Được cho về nhà sau khi bị kết án vụ "Gà lôi trắng", anh Thái Khắc Thành có được miễn trách nhiệm hình sự?
Việc Gà Lôi trắng được chuyển sang nhóm IIB, không có nghĩa là người dân được phép nuôi nhốt, săn bắt, vận chuyển, buôn bán… loài động vật này.
Ngày 13/08/2025, Đời sống Pháp luật đư atin "Được cho về nhà sau khi bị kết án vụ "Gà lôi trắng", anh Thái Khắc Thành có được miễn trách nhiệm hình sự?". Nội dung chính như sau:
Ngày 12/8/2025, Chánh án Tòa án nhân dân tỉnh Hưng Yên Đỗ Mạnh Tăng chính thức có văn bản kiến nghị Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân tỉnh Hưng Yên, đề nghị kháng nghị bản án hình sự sơ thẩm vụ án hình sự sơ thẩm “Vi phạm quy định về bảo vệ động vật nguy cấp, quý hiếm”.
Đồng thời, Quyết định thay đổi biện pháp ngăn chặn đối với bị cáo Thái Khắc Thành từ Tạm giam sang Cấm đi khỏi nơi cư trú, chờ xét xử phúc thẩm lại toàn bộ vụ án theo quy định của pháp luật.
Anh Thành bị bắt giữ về tội "Vi phạm quy định về bảo vệ động vật nguy cấp, quý, hiếm"
Theo thông tin trên các phương tiện thông tin đại chúng, ngày 2/4/2025 anh Thành bị Công an tỉnh Thái Bình (cũ) bắt quả tang có hành vi buôn bán 10 cá thể gà lôi trắng, khám xét tại nơi ở thu giữ thêm 3 cá thể gà lôi trắng.
Căn cứ Kết luận Giám định của Bảo tàng thiên nhiên Việt Nam xác định 13 cá thể này là Gà lôi trắng là loài chim hiện thuộc danh mục các loài động vật rừng nguy cấp, quý, hiếm được quy định trong phụ lục I-nhóm IB các loài động vật rừng nguy cấp, quý, hiếm.
Do đó, anh Thành bị xét xử về tội "Vi phạm quy định về bảo vệ động vật nguy cấp, quý, hiếm" Điều 244 Bộ luật Hình sự. Với tình tiết định khung được quy định tại điểm b, khoản 2 là buôn bán trái phép từ 11 - 15 cá thể động vật lớp chim thuộc Danh mục động vật rừng nguy cấp, quý, hiếm Nhóm IB hoặc Phụ lục I Công ước về buôn bán quốc tế các loài động vật, thực vật hoang dã nguy cấp.
Tại thời điểm giám định (ngày 2/4/2025 và ngày 3/4/2025), Bảo tàng thiên nhiên Việt Nam căn cứ Nghị định số 84/2021/NĐ-CP của Chính Phủ; sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 06/2019/NĐ-CP ngày 22/1/2019 của Chính phủ về quản lý thực vật rừng, động vật rừng nguy cấp, quý hiếm và thực thi Công ước về buôn bán quốc tế các loài động vật, thực vật hoang dã nguy cấp để xác định 13 cá thể chim thuộc nhóm IB là đúng.
Tuy nhiên ngày 24/6/2025 Bộ NN&MT đã ban hành Thông tư 27/2025 quy định về quản lý loài nguy cấp, quý, hiếm; nuôi động vật rừng thông thường và thực thi công ước về buôn bán quốc tế các loài động vật, thực vật hoang dã nguy cấp có hiệu lực từ ngày 01/7/2025.
Thông tư này quy định “Gà Lôi trắng” không còn thuộc loài động vật nguy cấp, quý hiếm theo Nhóm IB mà thuộc IIB. Nghĩa là hành vi của anh T không bị coi là tội phạm được quy định tại Điều 244 Bộ luật Hình sự.
Có được miễn trách nhiệm hình sự?
