Hoạt động từ thiện, hỗ trợ đồng bào trong bão lũ là việc làm rất đáng trân trọng, nhưng nếu lợi dụng kêu gọi từ thiện để ăn chặn tiền thì sẽ bị xử lý nghiêm.

Báo VTV ngày 23/10 đưa thông tin với tiêu đề: Ăn chặn tiền từ thiện trong bão lũ sẽ bị phạt thế nào. Với nội dung như sau: 

Quyên góp tiền, hàng hóa hỗ trợ đồng bào những nơi bị thiên tai vượt qua khó khăn là truyền thống tương thân tương ái của người Việt. Tuy nhiên, thực tế đã xảy ra một số trường hợp lợi dụng tình hình bão lũ, một số cá nhân huy động tiền ủng hộ hoặc kêu gọi ủng hộ nhưng trục lợi, ăn chặn… gây bức xúc dư luận.

Hành vi này sẽ tùy vào tính chất và mức độ vi phạm mà bị xử phạt vi phạm hành chính hoặc truy cứu trách nhiệm hình sự về tội lừa đảo chiếm đoạt tài sản.

Căn cứ khoản 1 Điều 174 Bộ luật Hình sự 2015, hành vi lừa đảo chiếm đoạt tài sản cấu thành tội lừa đảo chiếm đoạt tài sản khi thỏa mãn một trong các dấu hiệu sau:

- Tài sản chiếm đoạt trị giá từ 2 triệu đồng trở lên.

- Đã bị xử phạt vi phạm hành chính về hành vi chiếm đoạt tài sản mà còn vi phạm.

- Đã bị kết án về tội lừa đảo chiếm đoạt tài sản hoặc về một trong các tội quy định tại các Điều 168, 169, 170, 171, 172, 173, 175 và 290 Bộ luật Hình sự 2015 được sửa đổi, bổ sung 2017, chưa được xóa án tích mà còn vi phạm.

- Gây ảnh hưởng xấu đến an ninh, trật tự, an toàn xã hội.

- Tài sản là phương tiện kiếm sống chính của người bị hại và gia đình họ.

- Phạt cải tạo không giam giữ đến 3 năm hoặc phạt tù từ 6 tháng đến 3 năm.

Khoản 1 Điều 174 Bộ luật Hình sự 2015 quy định:

“1. Người nào bằng thủ đoạn gian dối chiếm đoạt tài sản của người khác trị giá từ 2.000.000 đồng đến dưới 50.000.000 đồng hoặc dưới 2.000.000 đồng nhưng thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt cải tạo không giam giữ đến 3 năm hoặc phạt tù từ 6 tháng đến 3 năm:

a) Đã bị xử phạt vi phạm hành chính về hành vi chiếm đoạt tài sản mà còn vi phạm.

b) Đã bị kết án về tội này hoặc về một trong các tội quy định tại các điều 168, 169, 170, 171, 172, 173, 175 và 290 của Bộ luật này, chưa được xóa án tích mà còn vi phạm.

c) Gây ảnh hưởng xấu đến an ninh, trật tự, an toàn xã hội.

d) Tài sản là phương tiện kiếm sống chính của người bị hại và gia đình họ”.

Phạt tù từ 2 - 7 năm

Theo khoản 2 Điều 174 Bộ luật Hình sự 2015, phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ 2 - 7 năm:

- Có tổ chức.

- Có tính chất chuyên nghiệp.

- Chiếm đoạt tài sản trị giá từ 50 đến dưới 200 triệu đồng.

- Tái phạm nguy hiểm.

- Lợi dụng chức vụ, quyền hạn hoặc lợi dụng danh nghĩa cơ quan, tổ chức.

- Dùng thủ đoạn xảo quyệt.

Phạt tù từ 7 - 15 năm

Căn cứ khoản 3 Điều 174 Bộ luật Hình sự 2015, phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ 7 - 15 năm:

- Chiếm đoạt tài sản trị giá từ 200 đến dưới 500 triệu đồng.

- Lợi dụng thiên tai, dịch bệnh.

Phạt tù từ 12 - 20 năm hoặc chung thân.

Khoản 4 Điều 174 Bộ luật Hình sự 2015 quy định phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ 12 - 20 năm hoặc tù chung thân:

- Chiếm đoạt tài sản trị giá 500 triệu trở lên.

- Lợi dụng hoàn cảnh chiến tranh, tình trạng khẩn cấp.

