Nhận được hơn 19,5 tỷ đồng tiền chuyển khoản nhầm, cô gái chi tiêu xả láng rồi bị khởi kiện, tòa án tuyên bố: "Người nhận không phải trả lại tiền"
Bất ngờ nhận được số tiền trợ cấp khủng lên đến hàng chục tỷ đồng, cô gái Nam Phi không trả lại mà tiêu pha thả ga rồi nhận cái kết đắng.
Báo Người đưa tin ngày 09/03 đưa thông tin với tiêu đề: "Nhận được hơn 19,5 tỷ đồng tiền chuyển khoản nhầm, cô gái chi tiêu xả láng rồi bị khởi kiện, tòa án tuyên bố: "Người nhận không phải trả lại tiền"" cùng nội dung như sau:
Theo Daily Mail, năm 2017, Sibongile Mani, 27 tuổi, một sinh viên nghèo đang theo học chuyên ngành kế toán trường Đại học Walter Sisulu, ở Mthatha, Eastern Cape, Nam Phi, đã nộp đơn xin trợ cấp cho Quỹ Hỗ trợ Tài chính Sinh viên Quốc gia (Nsfas). Với khoản trợ cấp này, các sinh viên thông thường sẽ nhận được mức trợ cấp hàng tháng là 1.400 rand (gần 2 triệu đồng). Thế nhưng thật bất ngờ, Sibongile Mani lại nhận được số tiền lên tới 14 triệu rand (hơn 19,5 tỷ đồng).
Dẫu vậy, thay vì trả lại tiền, Mani bắt đầu chi tiêu số tiền đó cho lối sống xa hoa gồm những cuộc vui không dứt, quần áo, mỹ phẩm và túi xách hàng hiệu.... Cô gái này cũng chia sẻ số tiền trên với những người bạn thân. Họ cùng nhau mua quần áo và dự các buổi tiệc khắp cả nước.
Sự việc chỉ bị phát hiện 73 ngày sau đó khi Phó bí thư Hội sinh viên Nam Phi (SASCO) nhìn thấy tờ hoá đơn tiền triệu bị rò rỉ trên mạng của Mani. Người này đã lập tức báo sự việc lên quản lý chương trình Hỗ trợ tài chính cho sinh viên quốc gia (NSFAS). Nhận được tin báo , đơn vị này đã kiểm tra lại ghi chép chuyển tiền và xác nhận đã chuyển nhầm số tiền lớn cho Mani. Thời điểm đó, Mani đã tiêu hết 800.000 rand (hơn 1,1 tỷ đồng) cho cuộc sống quý tộc của mình.
Về vụ việc này, người phát ngôn của trường ĐH Walter Sisulu cho biết số tiền chuyển nhầm cho Mani không gây ảnh hưởng đến việc nhận hỗ trợ của các sinh viên khác và họ cũng đã thực hiện một số hành động pháp lý để buộc cô gái này phải trả lại số tiền trên.
Khi vụ việc bị đưa ra ánh sáng, tên của Mani tràn ngập trên các mặt báo. Cô bị truy tố với cáo buộc trộm cắp. Vào ngày 30/3/2022, tòa án Tòa án Tối cao Eastern Cape kết án Mani này 5 năm tù giam. Tuy nhiên, luật sư của Mani, Asanda Pakade, đã yêu cầu tòa bỏ án phạt giam giữ với lý do cô không tham gia vào hoạt động gian lận để có được số tiền đó và bản thân cô cũng đã bị tra tấn tinh thần kể từ vụ việc bị phát hiện. Sau nhiều tranh cãi, Tòa án Tối cao Eastern Cape cũng đã quyết định hủy bỏ bản án này.
Thẩm phán cho biết : “Hành vi của Mani chắc chắn là kết quả của quá trình ra quyết định có chủ đích và được tính toán. Dù không phải ngồi tù, cô vẫn phải đối diện với hậu quả của những quyết định mà mình đã đưa ra”.
Cuối cùng, Mani bị kết án 3 năm quản chế và 576 giờ lao động công ích không được trả lương tại một tổ chức cộng đồng. Điều kiện của bản án là cô không được phạm bất kỳ hành vi gian lận hoặc trộm cắp nào trong thời gian thử thách. Cô gái này cũng không bị yêu cầu trả lại số tiền chuyển khoản nhầm đã nhận được.
Về phía Mani, cô đã đón nhận bản án trên với sự nhẹ nhõm và hối hận. Cô cho biết: “Tôi thực sự biết ơn khi có được cơ hội thứ hai để tiếp tục sống cuộc sống của mình.”
