3 loại rau "ngậm thuốc trừ sâu" nhiều nhất chợ, người bán cũng không dám ăn
Nếu nhìn vào mâm cơm của mỗi gia đình, rau quả gần như là món “phải có” mỗi ngày. Nhưng ít ai ngờ rằng, ẩn sau màu xanh mướt và vẻ ngoài tươi ngon, một số loại rau lại tiềm ẩn nguy cơ lớn từ dư lượng thuốc trừ sâu.
Ngày 12/08/2025, Thanh niên Việt đưa tin "3 loại rau "ngậm thuốc trừ sâu" nhiều nhất chợ, người bán cũng không dám ăn". Nội dung chính như sau:
Tại Trung Quốc, mỗi năm tại khu vực nông thôn, người dân sử dụng tới 1,8 triệu tấn thuốc trừ sâu và 60 triệu tấn phân bón hóa học. Việc lạm dụng này khiến một số loại rau chứa lượng thuốc trừ sâu nhiều hơn hẳn so với các loại khác. Các chuyên gia cảnh báo, việc ăn hoặc tiếp xúc lâu dài với thực phẩm chứa thuốc trừ sâu sẽ khiến chất độc tích tụ dần trong cơ thể, làm suy giảm hệ miễn dịch, tăng nguy cơ ngộ độc cấp tính và gây hại lâu dài cho sức khỏe.
Những loại rau có nguy cơ dư lượng thuốc trừ sâu cao nhất thường là:
1. Rau lá xanh
Nói chung, các loại rau lá xanh thường có dư lượng thuốc bảo vệ thực vật nhiều hơn, bởi vì lá của chúng mềm, nhiều nước, sâu bọ thích ăn, nên thuốc được phun nhiều; các loại củ, rễ nằm dưới đất thì khó bị sâu bọ tấn công; những loại rau có mùi thơm thì dư lượng thuốc thấp.
Cà rốt, khoai tây, bắp cải, cải thảo, rau diếp, rau mùi thường ít sử dụng thuốc.
Còn đậu đũa, hành tây, hẹ, dưa chuột, cà chua, cải dầu, cà tím thì sử dụng thuốc nhiều hơn.
Ngải cứu, tần ô, rau mùi… bản thân có mùi thơm nồng, là chất xua đuổi sâu tự nhiên nên ít thuốc hơn.
2. Thân và cuống rau có nhiều dư lượng thuốc trừ sâu nhất
Phần bẹ và cuống rau là nơi có dư lượng thuốc bảo vệ thực vật nhiều nhất. Điều này liên quan đến phương thức sinh trưởng của rau và cách phun thuốc.
Lấy ví dụ cải thảo khi phun thuốc, do tác dụng của trọng lực, thuốc sẽ chảy dọc theo lá và thân xuống, tích tụ ở bẹ, vì vậy lượng thuốc ở bẹ sẽ nhiều hơn; ngoài ra, do bẹ gần mặt đất, chịu tác động của gió và ánh nắng ngày đêm nên khả năng thuốc giảm hoặc phân hủy ít, khiến dư lượng ở bẹ càng cố định hơn.
Đối với ớt xanh, mặc dù mọc trên cây, vẫn tuân theo quy luật này. Do cây ớt thấp, khi phun thuốc thường từ trên xuống, nên phần cuống tích tụ nhiều thuốc.
Vì vậy, khi ăn rau, tốt nhất nên cắt bỏ phần bẹ sát đất; với rau như ớt xanh, cần bỏ cuống trước khi ăn.
3. Rau có lỗ thủng do côn trùng có thể chứa nhiều dư lượng thuốc trừ sâu hơn
Rau có lỗ sâu cắn có thể còn dư lượng thuốc nhiều hơn.
Không nên quá chuộng mua rau quả có lỗ sâu cắn, vì có hay không có lỗ sâu không phải tiêu chí đánh giá có dùng thuốc hay không.
Rau quả có lỗ sâu nghĩa là sâu trưởng thành đã bị giết, còn rau quả không có lỗ sâu thì sâu non hoặc trứng sâu đã bị tiêu diệt; sức chống chịu của sâu trưởng thành lớn hơn sâu non, nên lượng thuốc sử dụng có thể nhiều hơn.
Các chuyên gia gợi ý một số cách giảm dư lượng thuốc trừ sâu:
- Rau lá: phơi nắng nhẹ trước khi rửa, dùng nước rửa rau hoặc nước muối, bỏ phần gốc, chần nước sôi lâu hơn rồi rửa lại bằng nước sạch.
- Rau củ như dưa chuột, cà tím, củ cải: nên gọt bỏ vỏ trước khi ăn.
- Ớt chuông, cà chua: rửa sạch và bỏ cuống.
- Nấm: rửa kỹ, luộc sôi khoảng 10 phút rồi rửa lại bằng nước sạch.
Ngày 17/07/2025, VTC đưa tin "Chuyên gia chỉ ra những loại rau dễ nhiễm kim loại nặng". Nội dung chính như sau:
Ngoài rau muống, PGS.TS Cao Trường Sơn còn chỉ ra một số loại rau dễ nhiễm kim loại nặng; đây đều là những loại rau được sử dụng rất phổ biến. Con giun đũa sống dài 20cm được lấy ra khỏi cơ thể người phụ nữ Phát hiện chất kích ứng dạ dày, da, gan thận vượt tới 8,6 lần mức cho phép trong đất nặn dẻo cho trẻ em Người Việt có 5 món dân dã bổ ngang nhân sâm, phụ nữ ăn đều sẽ giảm rụng tóc, chống lão hóa, sức khỏe cải thiện rõ
Nhiều người có lẽ sẽ bất ngờ khi biết rằng những loại rau quen thuộc trong mâm cơm hằng ngày có thể là "ổ chứa" kim loại nặng nếu được trồng trong điều kiện không đảm bảo. Một số loại rau có khả năng tích lũy kim loại nặng cao, tiềm ẩn nhiều rủi ro cho sức khỏe nếu sử dụng thường xuyên.
