Trong dự thảo Luật Dân số, Bộ Y tế đề xuất cho phép lao động nữ khi sinh con thứ 2 được kéo dài thời gian nghỉ thai sản từ 6 tháng lên 7 tháng nhằm khuyến khích sinh.

Ngày 15/03/2025 thời báo VHNTb đưa tin "Tin vui cho lao động nữ: Hưởng thêm quyền lợi về chế độ thai sản, cao chưa từng có". Nội dung chính như sau: 

Đề xuất phụ nữ sinh con thứ hai được nghỉ thai sản tăng lên 7 tháng

Chia sẻ với báo chí, ông Lê Thanh Dũng - Cục trưởng Cục Dân số (Bộ Y tế) cho biết, hiện nay Cục Dân số đã tham mưu Bộ Y tế trình Chính phủ Hồ sơ đề nghị xây dựng Luật Dân số và dự thảo Luật Dân số có đề xuất gồm 3 nhóm chính sách lớn gồm: duy trì mức sinh thay thế; giảm thiểu mất cân bằng giới tính khi sinh và đưa tỷ số giới tính khi sinh về mức cân bằng tự nhiên; nâng cao chất lượng dân số.

Đối với chính sách duy trì mức sinh thay thế, Dự thảo Luật Dân số lần này vẫn dự kiến trao quyền quyết định cho các cặp vợ chồng và cá nhân trong việc sinh con, thời gian sinh con, số con và khoảng cách giữa các lần sinh phù hợp với lứa tuổi, tình trạng sức khỏe, điều kiện học tập, lao động, công tác, thu nhập và nuôi dạy con của cá nhân, cặp vợ chồng. 

Nhiều nghiên cứu hiện nay cũng chỉ ra rằng mong muốn có hai con trong mỗi gia đình vẫn đang phổ biến nhưng không phải cặp vợ chồng nào cũng hiện thực hóa được mong muốn đó. Các yếu tố trong cuộc sống chi phối rất nhiều đến quyết định sinh con của người dân.

Quyết định không kỷ luật Đảng viên sinh con thứ 3 trở lên chỉ là một trong những nội dung nhằm duy trì mức sinh thay thế, tránh mức sinh tiếp tục giảm thấp.

Đồng thời, dự thảo Luật cũng đề xuất cho phép lao động nữ khi sinh con thứ 2 được kéo dài thời gian nghỉ thai sản từ 6 tháng lên 7 tháng; tạo điều kiện cho phụ nữ sinh đủ 2 con ở các khu công nghiệp, khu chế xuất và các tỉnh, thành phố có mức sinh thấp được hỗ trợ thuê, mua nhà ở xã hội.

Theo quy định hiện nay, thời gian hưởng chế độ khi sinh con, lao động nữ sinh con được nghỉ việc hưởng chế độ thai sản trước và sau khi sinh con là 6 tháng. Trường hợp lao động nữ sinh đôi trở lên thì tính từ con thứ hai trở đi, cứ mỗi con, người mẹ được nghỉ thêm 1 tháng. Thời gian nghỉ hưởng chế độ thai sản trước khi sinh tối đa không quá 2 tháng.

Quyền lợi được hưởng khi sinh con theo quy định mới

Đối với lao động nữ

Người lao động là nữ mà nghỉ thai sản trước 02 tháng sẽ được chi trả những khoản tiền gồm:

Trợ cấp một lần khi sinh con:

Theo quy định tại Điều 38 Luật Bảo hiểm xã hội 2014, mức trợ cấp 1 lần khi sinh con được tính như sau:

Tiền trợ cấp một lần/con = 02 x Mức lương cơ sở (theo mức lương tại tháng người lao động nữ sinh con)

Tiền trợ cấp một lần/con = 2 x 2.340.000 = 4.680.000 đồng.

Như vậy, mức trợ cấp 01 lần khi sinh con hoặc nhận con nuôi là: 4.680.000 đồng/con.

Tiền hưởng chế độ thai sản:

- Tiền trợ cấp thai sản khi lao động nữ sinh con:

Theo Điều 39 Luật Bảo hiểm xã hội 2014:

Mức hưởng = 100% x Mức bình quân tiền lương tháng đóng BHXH 6 tháng trước khi nghỉ x 6 tháng

Trường hợp chưa đóng đủ 06 tháng thì mức hưởng được tính theo mức bình quân tiền lương tháng của các tháng đã đóng.