Trước đó, báo Thanh Niên ngày 29/01 cũng có bài đăng với thông tin: "Chuyển khoản nhầm, có lấy lại được tiền?". Nội dung được báo đưa như sau:
Chuyển nhầm tiền khó đòi lại
Là cô giáo, tranh thủ thời gian rảnh buôn bán thêm thực phẩm tươi sống qua mạng xã hội, chị Thu Hà (Quảng Ninh) trong lúc thanh toán tiền cho đầu mối cung cấp hàng thì chẳng may bấm sai một con số nên chuyển nhầm số tiền 23 triệu đồng cho tài khoản khác. "Mất hồn mất vía", chị Hà liền gọi điện cho tổng đài ngân hàng (NH) để xin số chủ tài khoản chuyển nhầm để xin lại số tiền này. Phía NH cho biết số điện thoại của khách là thông tin bảo mật nên từ chối cung cấp mà sẽ liên lạc với tài khoản nhận và phản hồi sau. Sốt ruột, khi được người khác hướng dẫn cách "chuyển thêm 1.000 đồng cho tài khoản nhận kèm theo lời nhắn xin lại số tiền đã chuyển và để lại số điện thoại của mình", chị Hà liền làm ngay. Thế nhưng người nhận vẫn bặt vô âm tín.
Theo hướng dẫn của nhân viên NH, chị Hà báo công an tình trạng chị bị chuyển nhầm tiền. Sau nhiều ngày, chị Hà nhận được thông tin chủ tài khoản kia không giao dịch từ lâu, không liên lạc được qua số điện thoại người nhận và số tiền vẫn còn trong tài khoản. Biết chủ tài khoản ở Ninh Thuận, chị Hà mệt mỏi than trời: "Từ Quảng Ninh vào đến Ninh Thuận để nhờ can thiệp hỗ trợ lấy lại 23 triệu đồng. Tiền thì không biết lấy được không mà lại mất thêm một khoản chi phí đi lại, ăn ở, đó là chưa kể tiền cảm ơn. Nên tôi coi như bị xui, chịu mất số tiền đó".
Chị N.T.H (Sơn Tây, Hà Nội) cũng ấm ức khi kể chuyện chuyển nhầm tài khoản 5 triệu đồng. Nhân viên NH hỗ trợ liên lạc với tài khoản nhận, người này chỉ nghe máy lần đầu rồi tắt đi, không trả lời. Những lần sau đó đều không liên lạc được. "Muốn nhận lại tiền, phải báo công an xử lý, số tiền không lớn nên tôi đành bỏ", chị H. nói, vẫn chưa hết khó chịu.
Tình trạng mất tiền khi chuyển nhầm như chị Hà, chị H. không phải hiếm. Nhiều người chuyển nhầm vài triệu đến vài chục triệu, nếu không may gặp phải chủ tài khoản không chịu trả thì đa số đều có tâm lý "bỏ cho xong chuyện" chứ đeo đuổi mà không biết có đòi được không. Trưởng phòng Khách hàng của một NH tại TP.HCM cho biết mỗi ngày nhận được nhiều phản ánh của các chủ tài khoản chuyển nhầm từ vài triệu đến vài trăm triệu đồng.
Thường thì người chuyển yêu cầu NH cung cấp thông tin, số điện thoại cũng như phong tỏa số tiền của người nhận. Nhưng quy định nhà nước hiện không cho phép NH tự ý phong tỏa tài khoản của khách. NH chỉ được phép làm khi có yêu cầu của cơ quan chức năng hoặc được sự đồng ý của khách hàng. Hơn nữa, NH cũng không xác định được đó là chuyển nhầm hay giao dịch giữa 2 cá nhân với nhau để thực hiện phong tỏa tài khoản của khách. Vì thế, với các trường hợp này dù muốn NH cũng không thể hỗ trợ mà chỉ khuyên người chuyển nhầm báo công an xử lý tiếp theo.
Không trả, có thể bị truy cứu hình sự
Thực tế, theo quy định, chủ tài khoản nhận phải phối hợp hoàn trả lại khoản tiền chuyển nhầm vào tài khoản của mình. Trong trường hợp người nhận đã sử dụng số tiền chuyển nhầm, có thể thỏa thuận với người chuyển về thời gian để hoàn trả tiền. Nếu quá thời gian quy định mà người nhận vẫn chưa hoàn trả, NH sẽ thông báo đến khách hàng để khởi kiện theo quy định của pháp luật. Nếu người nhận không phối hợp hoàn trả và sử dụng số tiền đó, người chuyển có quyền khiếu nại theo quy định. Hình phạt cho hành vi sử dụng tiền chuyển nhầm dưới 10 triệu đồng là phạt hành chính 3-5 triệu đồng, nếu số tiền lớn hơn 10 triệu đồng, người sử dụng có thể bị truy cứu hình sự với tội danh "Chiếm giữ trái phép tài sản". Trong thời gian qua, có nhiều trường hợp người nhận sử dụng tiền của người chuyển nhầm đã phải đi tù.
