Phi hành gia Sunita Williams bị mắc kẹt ngoài không gian chỉ được trả chưa tới 30 triệu VNĐ cho 287 ngày 'làm thêm không gian'
Sau 287 ngày bị mắc kẹt trong không gian trên tàu vũ trụ Boeing Starliner do sự cố kỹ thuật, nữ phi hành gia Sunita Williams cuối cùng đã trở về Trái Đất, nhưng cái giá phải trả là sức khỏe bị ảnh hưởng nghiêm trọng và khoản thù lao ít ỏi không tương xứng với những gì cô đã hy sinh.
Ngày 22/3/2025, Tạp chí Thanh niên Việt đã đăng tải bài viết với tiêu đề: "Phi hành gia Sunita Williams bị mắc kẹt ngoài không gian chỉ được trả chưa tới 30 triệu VNĐ cho 287 ngày 'làm thêm không gian'". Nội dung như sau:
Ngày Sunita Williams được đưa ra khỏi khoang tái nhập, hình ảnh cô không thể tự đứng vững, đôi chân run rẩy không thể chống đỡ trọng lượng cơ thể đã trở thành một biểu tượng rõ ràng về cái giá thực sự của việc khám phá vũ trụ.
Trải qua gần 10 tháng trong điều kiện vi trọng lực, cơ thể của Williams chịu những tác động tàn phá nghiêm trọng. Theo dữ liệu từ NASA, mật độ xương của cô đã bị giảm sút đáng kể: độ dày xương vỏ hông giảm 8,3%, trong khi sức mạnh của cổ đùi, một phần quan trọng trong hệ thống vận động giảm đến 12,5%. Mặc dù cô đã dành ra 2,5 giờ mỗi ngày để tập luyện cường độ cao nhằm giảm thiểu tác động tiêu cực của môi trường không trọng lực, điều đó vẫn không thể ngăn chặn sự suy giảm cơ bắp, đặc biệt là ở phần chi dưới, nơi các cơ bị teo đi đến 19%.
Những hậu quả này không chỉ xảy ra với Williams, trên thực tế phi hành đoàn của sứ mệnh Thần Châu 15 của Trung Quốc cũng từng trải qua tình trạng suy giảm thể chất nghiêm trọng sau 186 ngày trên quỹ đạo, với quá trình phục hồi kéo dài đến nửa năm. Tuy nhiên, điều đáng lo ngại là trong trường hợp của Williams, tuổi tác đã khiến quá trình phục hồi trở nên khó khăn hơn rất nhiều.
Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng nữ phi hành gia phải đối mặt với nhiều thách thức sinh lý hơn so với nam giới trong môi trường không gian. Với tuổi tác, tỷ lệ trao đổi chất xương của Williams thấp hơn nam giới khoảng 15-20%, khiến quá trình mất canxi diễn ra nhanh hơn. Bên cạnh đó, nồng độ estrogen giảm cũng làm trầm trọng thêm tình trạng loãng xương. Đây là lý do tại sao khi Williams trở lại Trái Đất, cô thừa nhận rằng mình đã "quên đi cảm giác đi bộ".
Những vấn đề này đặt ra câu hỏi quan trọng: Liệu công nghệ hàng không vũ trụ hiện tại có thực sự đủ để bảo vệ thể chất của phi hành gia hay không? Khi nhân loại đang hướng tới những sứ mệnh dài hạn như khám phá Sao Hỏa , điều gì sẽ xảy ra nếu các phi hành gia không thể phục hồi sau chuyến đi?
Một trong những khía cạnh gây tranh cãi nhất trong câu chuyện của Williams chính là mức thù lao mà cô nhận được sau 287 ngày bị mắc kẹt và làm việc trong không gian. Trong khoảng thời gian này, cô chỉ được nhận khoản trợ cấp bổ sung 1.148 USD (khoảng 29 triệu VNĐ), tức là chỉ khoảng 4 USD mỗi ngày. Đáng nói hơn, mức hỗ trợ này đã được áp dụng từ năm 1973 mà không có bất kỳ sự điều chỉnh nào dù điều kiện làm việc của phi hành gia đã trở nên khắc nghiệt hơn rất nhiều.