- Tiền trợ cấp trong các trường hợp khác:

Mức hưởng = Mức bình quân tiền lương tháng đóng BHXH 6 tháng trước khi nghỉ : 24 x số ngày nghỉ

Ví dụ: Lương bình quân tháng đóng BHXH của lao động nữ là 6.000.000 đồng/tháng. Nếu lao động nữ đó phải phẫu thuật để sinh thì theo quy định sẽ được nghỉ 07 ngày làm việc.

Vậy số tiền thai sản mà người lao động nữ đó được nhận là 6.000.000 đồng : 24 x 7 = 1.750.000 đồng.

Mức tiền dưỡng sức, phục hồi sức khỏe sau sinh:

Căn cứ Điều 41 Luật Bảo hiểm xã hội 2014, ngay sau khoảng thời gian hưởng chế độ thai sản, trong thời gian 30 ngày đầu làm việc mà sức khỏe của người mẹ chưa phục hồi thì NLĐ sẽ được hưởng chế dưỡng sức, phục hồi sức khoẻ từ 05 - 10 ngày.

Công thức tính mức tiền dưỡng sức, phục hồi sức khỏe sau sinh:

Tiền dưỡng sức, phục hồi sức khỏe sau sinh/01 ngày = 30% x Mức lương cơ sở.

Mức hưởng dưỡng sức, phục hồi sức khỏe sau khi ốm đau là: 702.000 đồng/ngày.

Đối với lao động nam

Tiền chế độ thai sản của lao động nam

Căn cứ Điều 39 Luật Bảo hiểm xã hội 2024, tiền thai sản của chồng được tính theo công thức:

Mức hưởng = Mức bình quân tiền lương tháng đóng BHXH 6 tháng trước khi nghỉ : 24 x số ngày nghỉ

Tiền trợ cấp 1 lần khi vợ sinh con

Theo Điều 38 Luật BHXH năm 2014, nếu đủ điều kiện được hưởng, mức tiền trợ cấp 1 lần khi vợ sinh con mà lao động nam sẽ được nhận được tính theo công thức:

Trợ cấp 1 lần/con = 2 x Mức lương cơ sở.

Từ 01/7/2024 với mức lương cơ sở tăng lên 2,34 triệu đồng/tháng, trợ cấp 01 lần/con của lao động nam = 2 x 2,34 = 4,68 triệu đồng.

Ngày 11/3/2025, báo Gia đình & Xã hội đã đăng tải bài viết với tiêu đề: "Từ 1/7/2025, người lao động từ 60 tuổi không có lương hưu mừng thầm khi được hưởng thêm quyền lợi về trợ cấp hằng tháng". Nội dung như sau:

Người từ 60 tuổi không có lương hưu sẽ được hưởng trợ cấp từ 1/7/2025?

Theo Luật Bảo hiểm xã hội 2024, bên cạnh những người đủ điều kiện hưởng lương hưu, người đến tuổi nghỉ hưu mà chưa đủ số năm đóng bảo hiểm xã hội sẽ nhận được một khoản trợ cấp hằng tháng từ 1/7/2025.

Tại Khoản 1 Điều 23 Luật Bảo hiểm xã hội 2024, điều kiện để người lao động được hưởng trợ cấp hàng tháng được quy định như sau:

- Công dân Việt Nam đủ tuổi nghỉ hưu từ 1/7/2025 (thời điểm Luật Bảo hiểm xã hội 2024 có hiệu lực): Lao động nam đủ 61 tuổi 3 tháng và lao động nữ đủ 56 tuổi 8 tháng, có thời gian đóng bảo hiểm xã hội nhưng không đủ điều kiện hưởng lương hưu.

Công dân Việt Nam chưa đủ điều kiện hưởng trợ cấp hưu trí xã hội theo Điều 21 Luật Bảo hiểm xã hội 2024. Cụ thể: Từ đủ 75 tuổi trở lên; không hưởng lương hưu hoặc trợ cấp bảo hiểm xã hội hằng tháng, trừ trường hợp khác theo quy định của Chính phủ; có văn bản đề nghị hưởng trợ cấp hưu trí xã hội.

- Không hưởng bảo hiểm xã hội một lần và không bảo lưu.

- Có yêu cầu được hưởng trợ cấp hàng tháng từ chính khoản đóng của mình theo thời gian và mức đóng bảo hiểm xã hội của người lao động.

Theo quy định nêu trên, người lao động 60 tuổi sẽ được nhận trợ cấp hàng tháng trong trường hợp chưa đáp ứng điều kiện được hưởng trợ cấp hưu trí xã hội và chưa đủ điều kiện hưởng lương hưu mà không bảo lưu hoặc nhận bảo hiểm xã hội 1 lần.

