MÓN ĂN 'QUỐC DÂN' BIẾN THÀNH ÁC MỘNG: Hơn 2.800 người bị h:ại não, tăng huyết áp chóng mặt vì thứ này!
Một phân tích dữ liệu trên 500.000 người cho thấy việc tiêu thụ thịt chế biến sẵn có liên quan đáng kể tới nguy cơ sa sút trí tuệ.
Theo tạp chí Phụ nữ Mới đăng tải với tiêu đề: "Hơn 2.800 người bị hại não, huyết áp tăng cao vì cùng ăn 1 loại thịt mỗi ngày: Ngon miệng, nhiều người rất thích", nội dung cụ thể như sau:
Theo trang Alzdiscovery, nghiên cứu của UK Biobank theo dõi gần nửa triệu người trong độ tuổi 40–69, tất cả đều không mắc sa sút trí tuệ tại thời điểm bắt đầu. Người tham gia được khảo sát về thói quen ăn uống bốn lần trong suốt giai đoạn nghiên cứu. Các nhóm thực phẩm được phân loại gồm thịt chế biến sẵn (xúc xích, thịt nguội, bánh nhân thịt, kebab, burger, gà viên) và các loại thịt tươi như bò, cừu, dê, lợn và gia cầm.
Sau 8 năm, nhóm nghiên cứu ghi nhận 2.896 người phát triển triệu chứng sa sút trí tuệ, trong đó 1.006 trường hợp là Alzheimer. Phân tích cho thấy mỗi 25g thịt chế biến sẵn tiêu thụ thêm mỗi ngày đi kèm nguy cơ sa sút trí tuệ tăng 44% và nguy cơ Alzheimer tăng 52%.
Một công trình khác tại Mỹ cũng đưa ra cảnh báo tương tự: người ăn hơn 25g thịt đỏ chế biến sẵn mỗi ngày có nguy cơ sa sút trí tuệ tăng 13% và suy giảm nhận thức tăng 14%.
Theo China Times, rủi ro chủ yếu xuất phát từ các chất nitrit và phụ gia bảo quản trong thịt chế biến. Khi đi vào cơ thể, những hợp chất này có thể chuyển hóa thành chất độc, thúc đẩy stress oxy hóa và phản ứng viêm. Ngoài ra, lượng natri cao trong các sản phẩm này dễ làm tăng huyết áp, đây là yếu tố được xem là liên quan mật thiết tới sự phát triển của sa sút trí tuệ.
Thịt chế biến sẵn gây hại như thế nào?
Nhiều nghiên cứu khoa học chỉ ra rằng việc tiêu thụ thịt chế biến sẵn có thể làm tăng nguy cơ mắc các bệnh ung thư trực tràng, tiểu đường tuýp 2 và các vấn đề tim mạch.
Giáo sư Frank Hu, chuyên gia dinh dưỡng của Trường Y tế Công cộng Harvard T.H. Chan, cho biết hầu hết chuyên gia sức khỏe đều thống nhất rằng thịt chế biến sẵn gây hại nhiều hơn so với thịt tươi. Trong quá trình sản xuất, chúng thường được ướp muối, hun khói, lên men hoặc xử lý nhằm tăng hương vị và kéo dài thời gian bảo quản.
Năm 2015, Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) xếp thịt chế biến sẵn vào nhóm chất gây ung thư cho con người. Quỹ Nghiên cứu Ung thư Quốc tế cũng khuyến nghị người dân nên hạn chế sử dụng nhóm thực phẩm này, đồng thời duy trì lượng thịt đỏ ở mức 340–500g mỗi tuần.
Tiến sĩ Marji McCullough, Giám đốc Khoa học cấp cao của Hiệp hội Ung thư Mỹ, cũng nhận định rằng rủi ro chủ yếu đến từ phương pháp chế biến. Việc dùng nitrat và nitrit trong bảo quản có thể tạo ra các hợp chất gây ung thư. Bên cạnh đó, nấu thịt ở nhiệt độ cao cũng làm phát sinh thêm chất độc hại. Đặc biệt, mọi loại thịt chế biến đều chứa lượng natri cao, làm tăng nguy cơ tăng huyết áp và bệnh tim.