Liên quan đến vấn đề trên, trao đổi với PV, luật sư Diệp Năng Bình - Trưởng VP Luật sư Tinh Thông Luật (Đoàn Luật sư TP HCM) cho biết, Điều 29 BLHS quy định Người phạm tội được miễn trách nhiệm hình sự khi có một trong những căn cứ sau đây: “Khi tiến hành điều tra, truy tố hoặc xét xử, do có sự thay đổi chính sách, pháp luật làm cho hành vi phạm tội không còn nguy hiểm cho xã hội nữa”.
Có thể thấy do có sự chuyển biến, thay đổi pháp luật Gà Lôi trắng không còn thuộc loài động vật nguy cấp, quý hiếm theo Nhóm IB, dẫn đến hành vi của anh Thành không còn nguy hiểm cho xã hội nữa. Do đó anh Thành có thể được xem xét miễn trách nhiệm hình sự.
Luật sư Bình nhấn mạnh, tuy nhiên, việc Gà Lôi trắng được chuyển sang nhóm IIB, không có nghĩa là người dân được phép nuôi nhốt, săn bắt, vận chuyển, buôn bán… loài động vật này.
Khoản 1 Điều 234 Bộ luật Hình sự quy định người nào nuôi nhốt, săn bắt, vận chuyển, buôn bán… động vật rừng nguy cấp, quý, hiếm thuộc Nhóm IIB có thể bị phạt tù đến 03 năm. Tuy nhiên giá trị tang vật phải từ 150.000.000 đồng đến dưới 500.000.000 đồng hoặc thu lời bất chính từ 50.000.000 đồng đến dưới 200.000.000 đồng.
Ông Đỗ Mạnh Tăng, Chánh án TAND tỉnh Hưng Yên cùng ông Nguyễn Văn Viện, Viện trưởng VKSND tỉnh Hưng Yên và bà Trần Thị Thu Trà, Phó Viện trưởng VKSND tỉnh trao các quyết định cho bị cáo Thái Khắc Thành. (ảnh VOV)
Liên quan đến Quyết định thay đổi biện pháp ngăn chặn đối với bị cáo Thái Khắc Thành từ Tạm giam sang Cấm đi khỏi nơi cư trú, trong Kiến nghị nêu rõ: Toà án nhân dân tỉnh Hưng Yên kiến nghị Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân tỉnh Hưng Yên kháng nghị Bản án hình sự sơ thẩm số 35/2025/HSST ngày 08/8/2025 của Toà án nhân dân khu vực 5 - Hưng Yên theo quy định của pháp luật, để Toà án nhân dân tỉnh xem xét lại toàn bộ vụ án và bản án sơ thẩm.
Ngay khi nhận được nhiều thông tin phản ánh khác nhau trên mạng xã hội, Chánh án Tòa án nhân dân tỉnh Hưng Yên đã phối hợp với Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân tỉnh và lãnh đạo Công an tỉnh để nắm bắt toàn bộ nội dung vụ án; yêu cầu Chánh án Tòa án nhân dân khu vực 5, Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân khu vực 5 và Thẩm phán – Chủ tọa phiên tòa, Kiểm sát viên – kiểm sát xét xử và thực hành quyền công tố tại phiên tòa báo cáo giải trình.
Qua nghiên cứu toàn bộ hồ sơ vụ án, bản án hình sự sơ thẩm số 35/2025/HSST ngày 8/8/2025 của Toà án nhân dân khu vực 5 - Hưng Yên và các quy định của pháp luật, thấy rằng cấp sơ thẩm chưa áp dụng Thông tư số 27/2025/TT-BNNMT ngày 24/6/2025 của Bộ Nông nghiệp và Môi trường quy định về quản lý loài nguy cấp, quý, hiếm; nuôi động vật rừng thông thường và thực thi Công ước về buôn bán quốc tế các loài động vật, thực vật hoang dã nguy cấp (có hiệu lực từ ngày 1/7/2025).
Theo đó, tại phụ lục danh mục loài nguy cấp, quý, hiếm ban hành kèm theo Thông tư số 27/2025/TT-BNNMT, gà lôi trắng có tên khoa học là Lophura nycthemera, thuộc lớp chim (Aves), bộ gà (Galliformes), họ trĩ (Phasianidae) thuộc nhóm IIB (không còn thuộc nhóm IB).