Mức trợ cấp hằng tháng thấp nhất được tính theo Khoản 3 Điều 23 Luật Bảo hiểm xã hội năm 2024 bằng mức trợ cấp hưu trí xã hội hằng tháng:

- Căn cứ vào điều kiện phát triển kinh tế - xã hội và khả năng của ngân sách Nhà nước trong từng thời kỳ.

- Rà soát, xem xét điều chỉnh mức trợ cấp hưu trí xã hội định kỳ 3 năm.

Luật Bảo hiểm xã hội 2024 gia tăng quyền lợi cho người lao động

Theo TTXVN, ông Phạm Trường Giang, Vụ trưởng Vụ Bảo hiểm xã hội (Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội) cho biết, Luật Bảo hiểm xã hội 2024 cải cách toàn diện, thể chế hóa 25 nội dung trong Nghị quyết số 28-NQ/TW (về cải cách chính sách bảo hiểm xã hội).

Luật Bảo hiểm xã hội 2024 đã bổ sung trợ cấp hưu trí xã hội, thêm liên kết tầng, gia tăng quyền lợi của người lao động bằng việc mở rộng đối tượng tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc với 5 nhóm đối tượng; bổ sung chế độ thai sản vào chính sách bảo hiểm xã hội tự nguyện; tăng cơ hội nghỉ hưu đúng tuổi đối với những người tham gia bảo hiểm xã hội muộn...

Một trong những điểm nổi bật của Luật Bảo hiểm xã hội 2024 là bổ sung trợ cấp hưu trí xã hội nhằm đảm bảo cuộc sống tốt hơn cho người cao tuổi gồm: Giảm độ tuổi hưởng trợ cấp hưu trí xã hội từ 80 tuổi xuống 75 tuổi, một số nhóm đối tượng đặc biệt có thể hưởng từ 70 tuổi; Tăng mức trợ cấp lên 500.000 đồng/người/tháng từ 1/7/2025; Cung cấp bảo hiểm y tế miễn phí cho người cao tuổi từ 75 tuổi trở lên không có lương hưu.

Dự kiến, khoảng 1,2 triệu người từ 75 tuổi trở lên sẽ được hưởng chính sách này ngay khi luật có hiệu lực. Bên cạnh đó, nhóm người từ 60 đến dưới 75 tuổi, không có lương hưu nhưng từng tham gia bảo hiểm xã hội, cũng sẽ được nhận trợ cấp tùy theo số năm đã đóng bảo hiểm xã hội.

Theo Vụ trưởng Vụ Bảo hiểm xã hội, qua tổng kết Luật Bảo hiểm xã hội 2014, độ bao phủ chính sách bảo hiểm xã hội vẫn còn khoảng trống.

Theo đó, còn khoảng 8 triệu người cao tuổi chưa được thụ hưởng chính sách hằng tháng, dẫn đến cuộc sống vô cùng khó khăn.

Vì vậy, Luật Bảo hiểm xã hội 2024 đặt mục tiêu bao phủ 8 triệu người này, đạt mục tiêu Nghị quyết 28 đặt ra là tiến tới bảo hiểm xã hội toàn dân (toàn bộ lực lượng lao động và toàn bộ người sau độ tuổi nghỉ hưu).

Trước đó, báo Dân Trí cũng đã đăng tải bài viết với tiêu đề: "Người từ 60 tuổi không có lương hưu sẽ được hưởng trợ cấp từ 1/7". Cụ thể như sau:

Khoảng trống chính sách

Tại Hội nghị quán triệt, triển khai Luật Công đoàn 2024, Luật Bảo hiểm xã hội 2024 tổ chức sáng 5/2, ông Phạm Trường Giang, Vụ trưởng Vụ Bảo hiểm xã hội (Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội) cho biết, Luật Bảo hiểm xã hội 2024 cải cách toàn diện, thể chế hóa 25 nội dung trong Nghị quyết số 28-NQ/TW (về cải cách chính sách bảo hiểm xã hội).

Luật Bảo hiểm xã hội 2024 đã bổ sung trợ cấp hưu trí xã hội, thêm liên kết tầng, gia tăng quyền lợi của người lao động bằng việc mở rộng đối tượng tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc với 5 nhóm đối tượng; bổ sung chế độ thai sản vào chính sách bảo hiểm xã hội tự nguyện; tăng cơ hội nghỉ hưu đúng tuổi đối với những người tham gia bảo hiểm xã hội muộn...

