng nếu thủ tục rườm rà, hay ưu tiên chỉ mang tính tượng trưng thì cũng chẳng tới lượt mình".
Lo ngại về công bằng giới
Tuy nhiên, không ít người cho rằng việc chỉ nhấn mạnh "nam giới có hai con mà không còn vợ" dễ gây hiểu lầm và bất công. Bởi lẽ, người phụ nữ đơn thân nuôi con vẫn là nhóm chịu thiệt thòi lớn hơn về kinh tế lẫn xã hội.
Chị Nguyễn Thị Ngọc Mai (38 tuổi), chủ một quán cà phê võng trên đường Linh Trung (P.Linh Xuân, TP.HCM; trước đây là P.Linh Trung, TP.Thủ Đức, TP.HCM) nêu quan điểm: "Nếu chỉ ưu tiên đàn ông, tôi thấy hơi lệch. Bản thân tôi cũng đang nuôi hai con sau ly hôn, thuê nhà suốt mấy năm nay. Gánh nặng tài chính và tinh thần với phụ nữ không nhẹ hơn, thậm chí còn khó hơn vì phải lo cả công việc lẫn con nhỏ".
Chuyên gia tâm lý Trịnh Thanh Minh, Trung tâm tư vấn tâm lý Việt Tâm (TP.Thủ Đức, TP.HCM), nói: "Nếu mục tiêu là hỗ trợ người đơn thân nuôi con, thì giới tính không nên là tiêu chí. Dù là cha hay mẹ, nếu một mình nuôi hai con và đủ điều kiện kinh tế khó khăn thì đều xứng đáng được ưu tiên".
Ông Minh cho rằng: "Quy định này cần sửa thành trung lập về giới, chẳng hạn "người đơn thân nuôi hai con" thay vì "nam giới có hai con mà không còn vợ". Điều đó vừa đúng tinh thần bình đẳng giới, vừa phản ánh thực tế xã hội đa dạng hiện nay".
Cũng có ý kiến lăn tăn việc thế nào là "không có vợ"? "Là ly hôn, góa vợ, hay chưa từng kết hôn? Nếu chỉ quy định mơ hồ, có thể phát sinh tình huống lợi dụng chính sách. Nên tôi nghĩ rằng cần có cơ chế xác minh và ràng buộc, chính sách tốt dễ bị biến tướng, gây bất công cho người thật sự khó khăn", chị Hồ Minh Anh (34 tuổi, ngụ ở quốc lộ 1K, P.Linh Xuân, TP.HCM; trước đây là P.Linh Xuân, TP.Thủ Đức, TP.HCM) nói.
Chị Xuân nói thêm: "Nên quy định rõ, là người được ưu tiên phải trực tiếp nuôi dưỡng và chịu trách nhiệm với hai con dưới 18 tuổi, có xác nhận của chính quyền địa phương, và không sở hữu nhà ở nào khác".
Nhiều ý kiến cho rằng dù mở rộng đối tượng ưu tiên, nhưng vấn đề cốt lõi không nằm ở "ai được" mà ở "có nhà để mua hay không".
"Ở một số tỉnh, thành, kế hoạch phát triển nhà ở xã hội ngày càng có tỉ lệ cao, nhưng không phải địa phương nào cũng có quỹ nhà ở xã hội nhiều. Và giá nhà xã hội tại nhiều dự án còn cao, vẫn vượt xa khả năng của người thu nhập thấp. Vì thế, nếu không tăng mạnh quỹ nhà ở xã hội, đưa ra mức giá phù hợp, thì dù có ưu tiên nhóm này, nhóm kia, cuối cùng vẫn chỉ là "trên giấy" và khó có tính khả thi. Vấn đề gốc là nguồn cung và cơ chế minh bạch trong phân bổ", anh Vương Minh Ngộ (32 tuổi, ngụ ở đường Cao Thắng, P.Hòa Hưng, TP.HCM; trước đây là P.12, Q.10, TP.HCM) chia sẻ.
Anh Ngộ cũng cho rằng việc ưu tiên nam giới có hai con mà không còn vợ được mua nhà ở xã hội là đáng quý, nhưng chính sách nhà ở cần tiếp cận theo góc nhìn toàn diện về an sinh, trong đó bao gồm cả người mẹ đơn thân, người già neo đơn, công nhân xa quê, sinh viên nghèo…
Bên cạnh đó, cũng có ý kiến mong muốn mở rộng nhóm được ưu tiên, nên dùng tiêu chí "người trực tiếp nuôi hai con mà không có bạn đời", để vừa bao quát, vừa tránh tranh cãi về giới…