Những loại rau dễ nhiễm kim loại nặng
Trả lời Báo điện tử VTC News, PGS.TS Cao Trường Sơn, Giảng viên Học viện Nông nghiệp Việt Nam, cho biết các loại rau có thân rỗng hoặc sống ở môi trường ẩm ướt thường có xu hướng hấp thụ kim loại nặng nhiều hơn bình thường. Cụ thể, rau muống, rau cần, rau rút (ngổ đồng), bí ngô… đều có khả năng tích lũy kim loại nặng cao. Chúng sinh trưởng nhanh, thường được trồng ở ao hồ, kênh mương – nơi dễ bị ô nhiễm từ nguồn nước thải sinh hoạt hoặc công nghiệp.
Những loại rau phổ biến dễ bị nhiễm kim loại nặng. (Ảnh: Nhật Thùy)
Theo chuyên gia, bốn kim loại nặng thường được phát hiện trong rau là chì (Pb), arsenic (As), cadmium (Cd) và thủy ngân (Hg). Những chất này chỉ cần tồn tại với hàm lượng rất nhỏ cũng có thể gây hại nghiêm trọng cho sức khỏe con người do đặc tính tích lũy sinh học.
Chì (Pb) có thể gây tổn thương não bộ, ảnh hưởng hệ thần kinh trung ương, gây thiếu máu, tổn thương gan và thận; đặc biệt nguy hiểm với trẻ em vì ảnh hưởng đến sự phát triển trí tuệ.
Thủy ngân (Hg) có thể gây rối loạn tâm lý, đau đầu, tổn thương nướu răng, hệ tiêu hóa và nghiêm trọng hơn là làm tổn thương hệ thần kinh trung ương. Triệu chứng điển hình là run tay, giảm trí nhớ, tê liệt, trầm cảm.
Cadmium (Cd) có thể làm tổn thương thận, gây loãng xương và tăng nguy cơ ung thư.
Asen (As) gây ngộ độc mãn tính, ảnh hưởng đến tim mạch, gan, thận và là một tác nhân gây ung thư đã được Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) cảnh báo.
PGS.TS Cao Trường Sơn nêu một nghịch lý hiện nay là nhiều loại rau nhìn bề ngoài tươi xanh, mơn mởn nhưng lại ẩn chứa nguy cơ do được trồng bằng nguồn nước ô nhiễm hoặc trên vùng đất nhiễm kim loại nặng. Đặc biệt, ở nhiều khu vực ven sông, người dân tận dụng dòng nước để trồng rau trên bè hoặc tưới tiêu. Nước sông tại các khu vực này thường chứa lượng lớn chất thải công nghiệp, nước cống hoặc nước thải sinh hoạt chưa qua xử lý.
Ngoài ra, việc trồng rau gần các khu công nghiệp như nhà máy xi măng, nhà máy thép, khu khai thác khoáng sản, cơ sở làm gốm, thủy tinh… cũng khiến đất trồng bị nhiễm kim loại nặng từ khói bụi phát tán. Theo thời gian, kim loại rơi xuống đất, thấm vào nguồn nước và được hấp thu bởi cây trồng. Vì vậy, rau trồng ở các khu vực này rất dễ tích tụ các kim loại độc hại.
Một thực trạng đáng báo động khác là thói quen tưới rau bằng nước thải sinh hoạt, nước ao tù, cống rãnh hoặc phân gà, phân lợn chưa qua xử lý. Theo PGS.TS Cao Trường Sơn, trước đây phân chuồng là loại phân hữu cơ tự nhiên rất tốt, tuy nhiên hiện nay do thức ăn công nghiệp cho gia súc, gia cầm chứa nhiều vi lượng kim loại (đồng, kẽm, sắt, mangan...), nên phân động vật cũng có dư lượng kim loại nặng đáng kể. Khi được sử dụng để tưới hay bón rau, những chất này sẽ ngấm vào đất và bị cây rau hấp thụ.
Trồng rau muống cạn tại nhà. (Ảnh: Yêu Bếp)
Làm sao để phòng tránh rau nhiễm kim loại nặng?
Để bảo vệ sức khỏe, chuyên gia khuyến cáo người tiêu dùng nên lựa chọn rau từ nguồn gốc rõ ràng, ưu tiên các sản phẩm hữu cơ, có chứng nhận VietGAP hoặc GlobalGAP.
Nên hạn chế mua rau trôi nổi, giá rẻ bất thường hoặc được bày bán ở những nơi không đảm bảo vệ sinh. Người tiêu dùng nên rửa rau kỹ dưới vòi nước, ngâm trong nước muối loãng hoặc nước vo gạo 15–20 phút để giảm bớt dư lượng kim loại và hóa chất. Luộc rau với nước đầu rồi đổ bỏ, đặc biệt là các loại rau thân rỗng như rau muống, rau cần để hạn chế nguy cơ tích tụ kim loại.
Kim loại nặng không gây hại ngay lập tức, nhưng hậu quả lâu dài có thể rất nghiêm trọng. Vì vậy, việc hiểu rõ và cảnh giác với nguồn gốc rau là cách bảo vệ tốt nhất cho sức khỏe bản thân và gia đình.