Ngoài các vấn đề trên, nhiều nghiên cứu còn ghi nhận thịt chế biến sẵn có liên quan tới nguy cơ mắc tiểu đường tuýp 2 và suy giảm nhận thức.
Lưu ý:
Dù các nghiên cứu trên có quy mô lớn, chúng vẫn chỉ mang tính quan sát, vì vậy chưa thể kết luận mối quan hệ nhân quả trực tiếp giữa thịt chế biến sẵn và sa sút trí tuệ.
Tuy vậy, các bằng chứng hiện tại đều hướng tới một khuyến nghị chung: ưu tiên thực phẩm tươi như rau quả, cá, hạt và các loại đậu, đồng thời giảm tiêu thụ thịt chế biến sẵn. Đây được xem là mô hình dinh dưỡng hỗ trợ tốt nhất cho sức khỏe não bộ về lâu dài.
Những thực phẩm giúp tăng cường trí nhớ và tốt cho não bộ
Cá béo giàu Omega-3
Các loại cá biển như cá hồi, cá trích, cá thu hay cá mòi từ lâu đã được xem là nhóm thực phẩm hàng đầu trong việc hỗ trợ hoạt động não bộ. Omega-3 trong cá đóng vai trò quan trọng trong cấu trúc tế bào thần kinh, góp phần cải thiện khả năng ghi nhớ và duy trì sự minh mẫn theo thời gian. Thường xuyên bổ sung cá vào bữa ăn còn giúp làm chậm quá trình lão hóa tinh thần và giảm nguy cơ mắc bệnh Alzheimer.
Bông cải xanh
Bông cải xanh là nguồn cung cấp vitamin K phong phú – dưỡng chất tan trong chất béo, cần thiết cho việc hình thành sphingolipid, một thành phần quan trọng của tế bào não. Bên cạnh đó, loại rau này còn chứa nhiều hợp chất chống viêm và chống oxy hóa, góp phần bảo vệ não bộ trước nguy cơ tổn thương.
Óc heo
Não lợn là thực phẩm giàu dinh dưỡng, được sử dụng trong Đông y với công dụng bổ thận, dưỡng não và hỗ trợ cốt tủy. Món ăn này thường được dùng trong các trường hợp suy nhược thần kinh, hay quên hoặc chóng mặt. Cách chế biến phổ biến là hấp cách thủy cùng gừng, tiêu và một chút gia vị, tạo thành món ăn bổ dưỡng giúp tăng cường trí nhớ.
Trứng
Trứng cung cấp nhiều dưỡng chất quan trọng cho não như vitamin B6, B12, B9 và đặc biệt là choline. Choline là nguyên liệu tạo nên acetylcholine – chất dẫn truyền thần kinh giữ vai trò điều hòa trí nhớ và cảm xúc. Vì vậy, trứng là lựa chọn đơn giản nhưng hiệu quả cho sức khỏe não bộ.
Trà xanh
Trà xanh chứa catechin – hợp chất giúp tăng khả năng tập trung, chống oxy hóa mạnh và bảo vệ tế bào thần kinh khỏi stress oxy hóa. Trong trà xanh còn có caffeine giúp tỉnh táo, dễ tập trung hơn, và theanine – chất hỗ trợ thư giãn, bảo vệ hệ thần kinh trung ương và có thể góp phần phòng ngừa suy giảm trí nhớ.