Ngoài việc bị áp dụng một trong những hình phạt chính như trên thì người phạm tội còn có thể bị phạt tiền từ 10 - 100 triệu đồng, cấm đảm nhiệm chức vụ, cấm hành nghề hoặc làm công việc nhất định từ 1 - 5 năm hoặc tịch thu một phần hoặc toàn bộ tài sản (theo khoản 5 Điều 174 Bộ luật Hình sự 2015).

Như vậy, tùy thuộc vào việc trục lợi tiền từ thiện xảy ra trên thực tế, nếu bị kết án về tội lừa đảo chiếm đoạt tài sản thì hình phạt chính cao nhất là tù chung thân.

Tiếp đến, báo Dân Trí cũng có bài đăng tương tự với thông tin: Bộ Công an phân tích hành vi ăn chặn tiền ủng hộ bão lũ

Nội dung được báo đưa như sau:      

Thời gian qua, nhiều tổ chức, cá nhân kêu gọi, tiếp nhận tiền của người khác để ủng hộ đồng bào bị ảnh hưởng bởi cơn bão Yagi và lũ lụt sau bão. Tuy nhiên, đã có trường hợp không chuyển hoặc chuyển không đủ số tiền đó tới tay người nhận; không chứng minh được việc sử dụng đúng mục đích số tiền đã tiếp nhận.

Theo Bộ Công an, tùy vào từng trường hợp, tính chất và mức độ của hành vi mà cá nhân, tổ chức thực hiện hành vi vi phạm mà có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự hoặc xử lý vi phạm hành chính.

Trích dẫn Nghị định số 93/2021/NĐ-CP Bộ Công an cho biết hành vi Báo cáo, cung cấp thông tin không đúng sự thật; chiếm đoạt; phân phối, sử dụng sai mục đích, không đúng thời gian phân phối, đối tượng được hỗ trợ từ nguồn đóng góp tự nguyện; Lợi dụng công tác vận động, tiếp nhận, phân phối và sử dụng nguồn đóng góp tự nguyện để trục lợi hoặc thực hiện các hoạt động xâm phạm an ninh quốc gia, trật tự, an toàn xã hội là bị cấm.

Do đó, trường hợp cá nhân, tổ chức ngay từ đầu đã dùng thủ đoạn gian dối, chủ động lên kế hoạch kêu gọi từ thiện, ủng hộ, cứu trợ nhằm mục đích chiếm đoạt tài sản thì có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự về tội Lừa đảo chiếm đoạt tài sản quy định tại Điều 174 Bộ luật Hình sự năm 2015 với khung hình phạt cao nhất là tù chung thân.

Nếu cá nhân, tổ chức lợi dụng hoạt động kêu gọi từ thiện, ủng hộ, cứu trợ để chiếm đoạt tài sản nhưng chưa đủ yếu tố cấu thành tội phạm, chưa đến mức xử lý hình sự thì sẽ bị xử phạt hành chính 2-3 triệu đồng theo Nghị định số 144/2021/NĐ-CP về hành vi dùng thủ đoạn gian dối để chiếm đoạt tài sản, gây thiệt hại đến tài sản của tổ chức, cá nhân khác.

Đồng thời, người vi phạm còn có thể bị tịch thu tang vật, phương tiện vi phạm hành chính và trục xuất nếu là người nước ngoài. Đối với tổ chức có cùng hành vi vi phạm, mức phạt tiền sẽ gấp 2 lần mức phạt tiền đối với cá nhân.

Trong trường hợp cá nhân, tổ chức sử dụng không đúng mục đích số tiền ủng hộ đã tiếp nhận theo cam kết ban đầu, theo Bộ Công an, căn cứ quy định tại Điều 10 Nghị định số 130/2021/NĐ-CP, người, tổ chức vi phạm sẽ bị xử phạt vi phạm hành chính 5-10 triệu đồng.

Hành vi "sử dụng không đúng mục đích" ở đây bao gồm: Để hư hỏng, thất thoát tiền, hàng cứu trợ, trừ trường hợp bất khả kháng do thiên tai, hỏa hoạn; Sử dụng, phân phối tiền, hàng cứu trợ không đúng mục đích, không đúng đối tượng; Tráo đổi hàng cứu trợ.

Ngoài ra, người vi phạm còn bị buộc bồi hoàn lại số tiền, hàng cứu trợ bị hư hỏng, thất thoát; nộp lại số lợi bất hợp pháp có được; chịu mọi chi phí khám bệnh, chữa bệnh (nếu có) cho người sử dụng hàng cứu trợ bị ảnh hưởng sức khỏe.