Về cơ bản, với tư cách là một công chức GS-15 của NASA, Williams có mức lương không hề thấp. Tuy nhiên, nếu so sánh với mức lương của các kỹ sư trong các công ty hàng không vũ trụ thương mại, sự chênh lệch này vẫn là rất lớn. Trong khi các công ty tư nhân trả hàng trăm nghìn đô la cho những kỹ sư hàng đầu, các phi hành gia – những người trực tiếp đối mặt với rủi ro cao nhất – lại chỉ nhận được một mức lương khiêm tốn, thậm chí không có khoản bồi thường rủi ro xứng đáng.
Vụ việc của Williams cũng làm dấy lên những câu hỏi về trách nhiệm trong ngành công nghiệp vũ trụ. Boeing Starliner, một tàu vũ trụ thương mại có người lái, đã mắc lỗi kỹ thuật khiến Williams bị mắc kẹt trong không gian lâu hơn dự kiến. Tuy nhiên, thay vì Boeing phải chịu toàn bộ trách nhiệm thì chính NASA, một cơ quan sử dụng ngân sách công lại phải gánh chịu hậu quả.
Điều này đặt ra một vấn đề lớn về cơ chế bồi thường cho các phi hành gia. SpaceX, một công ty tư nhân, đã đưa ra mức trợ cấp 75 đô la mỗi giờ cho các tình nguyện viên tham gia sứ mệnh mô phỏng Sao Hỏa . Vậy tại sao NASA, một cơ quan hàng đầu về vũ trụ lại không có một chính sách tương tự cho những phi hành gia của mình?
Cuộc cách mạng không gian thực sự không chỉ nằm ở những tiến bộ về động cơ hay công nghệ tàu vũ trụ, mà còn nằm ở việc liệu chúng ta có thể xây dựng một hệ thống công bằng hơn, tôn trọng giới hạn của cơ thể con người và bảo vệ phẩm giá của các phi hành gia hay không.
Ngoài ra, triển vọng phục hồi của Williams cũng không mấy lạc quan. Theo nghiên cứu, đối với những phi hành gia trên 60 tuổi, quá trình khôi phục khối lượng cơ xương sau một chuyến bay dài hạn có thể kéo dài đến 1,5 năm, dài gấp 2,3 lần so với những phi hành gia trẻ tuổi khoảng 30 tuổi. Tuy nhiên, theo quy trình của NASA, thời gian phục hồi chính thức chỉ kéo dài 180 ngày. Điều này đồng nghĩa với việc nhiều phi hành gia có thể phải đối mặt với nguy cơ mất sự nghiệp sau một chuyến bay kéo dài.
Một ngành công nghiệp vũ trụ phát triển bền vững phải đảm bảo rằng những người tiên phong được tôn trọng, được bảo vệ và được đền đáp xứng đáng.
Sứ mệnh của Sunita Williams đã đặt ra một loạt câu hỏi quan trọng về việc bảo vệ sức khỏe của phi hành gia trong các chuyến bay không gian dài hạn. Trong tương lai, khi nhân loại hướng đến Sao Hỏa , các nghiên cứu cho thấy rằng phi hành đoàn ở độ tuổi 50 có nguy cơ gặp phải các sự cố tim mạch cao hơn gần 50% so với nhóm tuổi 30. Điều này đặt ra yêu cầu cấp thiết về việc cải thiện cơ chế bảo vệ sức khỏe cho các phi hành gia.
Vấn đề lớn hơn ở đây không chỉ là về công nghệ hay tài chính, mà là về cách chúng ta nhìn nhận và đối xử với những người tiên phong trong ngành thám hiểm vũ trụ. Khi các công ty tư nhân như SpaceX đang thương mại hóa ngành hàng không vũ trụ với hình ảnh những "cao bồi không gian", chính phủ và các cơ quan công quyền có trách nhiệm giám sát, đảm bảo rằng sức khỏe và quyền lợi của các phi hành gia không bị bỏ quên.
Trước đó, Tạp chí Người đưa tin đã đăng tải bài viết với tiêu đề: "Cuộc hồi hương lịch sử: 2 phi hành gia bị mắc kẹt ngoài không gian suốt 9 tháng đang trở về Trái đất!". Cụ thể như sau:
Các phi hành gia của NASA Sunita Williams và Butch Wilmore dự kiến sẽ trở về Trái Đất sau hơn 9 tháng trên Trạm vũ trụ quốc tế (ISS) vào ngày 18 tháng 3. NASA đã công bố kế hoạch chi tiết và lịch trình thời gian cho chuyến trở về của họ trên tàu vũ trụ Crew Dragon của SpaceX.