Trang báo Vietnamnet cũng đưa tin với tiêu đề: "Một loại thịt có thể gây hại cho não, tăng nguy cơ sa sút trí tuệ", nội dung cụ thể như sau:
Từ góc độ lâm sàng, bác sĩ Hoàng Hiên, chuyên gia hồi sức tích cực người Trung Quốc, cho biết thói quen ăn nhiều thịt chế biến sẵn không chỉ khiến bạn tăng cân mà còn làm tăng nguy cơ sa sút trí tuệ. Ông nhấn mạnh rằng một số nghiên cứu cho thấy chỉ cần ăn hơn 25g thịt đỏ chế biến sẵn mỗi ngày cũng có thể làm tăng nguy cơ sa sút trí tuệ và suy giảm nhận thức.
Theo Alzdiscovery, một nghiên cứu quy mô lớn của UK Biobank theo dõi gần 500.000 người từ 40 tới 69 tuổi không mắc sa sút trí tuệ lúc ban đầu. Người tham gia trả lời bảng khảo sát về chế độ ăn, được lặp lại 4 lần trong giai đoạn theo dõi. Các nhóm thịt được khảo sát gồm thịt chế biến sẵn (thịt nguội, xúc xích, bánh nhân thịt, kebab, burger, gà viên), thịt bò tươi, gia cầm tươi, thịt cừu/dê/lợn tươi. Sau 8 năm, nghiên cứu ghi nhận 2.896 ca sa sút trí tuệ, trong đó có 1.006 ca Alzheimer. Kết quả cho thấy ăn thêm 25g thịt chế biến sẵn mỗi ngày liên quan tới nguy cơ sa sút trí tuệ tăng 44% và Alzheimer tăng 52%.
Một nghiên cứu lớn khác tại Mỹ cũng chỉ ra rằng tiêu thụ hơn 25g thịt đỏ chế biến sẵn mỗi ngày (như xúc xích, thịt nguội) làm tăng nguy cơ sa sút trí tuệ 13% và nguy cơ suy giảm nhận thức 14%.
Theo China Times, về nguyên nhân gây hại, thịt chế biến sẵn chứa nitrit và nhiều chất bảo quản có thể chuyển hóa thành hợp chất độc hại, làm tăng stress oxy hóa và phản ứng viêm. Thêm vào đó, loại thịt này có hàm lượng natri cao, dễ gây tăng huyết áp - một yếu tố nguy cơ quan trọng của sa sút trí tuệ. Bác sĩ Hoàng Hiên cho biết: “Nếu thay thịt đỏ chế biến sẵn bằng các loại hạt hoặc đậu, tình trạng viêm toàn thân có thể giảm đáng kể, từ đó giảm nguy cơ suy giảm nhận thức”.
Ông cũng cảnh báo rằng các yếu tố làm tăng viêm khác, chẳng hạn bệnh nha chu hoặc nhiễm khuẩn HP, có thể khiến não bộ dễ bị tổn thương hơn. Do đó, ông khuyến cáo nên cạo vôi răng định kỳ, giữ vệ sinh răng miệng tốt và điều trị triệt để tình trạng nhiễm khuẩn HP khi cần thiết.
Theo bác sĩ Hoàng Hiên, bảo vệ não bộ không chỉ nằm ở việc ăn uống. Ngủ đủ giấc, duy trì vận động đều đặn, kiểm soát đường huyết và học thêm kỹ năng mới đều giúp não thải độc, giảm sương mù não và tăng cường khả năng tạo kết nối thần kinh mới. Ông khẳng định: “Trí nhớ không phải là bẩm sinh, mà được hình thành từ những lựa chọn hằng ngày”.
Dù các phân tích kể trên đều có quy mô rất lớn nhưng vẫn chỉ là nghiên cứu quan sát nên không thể khẳng định quan hệ nhân quả trực tiếp. Tuy nhiên, tổng hợp bằng chứng hiện có cho thấy một chế độ ăn giàu thực phẩm tươi - đặc biệt là trái cây, rau xanh, cá, hạt và các loại đậu, đồng thời hạn chế thịt chế biến sẵn, là lựa chọn được xem là tối ưu cho sức khỏe não bộ lâu dài.
