Chiều 27/11, bà Eileen Chung Lai-yee - lãnh đạo Cảnh sát New Territories North, Hong Kong, cho biết tấm xốp và các vật liệu dễ cháy kém an toàn đã góp phần khiến lửa lan nhanh, gây thảm họa cho 7 tòa tháp thuộc khu chung cư Wang Fuk Court.

Theo Znew, bài viết "Tấm xốp là thủ phạm gây hỏa hoạn lịch sử Hong Kong, 94 người chết" có nội dung:

Bà Eileen nhấn mạnh lực lượng điều tra tin rằng những người liên quan “đã vô cùng cẩu thả, dẫn tới đám cháy lan rộng và gây thương vong nghiêm trọng”.

Lớp lưới bảo vệ, tấm nhựa và bạt chống thấm bao quanh tòa nhà không đạt chuẩn an toàn phòng cháy, trong khi các tấm xốp đã khiến ngọn lửa lan nhanh hơn.

Đến 22h chiều cùng ngày, vụ hỏa hoạn nghiêm trọng nhất trong nhiều thập kỷ ở Hong Kong đã khiến ít nhất 94 người thiệt mạng, 300 người mất tích, sau khi ngọn lửa lan nhanh qua nhiều tòa nhà cao tầng trong khu chung cư.

Vật liệu xây dựng không đạt chuẩn

Trong ngày 27/11, cảnh sát khám xét nhiều địa điểm khắp thành phố, bắt đầu với văn phòng của Prestige Construction & Engineering tại Laurels Industrial Centre ở San Po Kong, thu giữ những tài liệu liên quan đến công trình xây dựng Wang Fuk Court.

Ủy ban Độc lập Chống Tham nhũng (ICAC) thông báo đã lập một tổ công tác chuyên trách điều tra thảm họa vụ cháy 7 tòa nhà chung cư khiến 65 người thiệt mạng và gần 300 người mất tích.

Song song đó, Bộ trưởng An ninh Chris Tang cho biết ngọn lửa lan theo cách “bất thường,” và cuộc điều tra hình sự đã mở cuộc điều tra hình sự.

Cuộc điều tra vụ hỏa hoạn nghiêm hiện tập trung vào việc sử dụng các vật liệu dễ cháy không đạt chuẩn, hệ thống giàn giáo bao quanh các tòa nhà.

Bộ trưởng An ninh Chris Tang Ping-keung cho hay nhà chức trách nhận thấy tốc độ lan nhanh của ngọn lửa có dấu hiệu bất thường. Giám đốc Sở cứu hỏa Andy Yeung Yan-kin cho biết việc dùng xốp styrofoam để bịt các ô cửa có thể đã khiến lửa lan nhanh hơn.

Tấm xốp, lớp lưới bảo vệ, tấm nhựa và bạt chống thấm bao quanh tòa nhà không đạt chuẩn an toàn phòng cháy. Ảnh: Scmp

“Chúng tôi phát hiện lớp lưới và bạt chống thấm bên ngoài, khi cháy, làm ngọn lửa lan nhanh hơn so với vật liệu đạt chuẩn. Điều này không bình thường”, ông Tang nói.

Thảm họa tại Wang Fuk Court ở Tai Po đã khiến ít nhất 94 người thiệt mạng, gần 300 người vẫn mất tích.

Cảnh sát đã bắt giữ ba người thuộc công ty bảo trì chịu trách nhiệm về khu nhà - Prestige Construction & Engineering - với cáo buộc ngộ sát, trong khi cơ quan chống tham nhũng của thành phố cho biết họ đang xem xét khả năng có tiêu cực trong dự án cải tạo.

Một nguồn tin cho biết ba người bị bắt gồm Ho Kin-yip (52 tuổi), giám đốc kiêm quản lý vận hành; Hau Wa-kin (54 tuổi), giám đốc; và Steve Wong Chung-kee (68 tuổi), người chịu trách nhiệm an toàn và phê duyệt hạng mục thi công.

Trong tuyên bố trực tuyến, ICAC khẳng định sẽ điều tra toàn diện mọi dấu hiệu tham nhũng liên quan đến dự án cải tạo quy mô lớn của khu nhà. Khi đám cháy vẫn đang hoành hành, mạng xã hội xuất hiện nhiều đồn đoán, từ việc lớp lưới, vật liệu xây dựng, giàn giáo tre không đạt chuẩn đến phản ánh công nhân hút thuốc trên giàn giáo.