Cả hai phi hành gia sẽ đáp xuống bờ biển Florida (Mỹ). Cơ quan vũ trụ này đang tường thuật trực tiếp về chuyến trở về Trái Đất của tàu SpaceX Crew-9 của cơ quan này từ Trạm vũ trụ quốc tế, bắt đầu với các công tác chuẩn bị đóng cửa hầm tàu vũ trụ Dragon.
Trước đó vào thứ Hai (17/3), NASA đã đưa ra một tuyên bố có nội dung như sau: “NASA và SpaceX đã họp vào Chủ Nhật (16/3) để đánh giá thời tiết và điều kiện hạ cánh ngoài khơi bờ biển Florida để chuẩn bị cho sứ mệnh Crew-9 của cơ quan này trở về từ Trạm vũ trụ quốc tế. Các nhà quản lý sứ mệnh đang nhắm đến cơ hội trở về sớm hơn của Crew-9 dựa trên các điều kiện thuận lợi được dự báo vào tối thứ Ba, ngày 18 tháng 3.”
Các phi hành gia đã có mặt trên ISS kể từ tháng 6 năm ngoái, sau sứ mệnh có người lái đầu tiên của tàu vũ trụ Boeing Starliner, gặp phải sự cố kỹ thuật và được coi là không phù hợp cho hành trình trở về.
Các vấn đề về động cơ của Starliner đòi hỏi phải có một kế hoạch thay thế, dẫn đến việc đưa chúng vào nhiệm vụ Crew-9.
Tàu vũ trụ SpaceX Dragon, đã đến ISS vào sáng Chủ Nhật (16/3), và sẽ tách ra vào khoảng 12:05 sáng thứ Ba giờ Việt Nam (18/03).
Chỉ huy phi hành gia của NASA Anne McClain và phi công Nichole Ayers, cùng với các chuyên gia sứ mệnh là phi hành gia Takuya Onishi của JAXA và phi hành gia Kirill Peskov của Roscosmos trước khi phóng tàu vào thứ Sáu (14/3). Họ bay vào không gian để thực hiện sứ mệnh của mình, đồng thời giúp giải cứu 2 phi hành gia mắc kẹt.
Butch Wilmore và Sunita Williams sẽ được đưa về nhà cùng với một phi hành gia người Mỹ khác và một phi hành gia người Nga trên tàu vũ trụ SpaceX Crew Dragon, đã đến ISS vào sáng sớm Chủ Nhật, ngày 16 tháng 3 (Ảnh: NASA).
Chuyến hành trình trở về dài
Sau đó, phi hành đoàn sẽ thực hiện chuyến bay kéo dài gần 17 giờ, kết thúc bằng việc hạ cánh xuống bờ biển Florida vào khoảng 4:57 chiều cùng ngày (theo giờ Việt Nam).
NASA đã điều chỉnh lịch trình trở về để đảm bảo các phi hành gia có thể hoàn thành nhiệm vụ bàn giao trên ISS trong khi tận dụng được điều kiện thời tiết thuận lợi.
Sự trở về này đánh dấu một cột mốc quan trọng đối với Williams và Wilmore sau hơn 9 tháng bay trên quỹ đạo, kéo dài hơn rất nhiều so với dự kiến ban đầu.
Chuyến đi kéo dài của họ được tạo điều kiện thuận lợi nhờ sự xuất hiện của các phi hành gia Crew-10 vào thứ Bảy (15/3), mở đường cho chuyến khởi hành của họ.
Nhóm Crew-10, do phi hành gia Anne McClain dẫn đầu, bao gồm các chuyên gia từ nhiều cơ quan vũ trụ khác nhau và sẽ ở lại ISS trong khoảng 6 tháng để tiến hành nghiên cứu khoa học.
Nữ phi hành gia Williams nói với các phóng viên trong tháng này rằng cô ấy mong muốn được trở về nhà để gặp hai chú chó và gia đình của mình. "Đó là một chuyến tàu lượn siêu tốc đối với họ, có lẽ còn nhiều hơn một chút so với chúng tôi", cô nói.