Tuy nhiên, trên thực tế, qua tham khảo một số NH, thời gian lấy lại tiền tùy thuộc vào chủ tài khoản có đồng ý trả lại tiền hay không. Có người may mắn gặp được chủ tài khoản nhận tốt bụng thì chỉ mất vài giờ là đã có thể nhận lại được tiền, nhưng cũng có người mất mấy tháng, hay phải kiện ra tòa để đòi lại số tiền đã chuyển. Đại diện Vietcombank cho biết trong trường hợp khách hàng chuyển nhầm tiền và người nhận tiền đồng ý trả lại, Vietcombank sẽ thực hiện hoàn trả tiền cho khách hàng.
Thời gian hỗ trợ tối đa là 30 ngày và tối đa 3 lần cho một giao dịch yêu cầu hoàn trả. Chi phí áp dụng theo biểu phí hiện hành của Vietcombank về tra soát giao dịch. Đại diện NH này thừa nhận quá trình đi đòi tiền chuyển nhầm khá phức tạp nên chủ tài khoản cần lưu ý nhập chính xác số tài khoản, xem lại kỹ thông tin trước khi chuyển lệnh đi. Và thực tế, rất nhiều người không lấy lại được số tiền chuyển khoản nhầm dù biết rõ số tài khoản nhận.
Với công nghệ ngày càng phát triển, các hình thức thanh toán ngày càng đa dạng, tiện ích nên nhiều khi cũng xảy ra rủi ro. Ngoài việc khách hàng cần cẩn thận, cơ quan chức năng nên có hướng xử lý trong trường hợp chuyển nhầm để hỗ trợ khách hàng lấy lại được tiền.
TS Nguyễn Trí Hiếu
Chuyên gia kinh tế-tài chính, TS Nguyễn Trí Hiếu cho biết ở Mỹ, quy trình xử lý của NH rất nhanh khi xảy ra trường hợp khách hàng chuyển nhầm tiền, có khi chỉ mất 2 - 3 ngày. Người chuyển nhầm tiền báo cho NH mở tài khoản để họ đi xử lý đòi tiền. Về phía người nhận, nếu bỗng nhiên nhận được số tiền lạ sẽ báo cho NH của mình biết để hoàn trả tiền.
"Ở Mỹ, NH bảo vệ tài sản thân chủ rất cao. Các NH có bộ phận xử lý những trường hợp này thuộc bộ phận thanh toán, không phải trách nhiệm của các chi nhánh, phòng giao dịch của người nhận mở tài khoản. Trường hợp người nhận tiền không trả thì người chuyển nhầm nộp đơn kiện lên tòa án. Chỉ cần cung cấp chứng cứ đầy đủ, rõ ràng là xử nhanh trong vòng vài tiếng. Trường hợp người nhận tiền mà sử dụng thì bị truy tố hình sự", ông Hiếu cho biết.
Còn quy trình xử lý ở VN đầu tiên là báo công an, sau một thời gian thì kiện lên tòa. Chính vì mất thời gian và công sức như vậy nên những người chuyển nhầm khoản tiền nhỏ thường lựa chọn chịu mất chứ không còn cách nào để nhanh chóng lấy lại. Tùy theo từng NH có hướng xử lý hơi khác nhau và thời gian xử lý nhanh chậm khác nhau. Đó là chưa kể tình trạng tài khoản ảo, tài khoản ma… nhiều nên trong trường hợp chuyển nhầm vào những tài khoản này mà không tìm được chủ tài khoản thì cũng khó xử lý.
"Với công nghệ ngày càng phát triển, các hình thức thanh toán ngày càng đa dạng, tiện ích nên nhiều khi cũng xảy ra rủi ro. Ngoài việc khách hàng cần cẩn thận, cơ quan chức năng nên có hướng xử lý trong trường hợp chuyển nhầm để hỗ trợ khách hàng lấy lại được tiền", ông Nguyễn Trí Hiếu nhấn mạnh.
Nhận tiền lạ, hãy chủ động liên hệ ngân hàng
Trong trường hợp nhận được số tiền lạ vào tài khoản NH, sau đó có một cuộc điện thoại gọi đến hoặc một tin nhắn gửi đính kèm nội dung nhận chuyển tiền, hãy bình tĩnh kiểm tra xem người liên hệ có đúng là nhân viên NH hay không. Trong trường hợp hoàn lại tiền cho người chuyển, khách hàng tốt nhất chủ động liên hệ với NH để thực hiện hoàn trả, tránh nhấp vào đường link gửi theo yêu cầu của người lạ. Bởi kẻ gian lợi dụng việc chuyển nhầm tiền, gửi kèm theo đường link và yêu cầu người nhận đăng nhập để chuyển khoản trả lại số tiền nhận nhầm. Thật ra đây là thủ đoạn nhằm lấy thông tin tài khoản và tiền trong tài khoản của khách hàng.