Will Power - đơn vị lập báo cáo đánh giá các nhà thầu tham gia dự án và chấm Prestige mức B cao nhất - đã đưa ra tuyên bố bày tỏ “vô cùng đau buồn” trước tổn thất về người và tài sản do vụ cháy.

Công ty cho biết đang phối hợp đầy đủ với cảnh sát, Sở Cứu hỏa và Đơn vị Kiểm tra Độc lập của Sở Nhà ở bằng cách cung cấp bản vẽ xây dựng và dữ liệu chuyên môn. Will Power cam kết hỗ trợ công tác phục hồi khu chung cư nhưng từ chối bình luận thêm để đảm bảo không ảnh hưởng đến quá trình điều tra.

Chỉ 5 phút lửa đã leo lên tầng 32

Các chuyên gia về xây dưng địa phương ở Hong Kong cho CNN biết khi ngọn lửa bắt đầu xuất hiện, người dân thấy rằng chỉ trong 5 phút nó đã leo 32 tầng tại Wang Fuk Court, khiến cư dân không thể chạy kịp trong khi thời gian sơ tán cần ít nhất 20 phút.

“Khi vụ cháy xảy ra, tôi bảo cô ấy qua điện thoại hãy chạy thoát. Nhưng vừa mở cửa ra thì hành lang và cầu thang đã đầy khói, tối mịt, nên cô ấy buộc phải quay lại trong phòng. Ngọn lửa bùng phát quá nhanh”, ông kể Lawrence Lee với AP vợ mình bị mắc kẹt trong căn hộ.

Khu nhà được xây dựng từ thập niên 1980 và đang trong quá trình cải tạo từ năm ngoái, được bao phủ bằng giàn giáo tre - vật liệu quen thuộc trong ngành xây dựng Hong Kong - cùng lớp lưới xanh.

“Thời gian để mọi người thoát ra khỏi tòa nhà 32 tầng là rất chậm”, Xinyan Huang, phó giáo sư thuộc Khoa Môi trường và Kỹ thuật Năng lượng Công trình của Đại học Bách khoa Hong Kong, cho biết. “Ít nhất phải mất 10 đến 20 phút. Nhưng lửa đã lan đến tầng cao nhất trong vòng 5 phút hoặc ít hơn”.

Khi được hỏi về cuộc điều tra, ông Huang cho rằng vấn đề cốt lõi không phải là nguyên nhân cháy mà là tốc độ lan lửa quá nhanh.

“Tòa nhà được thiết kế để xử lý các vụ cháy ngẫu nhiên, nhưng không được thiết kế để đối phó với tình huống lửa lan rất nhanh ở mặt ngoài rồi cháy ngược trở vào trong”, ông nói với CNN. “Điều này không nằm trong quy chuẩn phòng cháy hiện hành”.

Ông Huang cho biết tre là “vật liệu dễ cháy”, đặc biệt trong mùa khô, và các cột giàn giáo dựng thẳng tạo điều kiện cho ngọn lửa bốc lên theo chiều dọc rất nhanh. “Điều này tương tự các vụ cháy khác sử dụng vật liệu dễ cháy. Một khi bén lửa, lực lượng cứu hỏa không đủ thời gian để ngăn chặn”.

Ông liên hệ vụ cháy với thảm kịch Grenfell ở London - vụ cháy tòa nhà dân cư chết người nhất của Anh từ Thế chiến II, cướp đi 72 mạng sống do mặt dựng dễ cháy.

Cũng theo Znew, bài viết "Giàn giáo tre, phên tre: Vật liệu 'oan nghiệt' gây cháy ở Hong Kong" có nội dung:

Lịch sử Hong Kong ghi nhận 3 vụ cháy thảm họa với những con số thương vong kinh hoàng. Cả 3 vụ việc đều có liên quan tới vật liệu dễ cháy như giàn giáo tre và các tấm phên tre.

Thảm kịch cháy khu chung cư Wang Fuk Court tại quận Tai Po, Hong Kong (Trung Quốc) bắt đầu từ chiều 26/11, đến sáng 27/11, ngọn lửa đã được khống chế. Ảnh: SCMP.

Vụ cháy khu chung cư Wang Fuk Court ở quận Tai Po, Hong Kong (Trung Quốc) chiều 26/11 nối dài những vụ hỏa hoạn kinh hoàng từng xảy ra tại xứ cảng thơm có liên quan tới giàn giáo tre và phên tre.