Bản án sơ thẩm xác định 13 cá thể thu giữ của Thái Khắc Thành là “Gà lôi trắng là loài chim hiện được ghi nhận trong phụ lục I- nhóm IB, Nghị định số 84/2021/NĐ-CP của Chính Phủ, sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 06/2019/NĐ-CP ngày 22/01/2019 của Chính Phủ về quản lý thực vật rừng, động vật rừng nguy cấp, quý, hiếm và thực thi Công ước về buôn bán quốc tế các loài động vật, thực vật hoang dã nguy cấp (CITES)” và tuyên bố bị cáo Thái Khắc Thành phạm tội “Vi phạm quy định về bảo vệ động vật nguy cấp, quý, hiếm” theo quy định tại điểm b khoản 2 Điều 244 Bộ luật Hình sự là không đúng với sự thay đổi của chính sách, pháp luật.
Ngày 13/8/2025, tại Quyết định kháng nghị phúc thẩm số 09/QĐ-VKS, Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân tỉnh Hưng Yên đã kháng nghị toàn bộ bản án trên theo hướng đề nghị hủy bản án sơ thẩm để điều tra lại.
Cùng ngày, Tòa án nhân dân tỉnh Hưng Yên đã ra Quyết định thay đổi biện pháp ngăn chặn đối với bị cáo Thái Khắc Thành từ Tạm giam sang Cấm đi khỏi nơi cư trú, chờ xét xử phúc thẩm lại toàn bộ vụ án theo quy định của pháp luật.
Ngầy 13/8/2025, báo Vietnamnet đã đăng tải bài viết với tiêu đề: "Vụ gà lôi trắng: Bị cáo Thành được tại ngoại, chờ xử phúc thẩm". Nội dung như sau:
Ngày 13/8, trao đổi với PV VietNamNet, ông Nguyễn Văn Viện, Viện trưởng VKSND tỉnh Hưng Yên cho biết, đơn vị vừa ra quyết định thay đổi biện pháp ngăn chặn từ tạm giam sang cấm đi khỏi nơi cư trú đối với bị cáo Thái Khắc Thành.
"Hiện anh Thành đã được phép trở về nhà, chờ xét xử phúc thẩm", ông Viện nói.
Trước đó, Chánh án TAND tỉnh Hưng Yên có văn bản kiến nghị Viện trưởng VKSND tỉnh Hưng Yên, đề nghị kháng nghị bản án hình sự sơ thẩm vụ án “Vi phạm quy định về bảo vệ động vật nguy cấp, quý hiếm”.
Trong kiến nghị nêu rõ: TAND tỉnh Hưng Yên kiến nghị Viện trưởng VKSND tỉnh kháng nghị Bản án hình sự sơ thẩm số 35/2025/HSST ngày 08/8/2025 của TAND khu vực 5 - Hưng Yên theo quy định của pháp luật, để TAND tỉnh xem xét lại toàn bộ vụ án và bản án sơ thẩm.
Ngay khi nhận được nhiều thông tin phản ánh khác nhau trên mạng xã hội, Chánh án TAND tỉnh Hưng Yên đã phối hợp với Viện trưởng VKSND tỉnh và lãnh đạo Công an tỉnh để nắm bắt toàn bộ nội dung vụ án; yêu cầu Chánh án TAND khu vực 5, Viện trưởng VKSND khu vực 5 và Thẩm phán – Chủ tọa phiên tòa, Kiểm sát viên – kiểm sát xét xử và thực hành quyền công tố tại phiên tòa báo cáo giải trình.
Theo hồ sơ vụ án, năm 2022, Thái Khắc Thành tìm hiểu thông tin trên mạng xã hội, biết gà lôi trắng là động vật nguy cấp, quý hiếm cần được bảo tồn, không được nuôi, nhốt, mua bán và có giá trị cao nên nảy sinh ý định nhân giống bán để lấy tiền chi tiêu.