Ông Phạm Trường Giang cho biết, trước đây, số người nghỉ hưu bình quân khoảng 99.000-100.000 người mới/năm. Từ khi Nghị quyết số 28-NQ/TW đi vào cuộc sống và nội dung tuổi nghỉ hưu được thể chế hóa tại Bộ luật Lao động 2019, số người nghỉ hưu mới còn 77.000 người/năm.

Qua thống kê, tuổi thọ bình quân của người hưởng lương hưu khoảng 78 tuổi, cao hơn 4-5 tuổi so với tuổi thọ bình quân chung của cả nước.

"Điều này cho thấy những người hưởng lương hưu có chất lượng cuộc sống tốt hơn, chăm sóc y tế tốt hơn và tuổi thọ cao hơn", ông Giang cho hay.

Theo Vụ trưởng Vụ Bảo hiểm xã hội, qua tổng kết Luật Bảo hiểm xã hội 2014, độ bao phủ chính sách bảo hiểm xã hội vẫn còn khoảng trống.

Theo đó, còn khoảng 8 triệu người cao tuổi chưa được thụ hưởng chính sách hằng tháng, dẫn đến cuộc sống vô cùng khó khăn.

Vì vậy, Luật Bảo hiểm xã hội 2024 đặt mục tiêu bao phủ 8 triệu người này, đạt mục tiêu Nghị quyết 28 đặt ra là tiến tới bảo hiểm xã hội toàn dân (toàn bộ lực lượng lao động và toàn bộ người sau độ tuổi nghỉ hưu).

Ông Giang cũng cho biết, Việt Nam là một trong các quốc gia có tốc độ già hóa dân số nhanh nhất thế giới. Dự báo trong năm 2025, cứ 6 người trong độ tuổi lao động (15-59 tuổi) thì chỉ có 1 người ngoài tuổi lao động. Song đến năm 2055, 2 người trong độ tuổi lao động phải hỗ trợ 1 người ngoài tuổi lao động.

Vị này cho biết: "Đến 2055, để duy trì mức hưởng như hiện nay thì chỉ có 2 cách: Con cháu phải đóng bảo hiểm xã hội với mức gấp 3 lần hiện nay; cải cách để nhóm này có mức hưởng phù hợp, giảm gánh nặng thế hệ tương lai".

Thêm tầng trợ cấp

Về điểm mới của Luật Bảo hiểm xã hội 2024, ông Giang cho biết Luật đã bổ sung trợ cấp hưu trí xã hội, hình thành hệ thống bảo hiểm xã hội đa tầng.

Theo đó, Luật Bảo hiểm xã hội 2024 hạ độ tuổi hưởng trợ cấp hưu trí xã hội từ 80 tuổi xuống 75 tuổi. Một số đối tượng giảm tuổi hưởng xuống 70 tuổi. Bên cạnh đó, nâng mức hưởng lên 500.000 đồng/người/tháng từ 1/7.

"Quan trọng nhất là những người từ 75 tuổi trở lên không có lương hưu, không những được hưởng 500.000 đồng/tháng mà còn được ngân sách Nhà nước mua thẻ bảo hiểm y tế để khám chữa bệnh", ông Giang nhấn mạnh.

Dự báo sẽ có khoảng 1,2 triệu người cao tuổi từ 75 tuổi trở lên được hưởng chính sách này ngay từ 1/7 khi Luật Bảo hiểm xã hội 2024 có hiệu lực.

Bên cạnh đó, Vụ trưởng Vụ Bảo hiểm xã hội thông tin thêm, Luật còn có chính sách cho những người từ trên 60 đến dưới 75 tuổi, không có lương hưu, từng tham gia bảo hiểm xã hội thì sẽ được hưởng trợ cấp.

Ông Giang nêu ví dụ về người lao động tham gia bảo hiểm xã hội được 10 năm, chưa đủ điều kiện tối thiểu 15 năm hưởng lương hưu. Tuy nhiên, khi họ đến tuổi nghỉ hưu sẽ hưởng một khoản trợ cấp từ số năm đã tham gia bảo hiểm xã hội và bảo hiểm y tế miễn phí... 

Để được hưởng chế độ này, người hưởng không hưởng bảo hiểm xã hội một lần và không bảo lưu thời gian đóng bảo hiểm xã hội mà có yêu cầu được hưởng trợ cấp hằng tháng.

Trợ cấp này là chính sách kết nối giữa chính sách trợ cấp hưu trí xã hội và bảo hiểm xã hội cơ bản.