Cháy chung cư Wang Fuk Court, 44 người thiệt mạng

Vụ việc khiến ít nhất 44 người thiệt mạng, 279 người vẫn đang trong tình trạng mất tích, hàng chục người bị thương, trong đó có khoảng 45 người bị thương ở tình trạng nguy kịch. Gần 900 người phải sơ tán đến các trung tâm tạm trú, sau khi 7 trong 8 tòa nhà của khu Wang Fuk Court bị cháy lan, gây nên hậu quả nặng nề.

Trước đó, khu Wang Fuk Court trải qua một đợt cải tạo quy mô lớn bắt đầu từ tháng 7/2024. Mặt ngoài của các tòa nhà được bao phủ bởi khung giàn giáo bằng tre và các lớp lưới phủ bảo vệ. Khi lửa bùng lên, các vật liệu này gây cháy lan nhanh chóng giữa các tòa nhà, từ cháy bên ngoài, lửa lan vào bên trong các căn hộ.

Đầu năm nay, giới chức Hong Kong đã yêu cầu dần hạn chế việc sử dụng giàn giáo tre để chuyển sang giàn giáo khung kim loại, vì lý do đảm bảo an toàn lao động.

Sau thảm họa cháy chung cư vừa xảy ra, giới chức Hong Kong xác định nguy cơ rủi ro từ giàn giáo tre là rất lớn. Nhà chức trách sẽ ngay lập tức rà soát, siết chặt việc sử dụng giàn giáo cùng các vật liệu không đảm bảo yêu cầu phòng cháy trên các công trường xây dựng.

Giàn giáo tre vốn là một "di sản truyền thống" trong ngành xây dựng tại Hong Kong, bởi vật liệu này nhẹ, dẻo, giá thành rẻ, dễ tháo lắp, nhưng đây cũng là lựa chọn tiềm ẩn rủi ro cao đối với an toàn của người lao động cũng như an toàn phòng cháy tại các công trình.

Từ góc độ kỹ thuật, các chuyên gia từ lâu đã đề nghị giới chức Hong Kong siết chặt tiêu chuẩn đối với giàn giáo tre. Thảm kịch lần này cho thấy nguy cơ khôn lường từ giàn giáo tre khi toàn bộ mặt đứng của 7 tòa chung cư ở khu Wang Fuk Court nhanh chóng biến thành những “đuốc lửa” nhuộm cam một góc trời đêm Hong Kong, gây nên con số thương vong kinh hoàng.

Cháy ở khu Kowloon, 41 người chết (1996)

Ngày 20/11/1996, vụ cháy tại tòa nhà thương mại Garley Building ở khu Kowloon (Cửu Long) khiến 41 người chết, 81 người bị thương.

Cháy tại tòa nhà thương mại Garley Building ở khu Kowloon, Hong Kong (Trung Quốc) ngày 20/11/1996. Ảnh: SCMP.

Trước khi xảy ra thảm kịch tại khu chung cư Wang Fuk Court mới đây, vụ hỏa hoạn tại tòa nhà Garley Building từng được xem là thảm kịch hỏa hoạn tồi tệ nhất trong lịch sử Hong Kong suốt nhiều thập kỷ gần đây.

Hoạt động điều tra xác định nguyên nhân vụ cháy xuất phát từ hoạt động hàn kim loại trong quá trình cải tạo nội thất trong tòa nhà. Thời điểm đó, tòa nhà đang thay mới hệ thống thang máy. Một thang đã hoàn thành, một thang gần xong, hai giếng thang còn lại đã tháo thang cũ để dựng giàn giáo tre bên trong phục vụ thi công.

Các cửa thang máy chống cháy ở một số tầng cũng đã bị tháo bỏ để lấy ánh sáng cho thợ hàn làm việc. Hoạt động hàn xì khiến hệ thống báo cháy liên tục kích hoạt, nên nhân viên làm việc ở những tầng dưới cùng của tòa nhà đã lấy túi nhựa bọc các đầu báo cháy nhằm giảm hoạt động của chuông báo cháy.

Trong lúc thi công, công nhân sử dụng máy hàn với nhiệt lượng cực đại để cắt kim loại, hành vi này vi phạm quy định an toàn lao động và là nguyên nhân làm khởi phát vụ cháy.

Khi một mảnh kim loại nóng rơi xuống giếng thang có lắp giàn giáo tre, lửa nhanh chóng bùng lên nhưng thoạt tiên không ai chú ý vì hệ thống báo cháy đã gần như bị vô hiệu hóa từ trước. Khi một thợ hàn phát hiện đám cháy và báo cơ quan chức năng, khói đã dày đặc trong các hành lang và lan tới các tầng trên cùng của tòa nhà.