Năm 2024, Thành mua trên mạng xã hội 1 cá thể gà lôi trống của một người không quen biết ở Cần Thơ với giá 4,5 triệu đồng. Sau đó, cũng qua mạng xã hội, Thành liên hệ và trao đổi với một người không quen biết ở huyện Diễn Châu, tỉnh Nghệ An để đổi một con chim chích chòe lửa mà mình đang nuôi lấy hai con gà lôi mái của người này, đưa về nuôi chung với con gà lôi trống đã mua trước đó.
Quá trình nuôi, Thành không đăng ký với cơ quan có thẩm quyền về việc nuôi những con gà lôi trên. Sau khi nuôi, các con gà lôi mái đẻ được 13 trứng, ấp nở ra được 10 gà con, 3 trứng bị hỏng.
Đến tháng 3/2025, muốn bán gà lôi con lấy tiền, Thành đã dùng Facebook cá nhân đăng tải hình ảnh gà lôi và kèm nội dung: "Bữa bạn nào hỏi gà cảnh thì bữa này đã có hai đàn rồi. Có ai lấy thì nhắn tin lại mình". Ngoài ra, Thành còn đăng hai bài lên hội nhóm chuyên về chim, con giống quý hiếm với nội dung: "Có ai bảo tồn không..", kèm theo hình ảnh chụp gà lôi bố mẹ và gà lôi con.
Ngày 26/3, Thành nhận tin nhắn của tài khoản lạ không rõ tên, tuổi, địa chỉ, hỏi mua 10 con gà lôi con. Hai bên thống nhất giá 500.000 đồng/con, số tiền phải thanh toán là 5 triệu đồng. Do gà con còn non, nên người mua nhờ Thành nuôi thêm mấy ngày với tiền công nuôi là 1 triệu đồng và hẹn thời gian giao gà vào ngày 2/4.
Thành sau đó dùng số tài khoản ngân hàng của vợ Nguyễn Thị Oanh để nhận 2 triệu đồng tiền cọc từ một tài khoản tên Bùi Tuấn Anh (trú xã Minh Lãng, huyện Vũ Thư, tỉnh Thái Bình cũ). Số tiền còn lại 4 triệu đồng và 2,6 triệu đồng cước xe vận chuyển sẽ thanh toán nốt sau khi người mua nhận đủ.
Đến 7h ngày 1/4, Thành gọi điện cho Thái Đình Sơn (trú huyện Đô Lương cũ) thuê vận chuyển số gà nói trên để giao cho khách. Sơn đồng ý và thống nhất lấy tiền công giao gà là 2,6 triệu đồng. Khoảng 15h cùng ngày, anh Sơn nhận được cuộc gọi từ số điện thoại lạ, bảo chở gà đến huyện Vũ Thư, tỉnh Thái Bình.
Do mắt kém, đường xa, nên Sơn thuê anh Hoàng Văn Truyền (SN 1991, cùng quê) chở gà của Thành ra giao ở Thái Bình với tiền công là 2,5 triệu đồng.
Khoảng 7h ngày 2/4, xe ô tô chở theo 10 con gà con, chạy đến đường ĐH07, thuộc thôn Quý Sơn, xã Song An, huyện Vũ Thư, tỉnh Thái Bình (cũ) bị Công an tỉnh Thái Bình kiểm tra, thu giữ số gà nói trên.
Khám xét nhà ở của Thái Khắc Thành, Cơ quan CSĐT Công an tỉnh Thái Bình thu giữ thêm 3 con gà lôi.
Kết quả giám định ngày 2/4 của Bảo tàng Thiên nhiên Việt Nam, Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam kết luận, 13 con gà là loài gà lôi trắng, tên khoa học Lophura nycthemera, thuộc lớp chim (Aves), bộ gà (Galliformes), họ trĩ (Phasianidae). Gà lôi trắng là loài chim được ghi nhận trong Phụ lục I, nhóm IB, Nghị định 84/2021 của Chính phủ về quản lý thực vật rừng, động vật rừng nguy cấp, quý, hiếm, và thực thi Công ước về buôn bán quốc tế các loài động vật, thực vật hoang dã nguy cấp.