Khi lực lượng cứu hỏa có mặt, khói dày đặc cản trở việc khống chế đám cháy, lúc này, ngọn lửa đã lan lên những tầng cao.

Khói bốc lên nghi ngút tại tòa nhà thương mại Garley Building ở khu Kowloon, Hong Kong (Trung Quốc) ngày 20/11/1996. Ảnh: SCMP.

Giàn giáo tre và giếng thang mở tạo thành luồng dẫn khí, khiến ngọn lửa bốc cao như hiệu ứng ống khói, cháy lan lên các tầng trên. Khói và nhiệt tích tụ ở các tầng trên cùng, tình trạng càng nghiêm trọng khi một số cửa thang máy để mở, khiến hành lang các tầng cao bị khói bao phủ dày đặc.

Khi khói đặc tràn vào các tầng, nhiều nhân viên hoảng loạn mở cửa sổ để có không khí hít thở. Việc mở cửa sổ lại khiến luồng oxy ập vào, lửa càng phụt mạnh, phá vỡ cửa kính các tầng, nhanh chóng bao trùm nhiều tầng nhà, thiêu chết các nạn nhân. Về sau, những thi thể cháy đen được tìm thấy ở những tầng cao nhất của tòa nhà chỉ có thể được nhận dạng dựa vào ADN.

Hơn 200 lính cứu hỏa cùng 40 xe chữa cháy đã được điều đến hiện trường vụ cháy. Do ngọn lửa bao trùm mạnh nhất ở những tầng trên cùng và tầng dưới cùng, những người làm việc ở các tầng giữa của tòa nhà chỉ có thể trông chờ được giải cứu bằng thang xe cứu hỏa qua đường cửa sổ.

Tuy nhiên, thang của xe cứu hỏa thời điểm đó chỉ vươn tới khoảng tầng 8 của tòa nhà, khiến lực lượng cứu hỏa không thể tiếp cận các tầng cao hơn.

Một trực thăng liền được điều động đến để giải cứu những người mắc kẹt đã lên được tới tầng mái của tòa nhà. Sau khi cứu được 4 người, trực thăng phải lập tức rời đi vì lo ngại luồng gió mạnh tạo ra từ trực thăng sẽ khiến ngọn lửa trong tòa nhà bùng phát dữ dội hơn.

Sau 20 giờ cứu hỏa, đám cháy mới được dập tắt. Trong 41 người thiệt mạng có một lính cứu hỏa tử nạn do rơi xuống giếng thang vì không nhìn rõ trong làn khói dày. Một nạn nhân qua đời trong tình trạng hôn mê ở thời điểm vài tháng sau vụ cháy. Trong 81 người bị thương, 14 người là lính cứu hỏa.

Ngay sau vụ việc này, giới chức Hong Kong đã đẩy nhanh việc thông qua dự luật nâng chuẩn an toàn phòng chống cháy nổ cho các công trình trên toàn đặc khu Hong Kong.

Cháy trường đua ngựa, 614 người chết (1918)

Ngày 26/2/1918, vụ cháy tại trường đua ngựa Happy Valley khiến 614 người chết. Đây là vụ cháy thảm khốc nhất trong lịch sử xứ Hương Cảng. Trường đua Happy Valley được xây dựng từ năm 1845 nhằm phục vụ nhu cầu giải trí ở Hong Kong thời bấy giờ.

Cháy trường đua ngựa Happy Valley ngày 26/2/1918. Ảnh: SCMP.

Vào ngày xảy ra vụ cháy, một khu khán đài tạm được dựng thêm để đón lượng khán giả lớn đến xem đua ngựa. Khi khu khán đài dựng tạm bị sập, các quầy hàng thực phẩm nằm gần đó bị xô đổ, làm đổ dầu và lửa, khiến những tấm phên tre nhanh chóng bắt cháy.

Lực lượng cứu hỏa tại khu vực khi đó không xử lý nổi vụ hỏa hoạn nghiêm trọng, con số thương vong lên đến mức kinh hoàng. Thi thể nhiều nạn nhân trong vụ cháy không thể nhận dạng và được an táng tại khu So Kon Po, khu này hiện nay nằm phía sau khán đài phía đông của sân vận động Hong Kong Stadium.

Năm 1922, một khu tưởng niệm đã được dựng lên trong nghĩa trang an táng các nạn nhân của vụ hỏa hoạn.